Nirwana: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Luckas-bot (dyskusja | edycje)
m r2.7.1) (Robot dodał hy:Նիրվանա
VanWiel (dyskusja | edycje)
m Popups: Ujednoznacznienie linku z Fenomen na Zjawisko, WP:SK
Linia 4:
== Buddyzm ==
{{Buddyzm|oświecenie}}
W [[buddyzm]]ie nirwana to nieuwarunkowany stan ([[sanskryt|skt]] asamsk{{Unicode|ṛ}}ta dharma) wyzwolenia od cyklu narodzin i śmierci, czyli [[Sansara|samsary]]. Nirwana jako słowo składa się z przedrostka ni[r]- (ni, nis, nih) oznaczającego "na zewnątrz, z dala od, bez" i rdzenia vâ[na] ([[język pali|pali]] ''vâti''), który można przetłumaczyć jako "powiew" <ref>http://www.akshin.net/philosophy/budphilnirvana.htm</ref>. Osoba, która osiągnęła stan nirwany ma być wyzwolona od cierpienia i przyczyn [[dukkha|cierpienia]] (patrz [[Cztery szlachetne prawdy]]), ponieważ usunęła [[niewiedza (buddyzm)|niewiedzę]], która jest źródłem [[dukkha|cierpienia]] tak, że nie powstają [[splamienia (buddyzm)|splamienia]] i odpowiadająca im [[karma]], a po jej śmierci nie dochodzi do kolejnego wcielenia (patrz [[dwanaście ogniw współzależnego powstawania]]). W buddyzmie pojęcie nirwany ma różne znaczenia i można je odnieść do nauk nieistniejących już szkół [[Hinajana|hinajany]], gdzie osiąga się stan [[Śrawaka|śrawaki]], oraz do nauk [[Mahajana|mahajany]], gdzie opisuje się stan [[Budda|buddy]] jako [[trzy ciała Buddy]].
 
Pojęcie nirwany w naukach buddyjskich szkół [[Hinajana|hinajany]] odnosi się do rzeczywistości zrealizowania "pustości" ([[Siunjata]]) tożsamości "[[ego (buddyzm)|ja]]". Zrealizowanie tego rodzaju "pustości" umożliwia przekroczenie [[splamienia (buddyzm)|splamień]] umysłu, tj. osiagniecia stanu [[Śrawaka|śrawaki]], który zdolny jest do wyzwolenia samego siebie. Pomimo że obecnie szkoły hinajany nie istnieją, wielu mistrzów buddyjskich opowiada się, że są podobne do nauk ówczesnej tradycji [[therawada|theravady]].
Linia 18:
* nirupadhiśesza nirwana (parinirwana); pali anupadisesa-nibbana; jest stanem Doskonałego Oświecenia, gdzie przekroczone są [[skandha|skandhy]], [[splamienia (buddyzm)|splamienia]], ale i również wszystkie bardziej subtelne (wg nauk mahajany) zaciemnienia [[niewiedza (buddyzm)|niewiedzy]]. Mahajana podkreśla, że zanim zrealizuje się stan Buddy, określany jako [[trzy ciała Buddy]], udoskonala się stan [[Bodhisattwa|bodhisattwy]] dla pożytku czujących istot kolejno na dziesięciu jego stopniach ([[sanskryt]] bhumi).
 
Nirupadhiśesza nirwana lub parinirwana (ten drugi termin jest czasem używany tylko dla określenia odejścia mnicha, podczas gdy Mahaparinirwana to synonim odejścia Buddy Śakjamuniego) nigdy nie były uważane przez wczesne szkoły buddyjskie za NIC, lecz za ''asamsk{{Unicode|ṛ}}ta [[dharma]]'' – dharmę nieuwarunkowaną, pewien rodzaj [[noumen]]alnej, nieuwarunkowanej rzeczywistości za całą grą [[fenomenZjawisko|fenomenów]]ów. Jest niewyrażalna; nie jest to bhawa (skt. bhāva – istnienie), gdyż jako ''asamsk{{Unicode|ṛ}}ta'' nie jest podległa narodzinom, schyłkowi czy śmierci, jak inne empiryczne rzeczy. Nie jest również abhawą (nieistnieniem), ani nie jest po prostu całkowitym unicestwieniem, mimo obrazowania nirwany przykładem zdmuchnięcia świecy czy wygaśnięcia lampy. Później często używano terminu asamsk{{Unicode|ṛ}}ta jako synonimu nirwany, a terminu samsk{{Unicode|ṛ}}ta (uwarunkowane) – jako synonimu [[Sansara|samsary]].
 
=== Synonimy nirwany ===
Linia 54:
* ''Sześć strof o nirwanie''
* ''Bukiet nirwany''
Autorka polskiego ich tłumaczenia <ref>
{{cytuj książkę |nazwisko=|imię= |autor= |autor link=[[Adi Śankara]]|inni= Anna Rucińska (tłum.)|tytuł= Hymny Siankary
|wydanie= 1|wydawca= [[Wydawnictwo Miniatura]]|miejsce= Kraków|rok= 2006|strony=189
Linia 60:
definiuje nirwanę u Śankary, jako ''pogrążenie się w stanie [[Brahman]]a''.
 
=== Gorakszanatha ===
Gorakhnath nauczał o [[Nirwanaćakra|nirwanaćakrze]] ([[trl.]] ''nirvanaćakra''), znajdującej się wewnątrz ćakry [[brahmarandhra]] sytuowanej w fizjologii nathasampradaji na szczycie głowy, jako miejsce osiągania [[Moksza|mokszy]]<ref>{{cytuj książkę
|nazwisko= Banerjea|imię= Akshaya Kumar|autor link= |inni=|tytuł= Philosophy of Gorakhnath with "Goraksha-Vacana-Sangraha"
Linia 79:
=== Śajwasiddhanta ===
[[Nirwanadiksza]] to końcowa inicjacja , prowadząca do osiągnięcia uwolnienia, w systemie [[Śajwasiddhanta|śajwasiddhanty]]<ref> {{cytuj książkę
<ref> {{cytuj książkę
|nazwisko= Flood|imię= Gavin |autor link=Gavin Flood |inni= Małgorzata Ruchel(tłum.)|tytuł= Hinduizm. Wprowadzenie
|wydanie= 1|wydawca= [[Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego]]|miejsce= Kraków|rok= 2008
Linia 93 ⟶ 92:
{{Przypisy}}
 
== Zobacz też ==
* [[Kontemplacja (katolicyzm)#Kontemplacja a nirwana|Kontemplacja w katolicyzmie a nirwana]]