Pstry piaskowiec: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Cojan (dyskusja | edycje)
poprawa linków
Linia 1:
'''Pstry piaskowiec''' – [[facja]], nieformalna jednostka [[stratygrafia|stratygraficzna]] [[trias]]u wydzielona na terenie Polski pozakarpackiej i Niemiec (poza [[Alpy|Alpami]]) w oparciu o kryteria [[litostratygrafia|litostratygraficzne]]. Leży poniżej [[wapień muszlowy|wapienia muszlowego]].
 
Pstry piaskowiec reprezentuje najniższą część profilu skalnego triasu. Przeważnie jest ona trójdzielna. Dolną i środkową część budują głównie czerwonawe piaskowce, rzadziej [[mułowiec|mułowce]] i [[iłowiec (skała osadowa)|iłowce]] z rzadkimi przewarstwieniami [[wapień|wapieni]]. Górny pstry piaskowiec powszechnie zwany [[ret (geologia)|retem]]) różni się znacznie większym udziałem wapieni i [[dolomit|dolomitów]]ów, których udział ku górze staje się dominujący. W całym pstrym piaskowcu liczne są soczewki, a nawet złoża (w Niemczech) [[gips|gipsów]]ów i [[anhydryt]]ów. Dolny, a zwłaszcza środkowy pstry piaskowiec powstawał w warunkach lądowych, w klimacie suchym i gorącym. Powszechne są tam osady rzek i jezior okresowych, a także [[osady eoliczne]]. Opisano też liczne tropy [[skamieniałośćskamieniałości|wymarłych]] [[labiryntodonty|płazów]] i [[gady|gadów]]. Górny pstry piaskowiec powstawał w czasie stopniowej [[transgresjaTransgresja morza|transgresji]] morza, w środowisku równiny nadbrzeżnej, przejściowo zalewanej przez drobne podniesienia poziomu morza, a w pewnych okresach odsłanianej. Jest to środowisko [[sebha|sebhy]]. W utworach tych występuje dość liczna, choć mało zróżnicowana fauna morska, głównie [[ślimakślimaki]]i, [[małżmałże]]e i rzadkie [[amonity]].
 
W Polsce najlepsze odsłonięcia pstrego piaskowca znajdują się w [[Góry Świętokrzyskie|Górach Świętokrzyskich]], gdzie czerwone piaskowce są często eksploatowane w [[kamieniołom]]ach głównie do produkcji płyt okładzinowych na budynki. Liczne odsłonięcia, obecnie nie eksploatowane, znajdują się też na [[Śląsk]]u.
 
== Bibliografia ==
* Włodzimierz Mizerski, Stanisław Orłowski, 2005: Geologia historyczna dla geografów. [[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]]
 
[[Kategoria:Trias]]