Tharsis: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
MerlIwBot (dyskusja | edycje)
geneza
Linia 1:
[[Plik:Tharsis (marked).png|mały|350px|Mapa regionu Tharsis:<br />1. [[Olympus Mons]]<br />2. [[Tharsis Tholus]]<br />3. [[Ascraeus Mons]]<br />4. [[Pavonis Mons]]<br />5. [[Arsia Mons]] <br />6. [[Valles Marineris]]]]
'''Tharsis''' – wyżyna wulkaniczna na [[Mars]]ie, przy zachodnim krańcu [[Valles Marineris]]. Jest to największa formacja tego typu na planecie. W regionie Tharsis znajdują się największe [[wulkan]]y w [[Układ Słoneczny|Układzie Słonecznym]]. W jego północno-zachodniej części zlokalizowany jest najwyższa góra planety, [[Olympus Mons]] (21 &nbsp;000 &nbsp;m nad poziom odniesienia), na północnym skraju znajduje się względnie niski, lecz rozległy wulkan [[Alba Mons]]. W pobliżu centralnej części usytuowane są wulkany [[Arsia Mons]], [[Pavonis Mons]] i [[Ascraeus Mons]], tworzące pasmo [[Tharsis Montes]].
 
== Geneza ==
Wyżyna Tharsis uformowała się prawdopodobnie ponad wznoszącym [[Konwekcja|prądem konwekcyjnym]] w płaszczu Marsa, podobnie jak tworzą się wyspy i wulkany nad [[Plama gorąca|plamami gorąca]] na Ziemi{{R|LC}}. Mars nie posiada jednak [[Tektonika płyt|tektoniki płyt]], więc wypływ materii trwał stale w jednym obszarze, pozwalając marsjańskim wulkanom osiągnąć rozmiary niespotykane na Ziemi. Największa góra wulkaniczna Ziemi, wulkan [[Mauna Loa]] na Hawajach ma objętość 10&nbsp;000 mniejszą niż wyżyna Tharsis{{R|tipping}}. Powstanie wyżyny Tharsis spowodowało zmianę rozkładu masy planety i doprowadziło do przesunięcia [[oś obrotu|osi obrotu]] Marsa{{R|tipping}}.
 
{{Przypisy|przypisy=
<ref name=LC>{{cytuj książkę|imię=Leszek|nazwisko=Czechowski|tytuł=Tektonika płyt i konwekcja w płaszczu Ziemi|wydawca=Wydawnictwo Naukowe PWN|miejsce=Warszawa|rok=1994|isbn=83-01-11519-X}}</ref>
<ref name="tipping">{{cytuj pismo | nazwisko = Zuber | imię = Maria T. | tytuł = Planetary science: Mars at the tipping point | czasopismo = Nature | wolumin = 447 | strony = 785-786 | data = 2007-06-14 | doi = 10.1038/447785a}}</ref>
}}
 
[[Kategoria:Topografia Marsa]]