Wersja z 14:09, 10 lis 2012 edytuj Lagranżjan (dyskusja \| edycje) 42 edycje m →‎Ruch ← poprzednia edycja		Wersja z 14:34, 10 lis 2012 edytuj anuluj edycję Lagranżjan (dyskusja \| edycje) 42 edycje →‎Przyczynowość następna edycja →
Linia 21: Przyczyna materialna opisuje materiał za pomocą tego z czego jest złożony. Dlatego przyczyną materialną stołu jest drewno, a przyczyną materialną samochodu jest guma i stal. Ta przyczyna nie określa akcji. === Przyczyna formalna === Przyczyną formalną jest na przykład ułożenie materii. To mówi nam jaka jest rzecz z definicji, formy, jaki ma wzór, istotę, całość lub archetyp. Określa fundamentalne prawa które spowodowały powstanie struktury jako całości ( makrostruktura ). Do przyczyny formalnej należą też relacje między całością i częścią. Przykładem formalnej przyczyny może być pomysł w umyśle rzeźbiarza który później materializuje się w fragmencie skały. Jeszcze prostszym przykładem jest plan który później jest realizowany poprzez działania człowieka. W takim przypadku przyczyną formalną jest ten plan, stworzony przed wykonaniem czynności które spowodowały jego realizację. === Przyczyna efektywna === The formal cause is its form, i.e., the arrangement of that matter. It tells us what a thing is, that any thing is determined by the definition, form, pattern, essence, whole, synthesis or archetype. It embraces the account of causes in terms of fundamental principles or general laws, as the whole (i.e., macrostructure) is the cause of its parts, a relationship known as the whole-part causation. Plainly put the formal cause is the idea existing in the first place as exemplar in the mind of the sculptor, and in the second place as intrinsic, determining cause, embodied in the matter. Formal cause could only refer to the essential quality of causation. A more simple example of the formal cause is the blueprint or plan that one has before making or causing a human made object to exist. The efficient cause is "the primary source", or that from which the change or the ending of the change first starts. It identifies 'what makes of what is made and what causes change of what is changed' and so suggests all sorts of agents, nonliving or living, acting as the sources of change or movement or rest. Representing the current understanding of causality as the relation of cause and effect, this covers the modern definitions of "cause" as either the agent or agency or particular events or states of affairs. More simply again that which immediately sets the thing in motion. So take the two dominos this time of equal weighting, the first is knocked over causing the second also to fall over. This is effectively efficient cause. The final cause is its purpose, or that for the sake of which a thing exists or is done, including both purposeful and instrumental actions and activities. The final cause or telos is the purpose or end that something is supposed to serve, or it is that from which and that to which the change is. This also covers modern ideas of mental causation involving such psychological causes as volition, need, motivation or motives, rational, irrational, ethical, and all that gives purpose to behavior.

Fizyka (Arystoteles): Różnice pomiędzy wersjami