Skawina: Różnice pomiędzy wersjami

== [[Toponimia]] ==

[[Plik:Oswiecz et Zator.jpg|thumb|left|Skawina pisana jako Skiwina na starej mapie z 1603 roku autorstwa [[Abraham Ortelius|Abrahama Orteliusa]]]]

 

== Kalendarium ==

 

{|align=right

|-

|-

|-

|-

|}

 

=== Największe zakłady przemysłowe ===

* [[Elektrownia Skawina]]

 

== Sławni Skawinianie ==

'''Stanisław Pyzik''' – urodzony w Skawinie, brał udział w manifestach i strajkach. W 1912 roku wyemigrował do [[Argentyna|Argentyny]] gdzie pisał polskie pisma pod [[pseudonim]]em „Skawiniak” dając tym samym wyraz pamięci o Skawinie i [[Polska|Polsce]].

 

 

 

== Folklor ==

Na wyjątkowość skawińskiego folkloru poza skrzętnie kultywowanymi obrzędami, składa się również oryginalny strój ludowy. Dziś zachowało się stosunkowo niewiele zdjęć i eksponatów pozwalających na jego całkowitą identyfikację. W miarę dokładny opis tego stroju można odnaleźć w dziele [[Oskar Kolberg|Oskara Kolberga]] z 1871 r. pt. „Lud". Podaje on tam, że Skawinianki okręcały głowę długim płótnem, które puszczało się na ramiona, gorset miały jasnoniebieski, spódnicę zieloną obszytą na dole taśmami, fartuch w różnych kolorach, a szal (tzw. rantuch) uzupełniał całość stroju. Mężczyźni natomiast sposobem ubierania byli najbardziej zbliżeni do włościan. Nosili granatowe kapoty, haftowane [[kaftan]]y zwykle zielonego koloru, czapki obszyte wąskim barankiem (czarnym lub popielatym) i nie opasywali się pasami. Co ciekawe i warte podkreślenia, po klęsce [[powstanie styczniowe|powstania styczniowego]] rozpowszechnił się wśród tutejszych kobiet specjalny strój żałobny mający odzwierciedlać smutek i żałobę. Warto wspomnieć, iż Skawina była kiedyś ośrodkiem hafciarskim – zachowały się jeszcze gdzieniegdzie elementy strojów ludowych wykonane właśnie tutaj. W [[Muzeum Etnograficzne w Krakowie|Muzeum Etnograficznym w Krakowie]] można z kolei podziwiać słynne niegdyś skawińskie meble, a zwłaszcza pięknie malowane skrzynie.

 

Dzięki długoletniej działalności archiwistycznej Towarzystwa Przyjaciół Skawiny zachowało się wiele przekazów dotyczących nieznanych już być może skawińskich zwyczajów i obrzędów. Gdy kończył się np. [[karnawał]] i nadchodziły [[Ostatki|dni zapustne]], mający poczucie humoru Skawinianie przebierali się za Żydów, [[Romowie|Cyganów]], kramarzy, kominiarzy, mężczyźni za kobiety, a kobiety za mężczyzn. Przebierańcy chodzili po domach, gdzie śpiewali żartobliwe piosenki i recytowali zabawne wierszyki, a gospodarze częstowali przybyłych żywnością (czasami nawet i wódką...). W czasie zapustów „chodził" też po Skawinie tzw. „Kantek". Była to kukła ze słomy, okryta płaszczem, pod którym chował się parobek. Z „Kantkiem" chodzono po domach, gdzie żartowano i śpiewano każąc „Kantkowi" wyczyniać rozmaite sztuczki. Podobno od postaci owego „kantka" wzięło się przezwisko nadane Skawinianom przez mieszkańców okolicznych wiosek. Chcąc im dokuczyć mówili: „Ty skawiński kojtku!..." Zapustne obrzędy były bardzo popularne jeszcze pod koniec XIX wieku.

 

 

== Kultura ==

Istnieje od 20 lat. Reprezentuje typowy folklor krakowski (nie stylizowany). Zdobywcy w 1999 roku głównych nagród:

* „Wstążki Krakowskiej" na Wojewódzkim Przeglądzie Kapel, Instrumentalistów i Śpiewaków Ludowych, który odbył się w [[Radziszów|Radziszowie]];

Kapela działa pod opieką Centrum Kultury i Sportu w Skawinie, Rady Sołeckiej w Radziszowie, opiekę merytoryczną sprawuje Małopolski Ośrodek Kultury w Krakowie. Ma za sobą liczne wyjazdy m.in. do [[Niemcy|Niemiec]], [[Bułgaria|Bułgarii]], [[Dania|Danii]], [[Słowacja|Słowacji]], [[Francja|Francji]]. Na swoim koncie ma płytę ''Hej, od Krakowa jadę''.

 

W październiku 1999 roku powstał w Woli Radziszowskiej żeński chór „Cantica". Działa pod opieką nauczyciela i organisty – pana Bogusława Ciapy. Chór wykonuje repertuar klasyczny, utwory trzy- lub czterogłosowe; chórzystki mają od 14 do 21 lat.

 

 

Powstała w 1950 roku. W 1969 zdobyła pierwsze miejsce na Festiwalu Amatorskich [[Orkiestra dęta|Orkiestr Dętych]] Polski Południowej w [[Kozienice|Kozienicach]], a w 1987 roku trzecie miejsce na pierwszym Wojewódzkim Przeglądzie Orkiestr Dętych w [[Dobczyce|Dobczycach]]. Od 24 lat bierze udział w przeglądach i festiwalach orkiestr dętych zdobywając czołowe miejsca, wyróżnienia i nagrody.

 

Istnieje od 1986 roku. Założycielem orkiestry i jej obecnym dyrygentem jest Antoni Bylica. W 1990 roku orkiestra zdobyta pierwsze miejsce w Wojewódzkim Przeglądzie Orkiestr Dętych, który to sukces powtórzyła w 1996 roku.

 

* oraz zespoły rockowe w Skawinie.

 

{{main|Centrum Kultury i Sportu w Skawinie}}

Istnieje od 1992 roku jako samorządowa instytucja kultury; jest specyficzną placówką tego typu w kraju i jedyną w województwie małopolskim. Celem działalności Centrum jest wspieranie amatorskiego ruchu artystycznego i działalności sportowej, ale w sposób profesjonalny, za pomocą odpowiednio przygotowanej do tego kadry. Centrum było gospodarzem min.: ogólnopolskiej inauguracji [[Dni Olimpijczyka]] w 1993 roku; co roku aktywnie przyczynia się do organizowania w Skawinie [[Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy|Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy]], organizuje Mistrzostwa Polski Zawodowych [[Pary taneczne|Par Tanecznych]] oraz Mistrzostwa Okręgu Małopolskiego w [[Taniec towarzyski|Tańcu Towarzyskim]]; było gospodarzem Mistrzostw Polski Samochodów Zdalnie Sterowanych; współorganizowało Konkurs Kapel, Śpiewaków i Gawędziarzy Ludowych „Wstążka Krakowska" organizuje doroczne Dni Skawiny.

W pałacyku „Sokół" mieści się również siedziba galerii „Pałacyk" wystawiającej prace z różnych dziedzin twórczości plastycznej: prace olejne, [[grafika|grafikę]], [[fotografia|fotografię]], [[rzemiosło artystyczne]] twórców profesjonalnych oraz amatorów, zarówno gości, jak i mieszkańców gminy Skawina. Galeria jest też otwarta dla młodzieży z Liceum Ogólnokształcącego w Skawinie i przyszłych adeptów sztuk plastycznych z liceów w Krakowie i [[Nowy Wiśnicz|Nowym Wiśniczu]].

 

 

== Wspólnoty wyznaniowe ==

* [[Parafia św. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Skawinie]]

* [[Parafia Miłosierdzia Bożego w Skawinie-Ogrodach]]

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzi także zbór [[Kościół Zielonoświątkowy|Kościoła Zielonoświątkowego]] (będący [[protestantyzm|protestancką]] wspólnotą o charakterze [[ewangelikalizm|ewangelicznym]]) oraz dwa [[Zbór#Zbór u Świadków Jehowy|Chrześcijańskie Zbory]] [[Świadkowie Jehowy|Świadków Jehowy]] z ''[[Sala Królestwa|Salą Królestwa]]''{{fakt|data=2011-09}}.

 

{{mainsec|Struktury wyznaniowe w Skawinie|Skawińskie kościoły rzymskokatolickie}}

* '''Kościół św. app Szymona i Judy Tadeusza''', akt fundacyjny kościółka w Skawinie pochodzi z dnia 19 listopada 1364. Po pożarach (1704 i 1815). Odbudowana świątynia została [[Konsekracja kościoła|konsekrowana]] w roku 1826.

* '''Kościół Miłosierdzia Bożego''' z lat 1982-1995. Ośrodek duszpasterski utworzono w 1979. 14 kwietnia 2007 został konsekrowany.