Telomeraza: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
ZéroBot (dyskusja | edycje)
m r2.7.1) (Robot dodał sr:Telomeraza
drobne merytoryczne, źródła/przypisy, ilustracja
Linia 1:
[[Plik:Working principle of telomerase.png|thumb|400px|Schemat działania telomerazy]]
'''Telomeraza''' – [[enzym]] rybonukleoproteinowy, którego zadaniem jest dobudowanie brakującego (w związku z tzw. [[problem replikacji końca|problemem replikacji końca]]) 3'-terminalnego odcinka nici 3'-5' [[Kwas deoksyrybonukleinowy|DNA]] (tak zwanej [[nić opóźnionawiodąca|nici opóźnionejwiodącej]])<ref name="Gavory-2002">{{Cytuj pismo | nazwisko = Gavory | imię = G. | nazwisko2 = Farrow | imię2 = M. | nazwisko3 = Balasubramanian | imię3 = S. | tytuł = Minimum length requirement of the alignment domain of human telomerase RNA to sustain catalytic activity in vitro. | czasopismo = Nucleic Acids Res | wolumin = 30 | numer = 20 | strony = 4470-4480 | rok = 2002 | doi = 10.1093/nar/gkf575 | pmid = 12384594 }}</ref>. Telomeraza posługuje się w tym celu zintegrowaną z nią cząsteczką [[Kwas rybonukleinowy|RNA]]. Cząsteczka ta ma odcinek bogaty w [[cytozyna|cytozynę]], odgrywający rolę matrycy do wydłużenia nicikońca 5'-3' [[Kwas deoksyrybonukleinowy|DNA]]. Do nici tej dobudowywane są sekwencje [[telomer (genetyka)|telomerowe]]. Z kolei [[prymaza]] syntetyzuje [[RNA starterowy|primer]] (RNA starterowy), którego obecność pobudza [[polimeraza DNA|polimerazę]] do odtworzenia brakującego fragmentu nici opóźnionej [[KwasNić deoksyrybonukleinowyopóźniona|DNAnici opóźnionej]] DNA. Po [[Replikacja DNA|replikacji]] RNA starterowy jest usuwany. Powstaje nowy ubytek - tym razem jednak w obrębie [[telomer (genetyka)|telomeru]], a nie obszaru kodującego.
 
Telomeraza występuje w intensywnie dzielących się komórkach, a jej aktywność zmniejsza się z wiekiem. To zmniejszenie aktywności łączy się ze starzeniem się komórek. W [[Komórka nowotworowa|komórkach nowotworowych]] aktywność telomerazy zwykle (poza niektórymi nowotworami w późnych stadiach{{r|ŚN239}}) jest podwyższona. Znaczne ilości telomerazy występują w [[limfocyt]]ach i [[makrofag]]ach{{r|ŚN239}}.
 
Według [[Carol Greider]] i [[Elizabeth Blackburn]] telomeraza jest intensywnie syntetyzowana w komórkach [[Linia płciowa|linii płciowej]] a w komórkach somatycznych ulega [[Represor|represji]]. Rozwój nowotworów jest natomiast związany z zahamowaniem działania represora<ref name="ŚN239">{{cytuj pismo|nazwisko=Jabr|imię=Ferris|tytuł=Święto nauki|czasopismo=[[Świat Nauki]]|wydawca=Prószyński Media|wolumin=nr. 7 (239)|issn=0867-6380|data=lipiec 2011|strony=42-51}} za {{cytuj pismo|nazwisko=Greider|imię=Carol W.|nazwisko2=Blackburn|imię2=Elizabeth H|tytuł=Telomery, telomeraza i nowotwory|czasopismo=[[Świat Nauki]]|wydawca=Prószyński Media|issn=0867-6380|data=kwiecień 1996}}</ref>.
 
{{Przypisy}}