Pax Britannica: Różnice pomiędzy wersjami

Od XVI w. Anglia, a od XVIII w. Wielka Brytania konkurowała na morzach z [[Hiszpania|Hiszpanią]], [[Holandia|Holandią]] i [[Francja|Francją]]. Za moment osiągniecia przez Wielką Brytanię światowej hegemonii uznać można już zwycięstwo w [[wojna siedmioletnia|wojnie siedmioletniej]] w [[1763]] nad konkurencją ze strony Francji<ref>''„Wojna 7 letnia dała Anglii absolutną przewagę na morzu, jej flota dominowała na oceanie atlantyckim i indyjskim (…) Powstało pierwsze kolonialne imperium brytyjskie obejmujące bezgraniczne posiadłości europejskie i władztwo mórz. Zasada równowagi sił w stosunkach europejskich, zapewniła Anglii hegemonię w świecie(..) godziła przede wszystkim we Francję – pokonanego, lecz zawsze jeszcze groźnego przeciwnika i rywala na szlakach morskich”'' Z.Libiszowska: ''Thomas Jefferson''. Ossolineum, 1984 s. 25.</ref>. Jednakże szybko owa Pax Britannica uległa zachwianiu, gdy zbuntowały się kolonie w Ameryce Północnej (1774) i powstały [[Stany Zjednoczone|USA]], a następnie na początku XIX wieku wyzwanie brytyjskiej potędze rzuciła ponownie [[Francja]] z [[Napoleon Bonaparte|Napoleonem Bonaparte]] na czele.

 

 

Po I wojnie światowej, kiedy główny rywal Wielkiej Brytanii - Niemcy – zostały pokonane, USA - potencjalny następca Wielkiej Brytanii w roli hegemona - powóciły do polityki izolacjonistycznej, Rosja była osłabiona na skutek rewolucji, a Francja – choć zwycięska - bardzo osłabiona wojną przyjęła strategię defensywną, [[Imperium brytyjskie|Imperium Brytyjskie]] nadal mogło odgrywać rolę "wiodącego mocarstwa światowego"<ref>Steven E. Lobell: ''The Challenge of Hegemony: Grand Strategy, Trade, and Domestic Politics'', s.85</ref><ref>''Szczyt swojej potęgi politycznej Wielka Brytania uzyskała po I wojnie światowej.'' Moczulski: ''Geopolityka'', s. 349</ref>. Jednakże na przeszkodzie temu stanęły nowe wydarzenia: zrównanie brytyjskiej potęgi morskiej - podstawy dominacji w świecie - z amerykańską w [[Traktat waszyngtoński (1922)|Traktacie waszyngtońskim]] w [[1922]]; osłabienie wewnętrznej spójności Imperium na skutek uznania niepodległości dominiów - przyznanej przez [[Statut Westminsterski (1931)|Statut Westminsterski]]; buntów w Indiach i Palestynie; imperialistyczne dążenia Niemiec i Japonii, które doprowadziły do [[II wojna światowa|II wojny światowej]]; oraz pojawienie się w roli nowych supermocarstw - USA i ZSRR ostatecznie zakończyło okres brytyjskiej dominacji. W [[1945]] to [[Stany Zjednoczone|USA]] i [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] były globalnymi potęgami, a Imperium Brytyjskie było w przededniu rozpadu.