Wikipedysta:Chemick/brudnopis: Różnice pomiędzy wersjami

Usunięta treść Dodana treść
m ...
m ...
Linia 1:
== Zajrzeć w związku z [[Kodeks z Aleppo]] ==
[[Plik:Cairo-codex-nevi'im.pdf|right|thumb|200px|Facsimile kodeksu w formacie PDF w serwisie Wikimedia Commons]]
[[Plik:Allepo1947.jpg|thumb|left|200px|Dodać to zdjęcie może gdzieś (wreszcie na WC)]]
[[Plik:Jerusalem Schrein des Buches BW 1.JPG|thumb|right|200px|Podmienić ewentualnie na to zdjęcie w atykule...]]
* [http://online.wsj.com/article/SB10001424052702303918204577448610210896018.html Artykuł w WSJ] będący informacją o książce ''The Aleppo Codex''. Sam artykuł nie wnosi nic ciekawego, książka - trudno powiedzieć, wydaje się być bliższa beletrystyce niż nauce, to może jednak coś ciekawego zawierać, zwłaszcza jeśli byłoby coś pozwalającego odnaleźć nowe źródła...
* Coś może by [http://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=File:Wickes-Accentuation-1887.pdf&page=1 o tej książce] i zawartym w nim facsimile jednej ze stron...
* Dodać ''zobacz też'': Kair, Leningrad, 1QIsaa
 
== Do [[Kodeks Proroków z Kairu]] ==
'''Kodeks Proroków z [[Kair]]u''' (''Codex Cairensis'', ''Codex Prophetarum Cairensis'') – najstarszy istniejący rękopis, zawierający kompletny tekst [[Masoreci|masorecki]] drugiej części Biblii Hebrajskiej - Proroków (''Newi'im''). W [[Krytyka tekstu|wydaniach krytycznych]] oznaczany zwykle literą C.
* (?) Akapit o przepychankach z HU (zob. historia na en-wiki) jakoś zweryfikować i usystematyzować przed wrzuceniem. Czy to jest gdziekolwiek potwierdzone?!?!?!
 
== Historia ==
{{Portal|Biblia}}
Zgodnie ze spisanym w pierwszej osobie [[kolofon]]em dołączonym do kodeksu, tekst został spisany wraz z interpunkcją dla Jabesza, syna Shlomo Babilończyka, przez Mojżesza ben Aszera z [[Tyberiada|Tyberiady]]. Trwało to 25 lat<ref name="Lurie1">{{cytuj pismo | autor = Zel Lurie | tytuł = The Double Mystery of the Cairo Codex | czasopismo = Jewish Journal | data = 5/2/12 | url = http://zlurie.tumblr.com/post/21487752961/the-double-mystery-of-the-cairo-codex}}</ref> i zostało ukończone "pod koniec roku 827 od zniszczenia Drugiej Świątyni", czyli w roku [[895]]/[[896|6]] n.e. Kodeks został następnie przekazany [[Karaimi|karaimskiej]] wspólnocie z [[Jerozolima|Jerozolimy]], zaś po [[Zdobycie Jerozolimy (1099)|zdobyciu Jerozolimy]] podczas [[I wyprawa krzyżowa|pierwszej krucjaty]] w roku [[1099]], wraz z innymi świętymi dziełami był przetrzymywany (podobnie jak ocalali Żydzi) przez krzyżowców dla uzyskania okupu. Król jerozolimski [[Baldwin I z Boulogne|Baldwin]] oddał go karaimskiej wspólnocie w [[Kair]]ze<ref name="KKB1670">{{cytuj książkę |inni= Raymond E. Brown, Joseph A. Fitzmyer, Roland E. Murphy (red.) |tytuł= Katolicki Komentarz Biblijny |wydawca= Oficyna Wydawnicza „Vocatio” |miejsce=Warszawa |rok=2004 |strony=1670|rozdział=''Tekst i przekłady Pisma Świętego'' |nazwisko r=Brown |imię r= Raymond E. |nazwisko2 r=Johnson |imię2 r= D. W. |nazwisko3 r=O'Conell |imię3 r= Kevin G. |isbn=83-7146-080-5}}</ref>. Jest to ostatnia pewna lokalizacja kodeksu, obecnie nie ma pewności, gdzie znajduje się księga<ref name="Ofer" />, choć najprawdopodobniej jest on w posiadaniu [[Uniwersytet Hebrajski|Uniwersytetu Hebrajskiego]].
 
(?) Akapit o przepychankach z HU jakoś zweryfikować i usystematyzować przed wrzuceniem. Czy to jest gdziekolwiek potwierdzone?!?!?!
* [http://zlurie.tumblr.com/post/24543319736/mysteries-of-the-cairo-codex-part-ii To wydaje się być w miarę spójne] - w takim razie dodać info o 14. stronie rysunków i lokalizacji kodeksu. Rycina to raczej ta z ostatniej strony okładki niż z pierwszej (sądząc z opisu Lurie'go), chociaż opis wskazuje jednoznacznie na L.
(?)* Tutaj możnabyMożnaby wrzucić info o zawartości kolofonu jak na .il - tylko trzeba by mieć dobre tłumaczenie
 
=== ZawartośćDo biblio ===
* The Hebrew University Bible Project: Ezekiel, ed. S. Talmon; pub. The Hebrew University Magnes Press, Jerusalem, 2004; ISBN 965-493-186-9
 
[[Plik:Codex Cairensis p585.jpg|thumb|right|200px|Jedna ze zdobionych stron kolofonu]]
Kodeks składa się z 588 stron o wymiarach ok. 20x20 cm.
 
Zawiera on zbiór Proroków (Newi'im), a więc ''Proroków Starszych'': [[Księga Jozuego|Księgę Jozuego]] (s. 1-37), [[Księga Sędziów|Księgę Sędziów]] (s. 37-74), dwie [[1 Księga Samuela|Księgi Samuela]] (s. 74-168) i dwie [[1 Księga Królewska|Księgi Królewskie]] (s. 168-272) oraz ''Proroków Młodszych'': [[Księga Izajasza|Księgę Izajasza]] (s. 272-342), [[Księga Jeremiasza|Księgę Jeremiasza]] (s. s.343-433), [[Księga Ezechiela|Księgę Ezechiela]] (s. 433-510) oraz zbiór 12 proroków mniejszych (s. 510-570).
 
Tekst Proroków jest zaopatrzony w samogłoski, znaki akcentowe oraz wielką i małą [[masora|masorę]]. Spisany jest pismem kwadratowym, w trzech kolumnach (z wyjątkiem fragmentów poetyckich), z których każda zawiera 23 linie i zajmuje 570 stron tekstu biblijnego, dalsze 5 stron to [[kolofon]] (s. 571-575). Niektóre strony są zdobione motywami geometrycznymi, zaś dziesięć stron na początku i trzy na końcu zawiera tylko zdobienia<ref name="Florin">Giuliano Tamani: ''La tradizione della bibbia ebraica nel primo millennio''. W: [http://www.florin.ms/aleph.html City and Book, Florence, 2001, Part 1] - dostęp 20 lutego 2011.</ref> (nie są obecne w facsimile).
 
(?) Tutaj możnaby wrzucić info o zawartości kolofonu jak na .il - tylko trzeba by mieć dobre tłumaczenie
 
== Badania naukowe ==
Lazar Lipschütz i inni badacze stwierdzają, że tekst jest znacznie bliższy [[Masoreci|masoreckiej]] tradycji ben Neftalego niż ben Aszera. Pochodzące z XI wieku zestawienie prawie 900 różnic między tymi tradycjami pozwala stwierdzić 67% zgodność Kodeksu Kairskiego z tradycją ben Neftalego<ref name="Ofer">{{cytuj książkę |tytuł= Encyclopedia of Bible and Its Reception |wydawca= Walter de Guyter |miejsce=Belin/Boston |rok=2012 |strony=769-770 |rozdział=''Cairo Codex'' |nazwisko r=Ofer |imię r= Yosef |isbn=978-3-11-018372-6}}</ref>. Niektórzy (np. Moshe Hoshen-Gottstein) argumentują, że wynika to z faktu, że ben Neftali przejął system Mojżesza ben Aszera dokładniej niż jego syn [[Aaron ben Mosze ben Aszer|Aaron]]. Kolejne wątpliwości rodzą wyniki datowania metodą [[Datowanie radiowęglowe|radiowęglową]], która wskazuje na wiek XI jako czas powstania kodeksu. Wskutek tych wątpliwości obecnie coraz częściej przyjmuje się, że kodeks został spisany w XI wieku przez nieznanego skrybę, który skopiował do niego także wcześniejszy kolofon, sporządzony przez Mojżesza ben Aszera<ref name="Ofer" />.
 
== Zobacz też ==
*[[Kodeks z Aleppo]]
*[[Kodeks Leningradzki]]
*[[1QIsaa|1QIsa<sup>a</sup>]]
 
{{Przypisy|2}}
 
== Bibliografia ==
{{commonscat|Codex Cairensis}}
=== Wydania tekstu ===
*{{cytuj książkę|autor=Lowinger D. S. (red.)|tytuł=Codex Cairo of the Bible|wydawca=Makor Publishing Ltd.|miejsce=Jerusalem|data=1971|url=http://www.seforimonline.org/seforimdb/pdf/266.pdf|data dostępu = 8 lipca 2011}}
*{{cytuj książkę | autor = Castro Federico Pérez| tytuł = El códice de profetas de el Cairo| wydawca = CSIC| miejsce = Madrid| data = 1979-1992| seria = Textos y estudios "Cardenal Cisneros"| id = 20, 26, 30-31, 36-37, 44, 51}}
*{{cytuj książkę | autor = | tytuł = La masora parva del códice de profetas de El Cairo: casos lêt| wydawca = Instituto de Filología del CSIC| miejsce = Madrid| data = 1995| seria = Textos y estudios "Cardenal Cisneros"| id = 59| isbn = 8400075439}}
 
=== Opracowania ===
*Zel Lurie: [http://zlurie.tumblr.com/post/21487752961/the-double-mystery-of-the-cairo-codex ''The Double Mystery of the Cairo Codex''. "Jewish Journal" 5/2/12].
*Zel Lurie: [http://zlurie.tumblr.com/post/24543319736/mysteries-of-the-cairo-codex-part-ii ''Mysteries of the Cairo codex: Part II''].
*Giuliano Tamani: ''La tradizione della bibbia ebraica nel primo millennio''. W: [http://www.florin.ms/aleph.html City and Book, Florence, 2001, Part 1] - dostęp 20 lutego 2011.
 
== W miarę możliwości skonsultować ==
* Malachi Beit-Arié, Colette Sirat, Mordechai Glatzer: Codices hebraicis litteris exarati quo tempore scripti fuerint exhibentes, Tom 2 (Monumenta palaeographica medii aevi: Series hebraica). Brepols, 1999. 9782503508955.
* Paul Kahle, Der hebraische Bibeltext seit Franz Delitzsch, Stuttgart: Kohlhammer, 1961.
* D. Lyons, The Cumulative Masora: Text, Form and Transmission (Beer-Sheva: Ben-Gurion University Press, 1999 [4]-7 (Hebrew).
 
=== Z en ===
* Ernst Würthwein, Der Text des Alten Testaments, Stuttgart 1974 (4th edition), ISBN 3-438-06006-X
* The Hebrew University Bible Project: Ezekiel, ed. S. Talmon; pub. The Hebrew University Magnes Press, Jerusalem, 2004; ISBN 965-493-186-9
 
== Zajrzeć w związku z [[Kodeks z Aleppo]] ==
[[Plik:Allepo1947.jpg|thumb|left|200px|Dodać to zdjęcie może gdzieś (wreszcie na WC)]]
[[Plik:Jerusalem Schrein des Buches BW 1.JPG|thumb|right|200px|Podmienić ewentualnie na to zdjęcie w atykule...]]
* [http://online.wsj.com/article/SB10001424052702303918204577448610210896018.html Artykuł w WSJ] będący informacją o książce ''The Aleppo Codex''. Sam artykuł nie wnosi nic ciekawego, książka - trudno powiedzieć, wydaje się być bliższa beletrystyce niż nauce, to może jednak coś ciekawego zawierać, zwłaszcza jeśli byłoby coś pozwalającego odnaleźć nowe źródła...
* Coś może by [http://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=File:Wickes-Accentuation-1887.pdf&page=1 o tej książce] i zawartym w nim facsimile jednej ze stron...
* Dodać ''zobacz też'': Kair, Leningrad, 1QIsaa