Gnoza: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 79.184.153.168 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Jacpr.
VanWiel (dyskusja | edycje)
m Popups: Ujednoznacznienie linku z Hellenizm na Epoka hellenistyczna, WP:SK
Linia 2:
'''Gnoza''' – ({{greka|γνῶσις}} ''gnosis'' "poznanie, wiedza") – forma świadomości religijnej, system sprzeciwu, wyjście poza granice uznawanego porządku. Gnoza to wiedza przynosząca [[zbawienie]]. Gnostycy głoszą istnienie prawdy hermetycznej, ukrytej. Człowieka przedstawiają jako istotę uśpioną pogrążoną w odrętwieniu. Wiedza oznacza przebudzenie. Gnoza odwołuje się do obrazu. Jej żywiołem są symbole.
 
Terminem tym najczęściej określa się ruchy religijne późnego [[Starożytność|antyku]] (doba [[hellenizmEpoka hellenistyczna|hellenizmu]]u) i wczesnego [[średniowiecze|średniowiecza]]. Wśród nich wyróżnić można dwa główne nurty: gnozę monistyczną (syryjsko-egipską), której szczytowe osiągnięcie stanowi chrześcijański [[Walentynianie|walentynianizm]] oraz dualistyczną gnozę typu irańskiego – [[manicheizm]].
 
Zasadniczą cechą światopoglądu gnostycznego (różnych proweniencji) jest przekonanie o upadku Ducha i uwięzieniu w świecie. W gnozie monistycznej świat – rozumiany jako byt materialny, ów padół zła i cierpienia, w którym przyszło nam żyć – jest ostatnią, najniższą emanacją [[Bóg|Boga]] (bytu doskonałego). Zło, rozpad i śmierć zaistniały w wyniku pierwotnego boskiego upadku. Człowiek, istota obdarzona iskrą ducha, obarczony jest odpowiedzialnością naprawy tego błędu. Zadaniem oświeconego na ścieżce gnozy jest uwalnianie iskier Ducha i oddawanie ich Bogu.