Transponder: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Transponder pasywny-przykłady.jpg|thumb|300px|Przykłady transponderów pasywnych]]

 

Transponder pasywny pozwala komputerowi lub innemu urządzeniu odczytującemu na identyfikację skanowanego obiektu. Nie posiada własnego źródła zasilania, sygnał emitowany jest jedynie poprzez użycie aktywnego skanera, który pobudza transponder [[Pole magnetyczne|polem magnetycznym]].

Dane mogą być odczytane z odległości kilku metrów. Transpondery pasywne fizycznie mogą być bardzo małe (są już produkowane [[biochip]]y wielkości ziarna [[ryż]]u).

 

Jednym z najbardziej powszechnych zastosowań transpondera pasywnego są karty magnetyczne używane np. w bankowości jako [[Karta płatnicza|karty płatnicze]]. W tym przypadku transponder występuje jako pasek magnetyczny, który jest naniesiony na kartę.

 

Systemy oparte na transponderach pasywnych można podzielić na dwie podgrupy różniące się protokołami: '''RTF''' (Reader-talks-first) i '''TTF''' (Tag-talks-first).

 

Transpondery pasywne wykorzystywane w sporcie umożliwiają dokładny pomiar czasu. W sportach biegowych najczęściej montowane są na kostce lub do buta. Każdy [[chip]] zawierający transponder posiada swój własny numer identyfikacyjny. Na linii mety rozłożone są maty emitujące silne [[pole magnetyczne]], które umożliwia odczytanie numeru chipu, a dokładny czas mierzony jest przez urządzenia nasłuchujące.

 

Zastosowane są jako implanty wszczepiane pod skórę zwierzętom lub ludziom, najczęściej mają wtedy postać chipa zamkniętego w szklanej kapsule. Są zasilane elektromechanicznie poprzez ruchy mięśni nosiciela. Biochipy, szczególnie te wszczepiane ludziom budzą mocne kontrowersje, gdyż przez niektórych nie są uważane za udogodnienie, lecz jako zamach na wolność jednostki.

 

=== Czym się różni od transpondera pasywnego ? ===

* dużo większy zasięg działania,

* posiada własne źródło zasilania.

 

Transponder jest podstawowym elementem [[Satelita telekomunikacyjny|satelity telekomunikacyjnego]]. Na jednym satelicie montuje się zazwyczaj od 20 do 100 transponderów, a zastosowanie cyfrowej [[Kompresja (informatyka)|kompresji danych]] umożliwia przesłanie przez jeden transponder kilku kanałów telewizyjnych, wielu programów radiowych oraz dodatkowych usług na jednej [[Fala nośna|fali nośnej]].

Pierwotnie transpondery [[Sygnał analogowy|analogowe]] umożliwiały transmisję tylko jednej stacji telewizyjnej i kilku programów radiowych. Typowe pasma dla transponderów satelitarnych to: 27, 33, 36, 54 i 72 MHz.

 

Sygnał wysyłany przez transponder nadawany jest na innym paśmie w czasie rzeczywistym.

 

Transpondery wyposażone są w anteny kierunkowe dzięki czemu w sygnałach telewizyjnych można uzyskać efekt stref językowych, anteny są ukierunkowywane na odpowiednie terytoria krajów lub stref językowych. Telewizyjne programy satelitarne dla Europy są nadawane w zakresie częstotliwości od 10,95GHz do 11,70GHz – zwanym Ku-Band.

 

W [[Lotnictwo|lotnictwie]] transpondery aktywne użyte są w celu lokalizacji, identyfikacji (system friend or foe) oraz w systemach nawigacyjnych w komercyjnych i prywatnych [[samolot]]ach. Przykładem jest system '''RFID''' (radio-frequency identification), który automatyczne transmituje kodowany sygnał identyfikacyjny, gdy otrzymuje żądanie z wieży kontrolnej.

Większość transponderów jest w stanie automatycznie transmitować także informacje o wysokości (Mode C) i czterocyfrowy [[kod transpondera]] (Mode A) ('''squawk'''), który pomaga w identyfikacji danego samolotu. Transponder jest też niezbędnym elementem systemu [[TCAS]] (Traffic Collision Avoidance System), który ostrzega pilotów o możliwości kolizji z innymi samolotami. System ten jest wymagany w przestrzeni powietrznej wielu krajów. Najbardziej rozbudowanym modem transpondera jest mod S, umożliwiający przesyłanie danych oraz jednoznaczną identyfikację statku powietrznego.

Częstotliwości wejściowe i wyjściowe transponderów są przydzielane z góry.

 

[[Plik:SART radar transponder.jpg|thumb|Jeden z modeli transpondera SART, firmy Jotron]]

W żegludze morskiej używane są transpondery radarowe SART ([[język angielski|ang.]] ''Search and Rescue Transponder'' - Transponder poszukiwania i ratownictwa), będące częścią systemu [[GMDSS]]. Pracują w paśmie [[radar]]ów X (3 cm). W przypadku niebezpieczeństwa są uruchamiane ręcznie. Po odebraniu impulsu radarowego nadają, na tej samej częstotliwości, specjalny sygnał, wyświetlający na ekranie radaru 12 kropek, wskazujących położenie transpondera (a więc i ludzi potrzebujących pomocy).

 

W [[Motoryzacja|motoryzacji]] transpondery są stosowane w zaawansowanych systemach antywłamaniowych. Transponder wbudowany w kluczyk zapłonu w przypadku usunięcia powoduje blokadę [[silnik]]a przez odcięcie [[Wtrysk paliwa|wtrysku paliwa]]. Kiedy kluczyk jest włożony do stacyjki i przekręcony, transponder wysyła kod do [[komputer]]a sterującego silnikiem.

W momencie, gdy kod transpondera, który zmienia się przy każdym wyciągnięciu kluczyka ze stacyjki, nie zostanie potwierdzony, silnik także zostanie zablokowany.

W innych nowszych systemach kod transpondera składa się z dwóch części: jawnej i ukrytej (tzw. kryptotranspondery). Nowsze wersje kluczy samochodowych posiadają zespolone układy transpondera i pilota do zdalnego zamykania drzwi).

 

 

 

[[Kategoria:Urządzenia telekomunikacyjne]]

[[fi:Toisiotutka#Toisiotutkavastain]]

[[sv:Transponder]]

[[uk:Транспондер]]