Kalifowie prawowierni: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
EmausBot (dyskusja | edycje)
m r2.7.2+) (Robot poprawił eo:Kvar Justaj Kalifoj
m drobne redakcyjne, wyróżnienie długiego cytatu
Linia 1:
{{islam}}
'''Kalifowie prawowierni''' (alboinaczej '''Kalifowie sprawiedliwi''', '''Kalifowie słusznie prowadzeni''') ([[Język arabski|arab.]] الخلفاء الراشدون, ''al-Chulafa ar-Raszidun'') - określenie dotyczące czterech pierwszych [[kalif]]ów, panujących w latach [[632]]–[[661]]: [[Abu Bakr]]a, [[Umar ibn al-Chattab|Umara]], [[661Usman ibn Affan|Usmana]]: i [[Ali ibn Abi Talib|Alego]].
 
Jest ono właściwie nieprzetłumaczalne na język polski, i ma wyrażać ich szczególną bogobojność, oddanie sprawie islamu oraz fakt, że byli obierani przez społeczność muzułmańską. Nie znaczy to jednak, że postacie tych kalifów nie są przedmiotem kontrowersji wśród muzułmanów. Abu Bakr i Umar zostali uznani przez [[Sunnizm|sunnitów]] za władców idealnych, jednak większość [[Szyizm|szyitów]] podchodzi do nich z rezerwą, ponieważ uważa, że objęli oni [[Kalifat (ustrój)|kalifat]] od początku należny Alemu z racji jego pokrewieństwa z [[Mahomet|Prorokiem]]. W przypadkach skrajnych, np. w [[Safawidzi|safawidzkiej]] [[Historia Iranu|Persji]], przeklinanie trzech pierwszych kalifów uchodziło wręcz za swoiste szyickie wyznanie wiary. Z drugiej strony szyickiego spektrum mamy jednak [[Murdżyici|murdżyitów]], którzy uznawali dwóch pierwszych kalifów. Jeden z twórców ich doktryny, [[Al-Hasan Ibn Muhammad]], pisał: "Spośród naszych imamów [tj. przywódców] uznajemy Abu Bakra i Umara, cieszy nas, gdy im obu okazuje się posłuszeństwo, gniewa nas bunt przeciwko nim. [...] Opowiadamy się za Abu Bakrem i Umarem, albowiem o Abu Bakra i Umara społeczność nie walczyła, nie różniła się w ich sprawie i nie okazywała zwątpienia"<ref>Al-Hasan Ibn Muhammad ''List o powstrzymaniu sądu'' za: Janusz Danecki ''Podstawowe wiadomości o islamie. Tom I'', Wydawnictwo Akademickie DIALOG, Warszawa 1998, s. 174.</ref>. Usman jest nie tylko odrzucany przez szyitów, ale jest postacią kontrowersyjną także wśród sunnitów - powszechnie zarzuca mu się nepotyzm, polegający na promowaniu ludzi ze swojego rodu - [[Umajjadzi|Umajjadów]]. Wreszcie sunnici odrzucają twierdzenia Alego o jakichś jego szczególnych prawach do kalifatu, chociaż i dla nich jest on bohaterem zasłużonym dla sprawy islamu jako towarzysz Proroka.
* [[Abu Bakr]]a
:''Spośród naszych imamów [tj. przywódców] uznajemy Abu Bakra i Umara, cieszy nas, gdy im obu okazuje się posłuszeństwo, gniewa nas bunt przeciwko nim. [...] Opowiadamy się za Abu Bakrem i Umarem, albowiem o Abu Bakra i Umara społeczność nie walczyła, nie różniła się w ich sprawie i nie okazywała zwątpienia''<ref>Al-Hasan Ibn Muhammad ''List o powstrzymaniu sądu'' za: Janusz Danecki ''Podstawowe wiadomości o islamie. Tom I'', Wydawnictwo Akademickie DIALOG, Warszawa 1998, s. 174.</ref>.
* [[Umar ibn al-Chattab|Umara]]
Usman jest nie tylko odrzucany przez szyitów, ale jest postacią kontrowersyjną także wśród – powszechnie zarzuca mu się nepotyzm, polegający na promowaniu ludzi ze swojego rodu – [[Umajjadzi|Umajjadów]]. Wreszcie sunnici odrzucają twierdzenia Alego o jego szczególnych prawach do kalifatu, chociaż i dla nich jest on bohaterem zasłużonym dla sprawy islamu jako towarzysz Proroka.
* [[Usman ibn Affan|Usmana]]
* [[Ali ibn Abi Talib|Alego]].
 
 
Jest ono właściwie nieprzetłumaczalne na język polski, i ma wyrażać ich szczególną bogobojność, oddanie sprawie islamu oraz fakt, że byli obierani przez społeczność muzułmańską. Nie znaczy to jednak, że postacie tych kalifów nie są przedmiotem kontrowersji wśród muzułmanów. Abu Bakr i Umar zostali uznani przez [[Sunnizm|sunnitów]] za władców idealnych, jednak większość [[Szyizm|szyitów]] podchodzi do nich z rezerwą, ponieważ uważa że objęli oni [[Kalifat (ustrój)|kalifat]] od początku należny Alemu z racji jego pokrewieństwa z [[Mahomet|Prorokiem]]. W przypadkach skrajnych, np. w [[Safawidzi|safawidzkiej]] [[Historia Iranu|Persji]], przeklinanie trzech pierwszych kalifów uchodziło wręcz za swoiste szyickie wyznanie wiary. Z drugiej strony szyickiego spektrum mamy jednak [[Murdżyici|murdżyitów]], którzy uznawali dwóch pierwszych kalifów. Jeden z twórców ich doktryny, [[Al-Hasan Ibn Muhammad]], pisał: "Spośród naszych imamów [tj. przywódców] uznajemy Abu Bakra i Umara, cieszy nas, gdy im obu okazuje się posłuszeństwo, gniewa nas bunt przeciwko nim. [...] Opowiadamy się za Abu Bakrem i Umarem, albowiem o Abu Bakra i Umara społeczność nie walczyła, nie różniła się w ich sprawie i nie okazywała zwątpienia"<ref>Al-Hasan Ibn Muhammad ''List o powstrzymaniu sądu'' za: Janusz Danecki ''Podstawowe wiadomości o islamie. Tom I'', Wydawnictwo Akademickie DIALOG, Warszawa 1998, s. 174.</ref>. Usman jest nie tylko odrzucany przez szyitów, ale jest postacią kontrowersyjną także wśród sunnitów - powszechnie zarzuca mu się nepotyzm, polegający na promowaniu ludzi ze swojego rodu - [[Umajjadzi|Umajjadów]]. Wreszcie sunnici odrzucają twierdzenia Alego o jakichś jego szczególnych prawach do kalifatu, chociaż i dla nich jest on bohaterem zasłużonym dla sprawy islamu jako towarzysz Proroka.
== Zobacz też ==
*[[Sura al-Wilayah]]
*[[Sura al-Nourain]]
 
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* Janusz Danecki ''Arabowie'', Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2001, ISBN 83-06-02878-3
* Janusz Danecki ''Podstawowe wiadomości o islamie. Tom I'', Wydawnictwo Akademickie DIALOG, Warszawa 1998, ISBN 83-86483-40-7
 
[[Kategoria:Kalifowie prawowierni| ]]
 
[[ar:خلفاء راشدون]]
[[bn:খুলাফায়ে রাশেদীন]]
[[bs:Pravedne halife]]
[[ca:Primer califat]]
[[ceb:Dinastiyang Rashidun]]
[[cs:Volení chalífové]]
[[da:Retledte kaliffer]]
[[en:Rashidun]]
[[es:Califato Ortodoxo]]
[[eo:Kvar Justaj Kalifoj]]
[[eu:Ondo gidatutako kalifak]]
[[fa:خلفای راشدین]]
[[fr:Rachidun]]
[[ko:정통 칼리파 시대]]
[[hi:राशिदुन]]
[[hr:Pravedni kalifi]]
[[id:Khulafaur Rasyidin]]
[[it:Califfato dei Rashidun]]
[[he:ראשידון]]
[[jv:Khulafaur Rasyidin]]
[[ka:ოთხი მართლმორწმუნე ხალიფა]]
[[kk:Әділетті төрт халифа]]
[[hu:Rásidún]]
[[mk:Праведен халифат]]
[[arz:الخلفاء الراشدين]]
[[ms:Khulafa al-Rasyidin]]
[[nl:Rashidun]]
[[ja:正統カリフ]]
[[pt:Califado Rashidun]]
[[ru:Праведные халифы]]
[[simple:Rashidun Empire]]
[[sl:Pravoverni kalifi]]
[[ckb:خەلافەتی ڕاشدین]]
[[sr:Праведни калифи]]
[[sh:Pravedni halifi]]
[[su:Khulafaur Rasyidin]]
[[ta:ராசிதீன் கலீபாக்கள்]]
[[te:రాషిదూన్ ఖలీఫాలు]]
[[th:จักรวรรดิกาหลิบรอชิดีน]]
[[tr:Dört Halife]]
[[ur:خلافت راشدہ]]
[[zh:四大哈里发]]
 
== Zobacz też ==