Organ państwowy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Zamknięcie nawiasu |
m + podział / poprawa hasła |
||
Linia 5:
Organ państwa jest jednym z ważniejszych pojęć używanych w naukach zajmujących się funkcjonowaniem [[grupa społeczna|grup społecznych]], a także teorii państwa i prawa. Pochodzi od greckiego słowa ''Όργανον'' (''organon''), oznaczającego narzędzie. Organ państwa to organ działający w imieniu państwa i na jego rzecz, utożsamiający się z nim w każdym działaniu publicznym, a więc przez organ państwa należy rozumieć osobę (organ monokratyczny) lub grupę osób (kolegialny), działający na podstawie i w oparciu o właściwe przepisy prawa i utworzony w oparciu o nie (zawarte w aktach ustawowych), zdolny do podejmowania działań władczych oraz charakteryzujący się swoistymi formami działania, wyposażony w odpowiednie cechy organizacyjno-personalne i kompetencyjne.
Jeśli chodzi o pierwszą cechę, to stwierdza się, że organ państwowy to zawsze osoba (lub grupa osób) wyodrębniona na podstawie norm organizacyjnych i stanowiąca część szeroko pojętego aparatu państwowego. Normy prawne muszą określać sposób powoływania i odwoływania, a także założenia dotyczące trybu pracy danego organu. Łączy się z tym potrzeba przydzielenia organowi pewnej grupy osób i środków materialnych, wspomagających jego działalność (czyli urzędu). Od organu państwa należy odróżnić urzędy, pełniące funkcje pomocnicze w stosunku do organów państwa (np. minister spraw zagranicznych jest organem państwa, natomiast [[Ministerstwo Spraw Zagranicznych]] to urząd, który stanowi aparat pomocniczy organizacyjno-techniczny, w który organ został wyposażony do prawidłowego wykonywania własnych i powierzonych mu zadań.
Aspekt kompetencyjny dotyczy konieczności określenia zadań danego organu i przyznania mu uprawnień służących realizacji tych zadań. [[Kompetencja (prawo)|Kompetencja]] oznacza możliwość dokonywania czynności, które rodzą skutki prawne w postaci konkretnych obowiązków po stronie określonych podmiotów. Szczególny charakter kompetencji organów państwowych polega na tym, że oznaczają one nie tylko uprawnienie organu państwa do podejmowania konkretnych działań; w pewnych sytuacjach normy prawne mogą zobowiązywać do korzystania z kompetencji. Kompetencja może mieć zatem charakter zarówno uprawnienia, jak i równocześnie - obowiązku. W [[demokracja|demokratycznym]] państwie prawnym kompetencje organu państwowego wynikać mogą jedynie z przepisów prawa i muszą znajdować swoją bezpośrednią lub pośrednią legitymację w woli narodu jako suwerena. Organ państwa powinien przy tym mieć zapewnioną możliwość korzystania ze środków o charakterze władczym, wynikających z władzy zwierzchniej państwa (imperium), łącznie z możliwością posłużenia się przymusem państwowym.
Organ państwa ma obowiązek działać na rzecz i w interesie państwa. Możliwość podejmowania działań władczych to również istotna cecha organu państwa. Władzy nie należy utożsamiać tylko z przymusem. W życiu publicznym państwa najbardziej widocznym przejawem działalności organów państwa są decyzją władcze, którymi zarówno są [[Precedens|wyrok sądu]], decyzja administracyjna jak i [[ustawa]] uchwalona przez [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|
▲Organ państwa ma obowiązek działać na rzecz i w interesie państwa. Możliwość podejmowania działań władczych to również istotna cecha organu państwa. Władzy nie należy utożsamiać tylko z przymusem. W życiu publicznym państwa najbardziej widocznym przejawem działalności organów państwa są decyzją władcze, którymi zarówno są [[Precedens|wyrok sądu]], decyzja administracyjna jak i [[ustawa]] uchwalona przez [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|Sejmu]] czy [[rozporządzenie]] ministra.
▲Decyzję władczą cechują, że:
# podejmowane są w sposób sformalizowany,
# przypisywane są określonemu organowi,
Linia 21 ⟶ 17:
# mają moc powszechnie obowiązującą.
==Podział==
Podział organów państwowych ze względu na:<br>
a) skład liczebny
* jednoosobowe
* wieloosobowe (kolegialne)
b) sposób kreowania
* wybór
* [[mianowanie|nominacja (mianowanie)]]
* dziedziczenie
* losowanie
* [[kooptacja]]
c) zakres stanowienia prawa
* centralne
* terenowe
d) strukturę wewnętrzną
* złożona
* prosta
e) zakres kompetencji (funkcje)
* [[Władza ustawodawcza|ustawodawcze]] (prawodawcze)
* [[Władza wykonawcza|wykonawcze]] (administracyjne)
* [[Władza sądownicza|sądownicze]]
* [[Kontrola państwowa|kontrolne]] i [[Prawa człowieka|ochrony prawa]]
* [[prokuratura]]
* [[siły zbrojne]]
[[Kategoria:Prawo konstytucyjne]]
[[Kategoria:Prawo administracyjne]]
| |||