Wikipedia

System manewrowania orbitalnego: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
KamikazeBot (dyskusja | edycje)
550 479 edycji
→‎Bibliografia: standaryzacja tytułów sekcji bibliografii
linki wew., drobne redakcyjne, lit., commons
Linia 1:
[[Plik:Oms rcs pod.jpg|thumb|left240px|Link do polskichright|Głowica opisóworbitalnego [[:Plik:Omssystemu rcsmanewrowego pod.jpg]]wahadłowca]]
Jednym z zespołów [[Prom kosmiczny|promu kosmicznego]] jest '''orbitalny system manewrowy OMS''' [[język angielski|ang.]] ('''orbital maneuvering system'''). Jest on źródłem [[silnikSilnik rakietowy#parametryParametry silników|ciągu]] niezbędnego do wejścia na [[orbita|orbitę]], zachowania parametrów orbity, wejścia na wyższą orbitę, połączenia z innym [[statek kosmiczny|statkiem kosmicznym]], zejścia z wyznaczonej orbity, [[deorbitacja|deorbitacji]]. Elementy OMS są usytuowane w dwóch niezależnych głowicach umieszczonych po obu stronach tylnej części kadłuba wahadłowca.
 
== OMS/RCS ==
Głowice OMS zawierają tylne dysze [[Reaction Control System#System RCS na wahadłowcu|RCS]] i stanowią wspólnie zespół nazywany [[commons:File:Flight Day 3.jpg#{{int:filedesc}}|OMS/RCS]]. Każda głowica zespołu zawiera jeden silnik rakietowy OMS, dwanaście dysz RCS i sprzęt związany z dystrybucją paliwa rakietowego. Dwie głowice zapewniają nadmiarowość efektywności działania systemu OMS.
 
OMS jest wypostażonywyposażony w dwa [[silnik]]i manewrowe OMS firmy Aerojet Liquid Rocket Corporation o ciągu w próźnipróżni 26,688 [[Newton|kN]] każdy. Zapewniają one zmianę prędkości równą 305 m/s [[orbiter]]owi z ładunkiem 29 500 kg, która może być wykorzystana przy wejściu na określoną orbitę, do zmiany orbity, operacji spotkaniowej i zejścia z orbity. Silniki OMS pracują na [[hipergol]]icznych (samozapłonowych) materiałach pędnych: [[monometylohydrazyna|monometylohydrazynie]] (MMH) stanowiącej paliwo i [[tetratlenekTetratlenek diazotu|tetratlenku diazotu]] (N<sub>2</sub>O<sub>4</sub>) -– stanowiącystanowiącym utleniacz. Stosunek utleniacz/paliwo wynosi 1,65, a ciśnienie w komorze spalania 860 [[Paskal|kPa]].
 
Silniki manewrowe OMS wraz z tylnymi zespołami [[Reaction Control System#System RCS na wahadłowcu|silniczków korekcyjnych RCS]] są umieszczone na dwóch oprofilowanych głowicach na tylnej części kadłuba. Podczas obsługi naziemnej głowice są odłączane na czas przeglądu i powtórnego napełnienia silnie toksycznymi materiałami pędnymi. Łączna masa paliwa i utleniacza pojedynczego silnika OMS wynosi 10 900 kg. Każda z głowic zawiera zbiornik paliwa, zbiornik utleniacza, zbiornik helu do wytłaczania materiałów pędnych ze zbiorników, instalację doprowadzającą i zasilany ciśnieniowo silnik rakietowy.
 
Zawieszona przegubowo [[dysza]] silnika manewrowego może być pochylana i przechylana w granicach ±8° za pomocą elektromechanicznych siłowników przymocowanych do przedniej części komory spalania. [[Silnik]] składa się z płytowego wtryskiwacza, regeneracyjnie chłodzonej paliwem [[komora spalania|komory spalania]], [[dysza|dyszy]] o dzwonowym kształcie, sterowanych pneumatycznie azotem kulowych zaworów materiałów pędnych, układu zawieszenia [[silnik rakietowy|silnika]] i instalacji materiałów pędnych. Ma on długość 196 cm i masę 118 kg.
Przeznaczony jest do zastosowania w stu [[lot orbitalny|misjach kosmicznych]] w ciągu dziesięiudziesięciu lat, wtrakciew trakcie których wytrzymać musi 1000 rozruchów i skumulowany czas pracy 15 h.
 
== Wejście na orbitę ==
Linia 20 ⟶ 19:
 
== Deorbitacja ==
Do operacji [[Deorbitacja|deorbitacji]] są użyte obydwa silniki manewrowe OMS. Dane do deorbitacji są opracowane na ziemi i przesłane do pokładowego GPC poprzez kanał transmisji danych. Przed uruchomieniem silników manewrowych załoga ustawia wahadłowiec przy pomocy RCS tyłem w kierunku ruchu. 2,5 minutowa praca silników manewrowych OMS inicjuje deorbitacjedeorbitację. Następnie załoga przy pomocy RCS, sterując ręcznie, ustawia wahadłowiec w położeniu prawidłowym do wejścia w atmosferę, dziobem w kierunku ruchu.
Przed wejściem do atmosfery pozostałości paliwa w przednich RCS zostają odrzucone poprzez wypalenie przez przednie dysze RCS.
 
Od wysokości 130 kilometrów wahadłowiec jest sterowany we wszystkich płaszczynachpłaszczyznach tylnymi dyszami RCS. Lotki wahadłowca stają się użyteczne od wartości ciśnienia dynamicznego wynoszącego 0,005 [[Atmosfera fizyczna|atm]] i w tym momencie dysze RCS decydujące o przechyłach bocznych zostają automatycznie wyłączone. Od ciśnienia dynamicznego równego 0,01 atm staje się efektywne działanie steru kierunku i następuje wtedy automatyczne wyłączenie dysz RCS sterujących odchyleniem od kursu. Przy szybkości poniżej 3,5 [[Liczba Macha|Macha]] staje się aktywny [[commons:File:OMS maneuvering engines.jpg|hamulec aerodynamiczny]].
 
== Bibliografia ==▼
* "Samoloty Kosmiczne" - Jacek Nowicki i Krzysztof Zięcina
 
== Zobacz też ==
{{commonscat|Space Shuttle Orbital Maneuvering System}}
* [[Lądowanie wahadłowca]]
* [[Nosiciel wahadłowców]]
* [[Rendezvous Pitch Maneuver]]
 
▲== Bibliografia ==
* {{cytuj książkę | nazwisko = Jacek Nowicki i Krzysztof Zięcina | tytuł = Samoloty Kosmiczne | wydawca = Wydawnictwo Naukowo-Techniczne | data = 1989}}
 
== Linki zewnętrzne ==
Linia 38:
{{System Transportu Kosmicznego}}
 
[[Kategoria:NapędySystem pojazdówTransportu kosmicznychKosmicznego]]
 
[[de:Orbital Maneuvering System]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/System_manewrowania_orbitalnego”