Rezydencja królewska w Fontainebleau: Różnice pomiędzy wersjami

'''Rezydencja królewska w Fontainebleau''' − dawny pałac królewski usytuowany w [[Fontainebleau]], około 55 kilometrów na południe od historycznego centrum [[Paryż]]a. Dzieje zamku sięgają XII wieku. PrzezW XVI wiekwieku, począwszy od panowania króla Franciszka I, rezydencję kilkakrotniekilkukrotnie przebudowanoprzebudowywano, dzięku czemu otrzymała obecny renesansowo-manierystyczny wygląd. Z powstaniem tej rezydencji związani byli francuscy malarze reprezentujący tzw. [[Szkoła z Fontainebleau|szkołę Fontainebleau]] oraz elita włoskich architektów, rzeźbiarzy i malarzy. Nieopodal rezydencji znajduje się rozległy ogród, park i [[Las Fontainebleau]], jedno z ulubionych przez francuskich monarchów miejsc do polowania.

Pierwsza wzmianka o zamku Fontainebleau pochodzi z 1137 roku, wz okresieokresu panowania króla [[Ludwik VII Młody|Ludwika VII Młodego]]. Wówczas powstałpowstały m.in. [[donżon]] i kaplica Najświętszej Marii Panny i Śwśw. Saturnina, którą w roku 1169, poświęcił wygnany z Anglii arcybiskup Canterbury [[Tomasz Becket]]. Kolejni Kapetyngowie, [[Filip II August|Filipa Filip August]] i [[Ludwik IX Święty|Ludwik IX]], częstokroćczęsto odwiedzali tę rezydencję. W 1259 roku Ludwik IX Święty, założył na terenie zamku szpital i klasztor z kaplicą. Fundamenty tych zabudowań znajdują się w pobliżu obecnej kaplicy Trójcy Świętej. Kolejny z Kapetyngów [[Filip IV Piękny]] (1268-1314, syn Filipa III i Izabeli Aragońskiej) urodził się i zmarł w Fontainebleau. W 1323 roku jego siostra Izabela, królowa małżonka Edwarda II Plantageneta, odwiedził go w Fontainebleau. W 1332 roku w Fontainebleau miał miejsce ślub [[Jan II Dobry (król Francji)|Jana II]] i [[Bonna Luksemburska|Bonny Czeskiej]]. Karol VII (król Francji od 1422 do 1461) rozpoczął rozbudowę rezydencji.

Za panowania [[Franciszek I Burbon|Franciszka I]], rozpoczęto trwającątrwające przez niemal cały XVI wiek przebudowę i rozbudowę, przekształcającw gotyckąwyniku warownięktórych gotycka warownia przekształciła się w reprezentacyjny pałac. W opinii części historyków sztuki budowa rezydencji wyznacza początek nowożytności w architekturze Francji. Architekt [[Gilles le Breton]], niemal całkowicie przebudował średniowieczny zamek, wzniósł zabudowania wokół dziedzińca (zwanego od swojego planu ''Cour Ovale''), w tym nowanową kaplicakaplicę Śwśw. Saturnina. Od strony południowej w tej części zabudowań wzniesiono Złotą Bramę (''Porte Dorée''). Na zachód od rdzenia rezydencji architekt ten wzniósł zabudowania wokół Dziedzińca Białego Konia (''Cour de Cheval Blanc''), w tym monumentalne skrzydło wschodnie. W początkowym etapie rezydencja składała się z dwóch osobnych dwóch części, następnie zostały one połączone galerią., w której Franciszek I zgromadził jedną ze swoich kolekcji dzieł sztuki. iDekorację umieścił w tejżestiukową galerii, której dekorację stiukową wykonał w latach 1522-1540 [[Rosso Fiorentino]].

Franciszek I zatrudnił również architekta i teoretyka sztuki [[Sebastiano Serlio|SebastoanaSebastiana SerlioSerlia]] oraz malarza [[Leonardo da Vinci|Leonarda da Vinci]]. Włoski rzeźbiarz i złotnik [[Benvenuto Cellini]] wykonał tu w latach 1542-44 "''Nimfę z Fontainebleau"'', która zdobiła główną bramę rezydencji. Za panowania następcy Franciszka I, [[Henryk II Burbon|Henryka II]], powstały malowidła w Sali Uczt (''Salle des Fêtes''), wykonane przez włoskich manierystów [[Francesco Primaticcio|Francesca Primaticcia]] i [[Niccolò dell'Abbate|Niccola dell'Abbate]].

Za panowania [[Henryk IV Burbon|Henryka IV]] powstały zabudowania wokół Dziedzińca Książąt, mieszczące m.in. Bramę Chrztu, Galerię Diany z Poitiers i Galerię Jeleni, w której urządzono bibliotekę. Do prac zatrudniono architektów [[Philibert Delorme|Philiberta Delorme'a]] i [[Jean Bullant|Jeana Bullanta]]. W latach 1606-1609 w stylu manierystycznym wzniesiono na wschód od ''Cour Ovale'' trzy skrzydła zabudowań administracyjnych, gospodarczych (m.in. kuchnie królewskie) i prywatnych zwane Kwartałem Henryka IV (''Quartier Henri IV''). Przy urządzaniu i dekoracji wystroju wnętrz działali artyści reprezentujący tzw. drugą szkołę Fontainebleau. Henryk IV założył również liczący 80 hektarów park przecięty kanałami, w tym głównym, długim na 1200 m. Bogatą florę tworzą sosny, wiązy oraz drzewa owocowe. Do aranżacji ogrodów i parku został zatrudniony nadworny ogrodnik [[Claude Mollet]], znany także m.in. z ogrodów przy [[Zamek w Anet|zamku w Anet]]. Za panowania Ludwika XIII pracował przy budowie klatki schodowej zwanej ''Escalier en Fer à cheval'' i kaplicy Świętej Trójcy znany francuski architekt [[Jean Androuet du Cerceau]].

Oprócz [[Filip IV Piękny|Filipa IV]] w rezydencji urodzili się [[Henryk III Walezy|Henryk III]] i [[Ludwik XIII]]. Przez całą nowożytność zamek gościł wielu notabli i znane osobistości. Po swojej abdykacji w 1654 roku do Fontainebleau przeniosła się królowa [[Krystyna Waza]]. W roku 1685 [[Ludwik XIV|Król Słońce]] w tej rezydencji wydał [[Edykt z Fontainebleau|edykt]], w którym odwołano [[edykt nantejski]] (1598). W Fontainebleau gościli m.in. car Rosji [[Piotr I Wielki]] i król Danii [[Chrystian VII Oldenburg|Chrystian VII]].

Rezydencja królewska w Fontainebleau, powstała na kanwie obronnego zamku, po zmianach w okresie XVI-XIX wiekuw. przybrała kształt nieregularnegonieregularny. w planie pałacu, składającegoSkłada się z trzech zasadniczych części. Pierwszą część (licząc od strony zachodniej, gdzie znajduje się wejście główne) stanowi zabudowa wokół Dziedzińca Honorowego,; jego najstarszą częścią jest wschodni obszar nazywany Dziedzicem Białego Konia. Składa się z trzech skrzydeł, najstarsze jest skrzydło wschodnie z pięcioma ryzalitami. Środkowy ryzalit poprzedzają monumentalne podwójne schody. Dwa prostopadle usytuowane skrzydła są częściowo XVI -wieczne,; zostały w znacznej części przebudowane i rozbudowane w XIX wieku. Środkową część założenia tworzy zabudowa wokół Dziedzińca Owalnego, kryjąca wewnątrz relikty średniowiecznego zamku, natomiast wschodnią, – zabudowa wokół Dziedzińca Kancelaryjnego wzniesiona na początku XVII wieku.

Rezydencja w Fontainebleau jest pierwszym dziełem we [[Francja|Francji]], gdzie w pełni zastosowano formy renesansowe i [[Manieryzm (sztuka)|manierystyczne]]. Dotyczy to zarówno architektury poszczególnych brył, jak i otaczających ich terenów zielonych ioraz wystroju wnętrz. Przez XVI i XVII wiek działała tu tzw. szkoła Fontainebleau, zrzeszająca zarówno rzeźbiarzy, malarzy, sztukatorów, rozmaitych rzemieślników i ogrodników.

* Nicole Barbier, ''L'ABCdaire du château de Fontainebleau'', Flammarion, 1999.

* Anthony F. Blunt, Art and architecture in France: 1500-1700'', 1977.

* Adam Bochnak, ''Historia sztuki nowożytnej'', Warszawa-Kraków 1970.

* Francoise Boudon, ''Le Château de Fontainebleau de François IerI^er à Henri IV'', Paris, 1998.

* Jean-Marie Pérouse de Montclos, ''Fontainebleau'', Paris, 1998.

* Jean-Pierre Samoyault, ''Guide du musée national du château de Fontainebleau'', Paris 1991.