Hugo Chávez: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
zmiany
m akt
Linia 6:
|funkcja = 61. [[Prezydenci Wenezueli|Prezydent Wenezueli]]
|partia = [[Zjednoczona Socjalistyczna Partia Wenezueli]]
|od = [[2 lutego]] [[1999]]<ref> W dniach od [[12 kwietnia]] do [[13 kwietnia]] [[2002]] był tymczasowo odsunięty od władzy w wyniku zamachu stanu. Obowiązki prezydenta wykonywali przez te dwa dni [[Pedro Carmona]] i [[Diosdado Cabello]]. </ref>
|do =
|poprzednik = [[Rafael Caldera]]
Linia 14:
| odznaczenia = {{order|OW|WK}} {{order|OFM|KW}} [[Plik:By-order friendship of nations rib.png|30px|Order Przyjaźni Narodów (Białoruś)]] [[Plik:Ribbon jose marti.png|40px|link=Order José Martí|Order José Martí (Kuba)]] {{order|OIH|KOLL}}
}}
[[Plik:Hillary Clinton and Hugo Chavez.png|right|thumb|240px|thumb|Hugo Chávez i [[Hillary Clinton]]]]
'''Hugo Rafael Chávez Frías''' (ur. [[28 lipca]] [[1954]] w Sabanecie) – [[Wenezuela|wenezuelski]] wojskowy i polityk socjalistyczny. Dowódca nieudanego zamachu stanu z [[1992]], od [[1999]] prezydent Wenezueli. Przywódca ruchu rewolucyjnego, zwanego "[[rewolucja boliwariańska|rewolucją boliwariańską]]".
 
Linia 22:
Jego pierwszą inicjatywą było powołanie Zgromadzenia Konstytucyjnego i zmiana konstytucji, z jednej strony wzmacniająca kompetencje prezydenta, z drugiej strony wprowadzająca wyjątkową możliwość jego odwołania w połowie kadencji drogą [[referendum]]. Rząd Wenezueli jest oskarżany o ograniczanie wolności mediów (chociaż nadal w Wenezueli to prywatny sektor medialny kontroluje 90% całości rynku). Dziennikarze często oskarżani są o przestępstwa kryminalne<ref>[http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/articles/A5755-2005Mar27.html Jackson Diehl "Chavez's Censorship. Where 'Disrespect' Can Land You in Jail", March 28, 2005; Page A17] {{lang|en}}</ref>. Organizacja obrony praw człowieka [[Amnesty International]] ocenia, że w Wenezueli wciąż stosuje się [[Tortura|tortury]], dochodzi tam też do egzekucji bez wyroku sądowego i tajemniczych zniknięć<ref>''Chavez: krytyków deportujemy z kraju'', Rzeczpospolita 24.07.2007, Piotr Kościński</ref>.
 
W kwietniu [[2002]] po serii manifestacji opozycji grupa wojskowych zorganizowała [[Zamach stanu w Wenezueli (2002)|zamach stanu]] i zmusiła do zrzeczenia się prezydentury. Po wyjściu na ulice setek tysięcy zwolenników Cháveza generałowie zmienili zdanie i po dwóch dniach prezydent wrócił do władzy. Opozycja zarzuca mu polaryzowanie społeczeństwa i niszczenie gospodarki. Udało jej się zebrać 2,5 mln podpisów pod wnioskiem o skrócenie kadencji prezydenta wykorzystując instytucję recall (revocatoria de mandato). Głosowanie powszechne w tej sprawie odbyło się [[15 sierpnia]] [[2004]] . Przy 90-procentowej frekwencji, 58% głosujących opowiedziało się za pozostawieniem Cháveza na stanowisku. Napięte stosunki Chávez utrzymuje także z [[Kościół katolicki|Kościołem katolickim]] – wenezuelskiego kardynała, [[Rosalio José Castillo Lara|Jose Castillo Larę]] nazwał "bandytą" i "hipokrytą" (i w odpowiedzi również usłyszał inwektywy). Innym krytykiem polityki prezydenta z grona hierarchii katolickiej jest arcybiskup Meridy [[Baltazar Enrique Porras Cardozo]], który porównywał jego idee polityczne do faszyzmu<ref>[http://www.aciprensa.com/noticia.php?n=17060 Totalitarismo de Chávez se parece al de Hitler, advierte Arzobispo venezolano]</ref>.
 
Zwolennicy prezydenta przypominają, że Wenezuela za jego urzędowania osiągnęła znaczne sukcesy gospodarcze oraz w walce z ubóstwem. Kraj dzięki wysokim cenom ropy naftowej, której sprzedaż stanowi 90% eksportu i ponad 50% wpływów budżetu, zlikwidował [[deficyt budżetowy|deficyt]] oraz osiągnął nadwyżkę w [[bilans płatniczy|bilansie płatniczym]]<ref name="gilberto">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ve.html The CIA Factbook] {{lang|en}}</ref>. Eksport tego surowca jest kluczowym dla jego kondycji gospodarczej. W Wenezueli poprawiają się też wskaźniki społeczne. Od 2003 r. bezrobocie spadło o 8 p. proc. (z 18 do 10%). Wzrosła [[płaca minimalna]], która w 2006 r. zwiększyła się o 10%. Od początku rządów Chaveza spadł też poziom biedy. W 1998 r. poniżej progu ubóstwa żyło 55% Wenezuelczyków, a obecniew jest2005 ichroku 37,9% (2005). W 2004 roku wzrost gospodarczy Wenezueli wynosił 18%, w 2005 – 11%, w 2006 – 9% przy szacunkowej [[inflacja|inflacji]] rzędu 13,7% (2006). Systematycznej [[Deprecjacja (ekonomia)|deprecjacji]] ulega [[Boliwar (waluta)|boliwar]]. Cena dolara w relacji do tej waluty kształtowała się następująco: 2,147 (2006), 2,0898 (2005), 1,8913 (2004), 1,607 (2003), 1,161 (2002)<ref name="gilberto" />.
 
[[3 grudnia]] [[2006]] w [[Wybory prezydenckie w Wenezueli w 2006 roku|wyborach prezydenckich]] Hugo Chávez, zapewnił sobie drugą kadencję na fotelu prezydenta Wenezueli. W bezpośrednim starciu pokonał on kandydata opozycji, [[Manuel Rosales|Manuela Rosalesa]]. W trakcie wiecu powyborczego prezydent zapowiedział, iż zamierza zostać na stanowisku do roku 2021.
 
[[2 grudnia]] [[2007]] odbyło się [[Referendum w Wenezueli w 2007 roku|referendum konstytucyjne]], które Chávez przegrał, ponieważ przeciwko zmianom głosowało 51% obywateli (49% było za). Referendum dotyczyło zmian w konstytucji Wenezueli, a dawałoby m.in. prezydentowi możliwość nieograniczonego kandydowania w kolejnych kadencjach, podporządkowanie prezydentowi Banku Centralnego oraz skrócenie dnia pracy do 6 godzin, obniżenie wieku wyborczego z 18 do 16 lat i inne zmiany.
 
[[3 marca]] [[2008]], w trakcie [[kryzys dyplomatyczny w Ameryce Łacińskiej 2008|kryzysu dyplomatycznego]] władze [[Kolumbia|Kolumbii]] poinformowały o mailach świadczących o powiązaniach finansowych pomiędzy [[FARC]], a prezydentem Wenezueli. Chavez miał przekazać FARC 300 mln $ oraz pomagać im w zorganizowaniu zakupu 50 kg [[uran (pierwiastek)|uranu]], potrzebnego do wyprodukowania [[brudna bomba|brudnej bomby]]<ref>[http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80277,4985266.html ''Kolumbia: Chavez brał pieniądze od terrorystów z FARC, a potem wsparł ich 300 mln dolarów'' Gazeta.pl]</ref>. Na apel [[Organizacja Państw Amerykańskich|Organizacji Państw Amerykańskich]] rząd Kolumbii przyznał, iż laptop zabitego członka [[FARC]] Raula Reyesa, w którym rzekomo znajdowała się kompromitująca korespondencja, nie zawierał w rzeczywistości tak sensacyjnej zawartości<ref>[http://www.venezuelanalysis.com/analysis/3254 ''$300 Million from Venezuela to Colombian Rebels a Fake'']</ref>.
 
[[15 lutego]] [[2009]] odbyło się ponownie [[Referendum w Wenezueli w 2009 roku|referendum konstytucyjne]], które Chávez tym razem wygrał. Referendum, tak jak poprzednio, dotyczyło zmian w konstytucji Wenezueli i daje ono m.in. prezydentowi możliwość nieograniczonego kandydowania w kolejnych kadencjach. Po ogłoszeniu wyniku referendum Chavez wołał do tłumów z balkonu [[Pałac Miraflores|pałacu Miraflores]] "W 2012 roku będą wybory. Jeśli Bóg nie postanowi inaczej i jeśli lud nie zadecyduje inaczej, ten oto żołnierz znów będzie kandydatem!"<ref>[http://www.rp.pl/artykul/264282_Chavez_moze_rzadzic_rowniez_po_2012_roku.html Marcin Szymaniak, ''Chavez może rządzić nawet do 2012'']</ref>.
 
[[27 lutego]] [[2011]] reagując na [[powstanie w Libii (2011)]], wyraził poparcie dla dotychczasowych libijskich władz, stwierdzając: "Nie mogę powiedzieć, że pochwalam wszystkie decyzje podjęte przez mojego przyjaciela (Muamarra Kaddafiego - przyp.). Ale popieramy libijski rząd"<ref>[http://www.tvn24.pl/0,1694091,0,1,berlusconi-kaddafi-przestal-kontrolowac-sytuacje,wiadomosc.html''Wojna domowa w Libii: relacja minuta po minucie, Niedziela 27 lutego, 17.08'']</ref><ref>[http://wiadomosci.onet.pl/wideo/chavez-nie-potepiam-kaddafiego,8816553,1,klip.html''Chavez: Nie potępiam Kaddafiego'']</ref><ref>[http://www.komsomol.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=892:hugo-chavez-demaskuje-prowodyrow-libijskiej-rebelii&catid=57:z-ameryki-rodkowej-i-poudniowej&Itemid=53''Hugo Chavez demaskuje prowodyrów libijskiej rebelii (źródło komunistyczne)'']</ref>.
 
W czerwcu 2011 roku ukazała się informacja, że Hugo Chávez jest poważnie chory (media donosiły, że dolega mu [[rak prostaty]]), w związku z czym pojechał na [[Kuba|Kubę]], gdzie przeszedł operacje chirurgiczne<ref>[http://wyborcza.pl/1,75477,9845340,Hugo_Chavez_powaznie_chory.html Hugo Chavez poważnie chory], gazeta.pl 26.06.2011</ref><ref>[http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/554259,Nawrot-choroby-Hugo-Chavez-znow-walczy-z-rakiem Nawrót choroby. Hugo Chavez znów walczy z rakiem], polskieradio.pl 4.03.2012</ref>. W lutym 2012 przeszedł na Kubie kolejną operację<ref>[http://wyborcza.pl/1,75477,11214464,Hugo_Chavez_walczy_z_rakiem.html Hugo Chavez walczy z rakiem], gazeta.pl 22.02.2012</ref><ref>[http://www.rp.pl/artykul/11,831346-Chavez--latam-jak-kondor.html Chavez w kwitnącym stanie?], rp.pl 1.03.2012</ref>. Operacje, którym poddał się Chavez w ciągu ostatniegotego roku mogąstawiały, zdaniem analityków, postawić pod znakiem zapytania jego szanse ubiegania się o reelekcję w październiku 2012<ref>[http://www.wprost.pl/ar/309108/Hugo-Chavez-rak-wrocil-Bede-zyl/ Hugo Chavez: rak wrócił. Będę żył!], wprost.pl 4.03.2012</ref>. Prezydent Boliwariańskiej Republiki Wenezueli, po kilkunastomiesięcznej chemio- i radioterapii, zapewnił, że nie ma już raka, a zdrowie pozwala mu w pełni na udział w zbliżających się [[wybory prezydenckie w Wenezueli w 2012 roku|wyborach. W nadchodzących wyborach, które odbyły się 7 Październikapaździernika, głównym rywalem Chaveza jestbył 39-letni [[Henrique Capriles Radonski]]. WiększośćPomimo, że sondaży dajedawała jednak aktualnemu przywódcy znaczną przewagę. Mimo tego, Hugo Chavez podczas swojego przemówienia 2 Lipcalipca w Hawanie zawezwałwezwał swoich stronników, aby przygotowali się do ofensywy i nie podążali za triumfalizmem z powodu jego 20-procentowej przewagi nad przeciwnikiem.<ref>[http://www.1917.net.pl/?q=node/10181 Wenezuela: Wyzdrowiały Chavez rusza po reelekcję! | Władza Rad 1917 - komunizm, marksizm, socjalizm, trockizm<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>. 8 października przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej ogłosił, że po zliczeniu 90% głosów Hugo Chávez uzyskał 54% głosów i został wybrany na kolejną kadencję. [[Henrique Capriles Radonski]] uzyskał 44% głosów<ref>[http://www.bbc.co.uk/news/world-latin-america-19867445 Hugo Chavez re-elected as Venezuelan president], BBC News, 8 października 2012</ref>.
 
== Poglądy ==
Linia 44:
* [[Order Wyzwoliciela|Wielka Kollana Orderu Wyzwoliciela]] ([[Wenezuela]])
* [[Order Francisco de Miranda|Krzyż Wielki Orderu Francisco de Miranda]] (Wenezuela)
* [[Order Infanta Henryka|Wielka Kollana Orderu Infanta Henryka]] – 2001, [[Portugalia]]<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.ordens.presidencia.pt/?idc=154 |tytuł=''Cidadãos Estrangeiros Agraciados com Ordens Portuguesas'' |opublikowany=presidencia.pt |data dostępu=13 stycznia 2012 |język=pt }}</ref>
 
{{Przypisy}}
Linia 65:
[[Kategoria:Wenezuelscy socjaliści]]
 
{{Link GA|zh}}
{{link FA|de}}
{{link FA|zh}}
 
{{Linklink GA|zh}}
{{link GA|de}}