Wojnicz: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Kluby sportowe: zmiana ligii po awansie zespołu
Bulwersator: bot (dyskusja | edycje)
sprzątanie kategorii -linki do dat +poprawa szablonów Jeśli ta edycja coś psuje powiadom mnie.
Linia 54:
 
== Historia ==
Wojnicz posiadał [[prawa miejskie]] w latach [[1278]][[1934]], odzyskał je z dniem [[1 stycznia]] [[2007]] r. [[3 października]] [[1655]] r. odbyła się tu [[bitwa pod Wojniczem|bitwa]].
 
* 4000–1700 [[Przed naszą erą|p.n.e.]] – przejściowe osadnictwo
Linia 60:
* 700–400 [[Przed naszą erą|p.n.e.]] – nietrwałe osadnictwo łużyckie
* [[X wiek]] – zasiedlenie osady przez wojów drużyny pierwszych władców Polski, wzniesienie wałów grodu
* [[1109]] – wzniesienie kościoła pod wezwaniem [[Wawrzyniec z Rzymu|św. Wawrzyńca]], prawdopodobnie z fundacji [[Bolesław III Krzywousty|Bolesława Krzywoustego]] jako wotum za zwycięstwo pod [[Nakło nad Notecią|Nakłem]]
* [[XII wiek]] – powstaje kasztelania wojnicka
* [[XIII wiek]] – istnienie komory celnej i targu
* [[1239]] – powitanie [[Święta Kinga|Kingi]], córki króla [[Węgry|Węgier]], [[Bela IV|Beli IV]], przyszłej żony [[Bolesław V Wstydliwy|Bolesława Wstydliwego]]; Wojnicz prawdopodobnie wtedy otrzymał [[prawa miejskie]]
* [[1278]] – pierwsza wzmianka o Wojniczu jako mieście, usypanie wałów miejskich
* [[1349]] – przeniesienie miasta z [[prawo średzkie|prawa średzkiego]] na [[prawo magdeburskie|magdeburskie]] przez [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza Wielkiego]]
* [[1379]] – pierwsza wzmianka w źródłach o zniszczeniu miasta przez pożar
* [[1381]] – potwierdzenie [[prawa miejskie|praw miejskich]] przez [[Ludwik Węgierski|Ludwika Węgierskiego]], Wojnicz staje się siedzibą [[powiat]]u, powstaje szkoła parafialna
* [[13 września]] [[1394]] - wizyta królowej Jadwigi
* [[1427]] – zatwierdzenie przywilejów mieszczan przez [[Władysław II Jagiełło|Władysława Jagiełłę]]
* [[1465]] – wyniesienie probostwa do godności [[Prepozytura|prepozytury]], powstanie szkoły kolegiackiej, wzniesienie parafialnego kościoła [[Wawrzyniec z Rzymu|św. Wawrzyńca]] w stylu [[gotyk|gotyckim]]
* [[1485]] – zniszczenie miasta przez drugi pożar
* [[1503]] – uchwalenie na sejmiku [[Lauda sejmikowe|Laudum]] Wojnickiego [[Województwo krakowskie (I Rzeczpospolita)|Ziemi Krakowskiej]] dotyczącego pospolitego ruszenia
* [[1527]] – wydanie zezwolenia przez [[Zygmunt I Stary|Zygmunta Starego]] na budowę pierwszego mostu na [[Dunajec|Dunajcu]] przez mieszczan
* [[1530]] – założenie Cechu Wielkiego za zgodą [[Zygmunt I Stary|Zygmunta Starego]]
* [[1575]] – po raz pierwszy potwierdzony murowany ratusz w rynku, z wieżą, dzwonem i zegarem
* [[3 października]] [[1655]] – pomiędzy wojskami polskimi a szwedzkimi zostaje stoczona [[bitwa pod Wojniczem]]
* [[19 marca]] [[1657]] – wkroczenie do miasta wojsk [[Jerzy II Rakoczy|Rakoczego]] i jego spalenie
* [[1702]] – rajtarzy szwedzcy podpalają miasto z powodu odmowy płacenia kontrybucji Szwedom przez mieszczan
* [[1732]] – przywłaszczenie dochodów miasta przez starostę Jakuba Karwowskiego
* [[1739]] – powstanie dużego browaru na przedmieściu [[Zamoście (dzielnica Wojnicza)|Zamoście]]
* [[1751]] – utworzenie rozległego archidiakonatu wojnickiego
* [[23 marca]] [[1752]] – spłonięcie kolegiaty [[Wawrzyniec z Rzymu|św. Wawrzyńca]]
* [[1753]] – odbudowa kolegiaty i budowa kaplicy w stylu [[barok|późnobarokowym]]
* [[1767]] – malowanie [[fresk]]ów [[rokoko]]wych w kolegiacie przez Jana Neyderfera
* [[1772]] – dostanie się pod rządy austriackie w wyniku [[I rozbiór Polski|I rozbioru]]
* [[1773]] – konsekracja kolegiaty przez biskupa krakowskiego [[Kajetan Sołtyk|Ignacego Kajetana Sołtyka]]
* [[1800]] – Wojnicz staje się siedzibą [[powiat]]u wchodzącego w skład [[cyrkuł]]u bocheńskiego
* [[1831]] – zniszczenie miasta i ratuszu przez pożar, budowa pomnika [[Święty Florian|św. Floriana]] w rynku
* [[1851]] – powstanie sądu powiatowego, przekształconego później w grodzki
* [[1856]] – budowa [[Kolej galicyjska im. Karola Ludwika|Kolei galicyjskiej im. Karola Ludwika]], omijającej miasto
* [[1867]] – likwidacja [[powiat]]u wojnickiego
* [[1895]] – pożar miasta
* [[5 listopada]] [[1918]] - władze miejskie ogłosiły odzyskanie niepodległości i odrodzenie państwa polskiego
* [[21 października]] [[1928]] – wizyta prezydenta [[Ignacy Mościcki|Ignacego Mościckiego]]
* [[1 kwietnia]] [[1935]] – utrata [[prawa miejskie|praw miejskich]]
* [[6 września]] [[1939]] – wkroczenie wojsk hitlerowskich i okupacja
* [[1942]] – masowe aresztowania do obozów koncentracyjnych, eksterminacja [[Żydzi|Żydów]]
* [[18 stycznia]] [[1945]] – wyzwolenie miasta spod niemieckiej okupacji
* [[1 stycznia]] [[2007]] – odzyskanie [[prawa miejskie|praw miejskich]]
* [[18 stycznia]] [[2007]] – oficjalne uroczystości związane z odzyskaniem [[prawa miejskie|praw miejskich]], wizyta premiera [[Jarosław Kaczyński|Jarosława Kaczyńskiego]]
* [[9 lipca]] [[2007]] – otwarcie obwodnicy w ciągu [[Droga krajowa nr 4 (Polska)|drogi krajowej nr 4]]
 
== Zabytki ==
Linia 135:
 
== Zasłużeni wojniczanie ==
* Marcin z Wojnicza – w latach [[1448]]-[[1449]] [[Dziekan (szkoła wyższa)|dziekan]] [[Uniwersytet Jagielloński|Akademii Krakowskiej]].
* Michał z Wojnicza – profesor astronomii na [[Uniwersytet Jagielloński|Akademii Krakowskiej]] i [[altarysta]] przy kolegiacie wojnickiej.
* Michał z Bystrzykowa Paryżanin – profesor [[Uniwersytet Jagielloński|Akademii Krakowskiej]] i jej [[rektor]] w latach [[1513]]-[[1514]]. Autor wielu dzieł o tematyce filozoficznej i teologicznej. W latach [[1497]]-[[1520]] [[prepozyt]] kolegiaty w Wojniczu.
* Stanisław Janaszowic – syn wojnickiego szewca, [[profesor]] [[Uniwersytet Jagielloński|Akademii Krakowskiej]], [[proboszcz]] w [[Zalasowa|Zalasowej]]. Zmarł w Wojniczu w [[1676]] r.
* [[Wojciech Kluszewski]] – kasztelan wojnicki 1779 r., wielkorządca krakowski.
* [[Teofil Żebrawski]] ([[1800]]-[[1887]]) – [[kartografia|kartograf]], budowniczy, historyk. [[Profesor]], usunięty z Uniwersytetu w Krakowie z powodów politycznych. Współwydawca dzieł [[Jan Długosz|Jana Długosza]].
* Władysław Jordan ([[1819]]-[[1891]]) – [[pułkownik]] [[Wojsko Polskie Królestwa Kongresowego|Wojska Polskiego]], uczestnik walk o niepodległość [[Polska|Polski]], [[adiutant]] [[generał]]a [[Józef Bem|Józefa Bema]] w Armii Siedmiogrodzkiej. Spoczywa na cmentarzu w Wojniczu.
* Dr Wiktor Łowczowski ([[1865]]-[[1939]]) – lekarz, pracował w Wojniczu od [[1895]] aż do śmierci. Twórca Towarzystwa Gimnastycznego ''Sokół'' w Wojniczu.
* [[Gustaw Łowczowski]] ([[1897]]-[[1984]]) – [[Generał|generał brygady]] [[Wojsko Polskie II RP|Wojska Polskiego]], legionista, uczestnik bitwy pod [[Łowczówek|Łowczówkiem]]. Uczestnik [[I wojna światowa|I wojny światowej]], [[wojna polsko-bolszewicka|wojny polsko-bolszewickiej]], [[Kampania francuska 1940|kampanii francuskiej]] ([[1940]]) i kampanii włoskiej ([[1944]]-[[1945]]). Dowódca III Brygady Strzelców Karpackich, która wyzwoliła [[Bolonia|Bolonię]]. Zmarł w [[Londyn]]ie, skąd jego prochy zostały sprowadzone do [[Polska|Polski]] i złożone na Cmentarzu Legionistów w [[Łowczówek|Łowczówku]].
* O. Antoni Mirochna ([[1908]]-[[1989]]) – [[Zakon Braci Mniejszych|franciszkanin]]. Do zakonu wstąpił w wieku 20 lat, wyjechał wraz z [[Maksymilian Maria Kolbe|Św. Maksymilianem Kolbe]] do [[Japonia|Japonii]], gdzie otrzymał święcenia kapłańskie i przyjął imiona zakonne Mieczysław Maria. W [[1940]] został przełożonym klasztoru założonego przez [[Maksymilian Maria Kolbe|Św. Maksymiliana Kolbe]] w [[Nagasaki]]. Założył nowe zgromadzenie zakonne, SS Franciszkanów Rycerstwa Niepokalanej, któremu zlecił opiekę nad niepełnosprawnymi. A. Mirochna został uhonorowany wysokimi odznaczeniami japońskimi, m.in. Orderem Skarbu. Zmarł w Kognai koło Nagasaki.
* Ks. Jan Królikiewicz ([[1927]]-[[1991]]) – społecznik, założyciel koła [[Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze|PTTK]] i Izby Regionalnej w Wojniczu, autor wielu publikacji na temat Wojnicza.
* Jerzy Chumiński – ([[1934]]-[[2001]]) – nauczyciel [[matematyka|matematyki]], społecznik. Twórca i redaktor naczelny ''Zeszytów Wojnickich'', założyciel i prezes Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Wojnickiej.
* [[Józef Szymański (historyk)|prof. dr hab. Józef Szymański]] ([[1931]]-[[2011]]) – historyk, rektor [[Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie|Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej]] w [[Lublin]]ie w latach [[1982]]-[[1984]]. Specjalista w zakresie [[Historia|nauk pomocniczych historii]] oraz znawca dziejów społeczeństwa wczesnego [[średniowiecze|średniowiecza]]. Współpracownik oraz Honorowy Członek [[Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Wojnickiej|Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Wojnickiej]]. Inicjator serii wydawniczej ''Biblioteczka Historyczna'' zawierającej źródła do dziejów Wojnicza (ponad 30 wydawnictw).
 
== Ludzie związani z Wojniczem ==
Linia 235:
 
== Linki zewnętrzne ==
{{wikisourceWikiźródła|Laudum Wojnickie ziemi Krakowskiej z r. 1503, w przedmiocie pospolitego ruszenia pospólstwa}}
* [http://www.wojnicz.pl Oficjalna strona miasta]
* {{SgKP|XIII|752|Wojnicz}}
Linia 244:
 
[[Kategoria:Wojnicz|*]]
[[Kategoria:Gmina Wojnicz]]
[[Kategoria:Miasta województwa małopolskiego]]
 
[[de:Wojnicz]]