Tlenek tytanu(IV): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
przywrócenie treści sprzed częściowego NPA i bezpodstawnego usunięcia treści, drobne redakcyjne, drobne techniczne, WP:SK
Linia 74:
|commons =
}}
'''Tlenek tytanu(IV)''' (''[[ListaNumer E|E171]]'') – [[Związki nieorganiczne|nieorganiczny związek chemiczny]], [[Tlenki|tlenek]] [[tytan (pierwiastek)|tytanu]] na +4 [[stopień utlenienia|stopniu utlenienia]].
 
== Właściwości ==
Dwutlenek tytanu występuje naturalnie w trzech [[Odmianapolimorfizm polimorficzna(krystalografia)|odmianach polimorficznych]]: jako minerały [[rutyl]] i [[anataz]] o strukturze [[Układ tetragonalny|tetragonalnej]] oraz [[Układ rombowy|rombowy]] [[Brookit|brukit]]. Dwie ostatnie przechodzą w najtrwalszy rutyl powyżej temperatury 800-900 °C.
 
Dwutlenek tytanu jest najpowszechniejszym i najtrwalszym tlenkiem [[tytan (pierwiastek)|tytanu]]. Jest to biały proszek o [[temperatura topnienia|temperaturze topnienia]] ok. 1830 °C i [[Temperatura wrzenia|temperaturze wrzenia]] ok. 2500 °C. Ma właściwości amfoteryczne – reaguje ze stężonym [[Kwas siarkowy|kwasem siarkowym]], a stapiany z [[WodorotlenekWodorotlenki|wodorotlenkami]], [[węglanWęglany|węglanami]]ami lub tlenkami innych metali przechodzi w [[tytanian]]y. Nie jest rozpuszczalny w wodzie.
 
W układzie [[Tytan (pierwiastek)|tytan]]-[[tlen]] istnieje szereg niższych tlenków o ogólnym wzorze Ti<sub>n</sub>O<sub>2n–1</sub> dla n = 4-10 ([[Fazy Mangnèliego|Fazy Magnèliego]]).
 
TiO<sub>2</sub> charakteryzuje się:
* [[PasmoPasmowa walencyjneteoria przewodnictwa|pasmem walencyjnym]] utworzonym przez [[Funkcja falowa|funkcje falowe]] 2p [[jon]]ów tlenu;
* [[Przerwa energetyczna|przerwą energetyczną]] wynoszącą 3-3,2 [[Elektronowolt|eV]];
* [[Pasmowa teoria przewodnictwa|pasmem przewodnictwa]] utworzonym przez funkcje falowe 3d tytanu;
* wysokim [[Współczynnik załamania światła|współczynnikiem załamania światła]] w granicach 2,616-2,903 (wyższy niż dla [[diament]]u);
* niską [[Absorpcja optyczna|absorpcją optyczną]] w [[Światło widzialne|zakresie widzialnym]];
* dobrą stabilnością chemiczną;
* dużą odpornością chemiczną;
* wysoką [[Twardość|twardością]] wynoszącą około 6 w [[Skala twardości Mohsa|skali Mohsa]];
* wysoką [[przenikalność elektryczna|przenikalność elektryczną]] (120 dla rutylu);
* wysoką [[Rezystancja|rezystancją]].
Linia 103:
* tanich [[Ogniwo słoneczne|ogniw słonecznych]];
* katalizatorów heterogenicznych;
* [[Powłoka|powłok]] [[Szkło samoczyszczące|szkieł samoczyszczących]] i zapobiegających parowaniu;
* środków powodujących [[Krystalizacja szkła|krystalizację szkła]];
* wnętrz [[Światłowód|światłowodów]];
* warstw do [[Filtr optyczny|filtrów optycznych]] i [[Filtr interferencyjny|interferencyjnych]];
* luster [[laser]]ów;
* [[MembranaPrzepona (budowa maszyn)|membran]] separujących [[gaz]]y;
* [[filtr]]ówfiltrów antybakteryjnych;
* filtrów do usuwania zanieczyszczeń organicznych z wody;
* [[sensorCzujnik|sensorów]]ów kontrolujących stosunek [[paliwo]]/[[powietrze]] w [[Silnik samochodowy|silnikach samochodowych]] ([[Sonda &lambda|sondy λ]]);
* sensorów [[Wilgoć|wilgoci]];
* niskotemperaturowych sensorów tlenu;
Linia 118:
* [[kondensator]]ów.
 
Jest również stosowany w tradycyjny już sposób jako [[substancje barwiące|pigment]] ([[Tlenek tytanu(IV)|biel tytanowa]]) do produkcji papieru, żywności, [[Tworzywa sztuczne|tworzyw sztucznych]], [[Kosmetyki|kosmetyków]], [[Lek|farmaceutyków]], [[Porcelana|porcelany]], [[Farba|farb]] i [[Emalia|emalii]] oraz jako stabilizator koloru szkliw.
 
== Charakterystyka fotochemiczna ==
Właściwości fotoelektrochemiczne TiO<sub>2</sub> związane są z absorpcją promieniowania. Dwutlenek tytanu charakteryzuje się wysoką absorpcją w zakresie [[UltrafioletNadfiolet|UV]] i dochodzącą do zaledwie kilku procent absorpcją promieniowania w zakresie widzialnym [[światło widzialne|ViS]]. Aby zwiększyć zakres absorpcji światła w zakresie widzialnym, co ma zasadnicze znaczenie w ogniwach słonecznych oraz w fotorozkładzie wody, trwają nieustanne prace nad modyfikacją jego właściwości.
 
{{Przypisy|przypisy=