Hymny ambrozjańskie: Różnice pomiędzy wersjami

W powstałych w IV w. [[hymn]]ach Ambroży ubrał [[Teologia|teologię]] chrześcijańską w formę klasycznej wypowiedzi [[Liryka|lirycznej]], która odpowiadała ówczesnym gustom. Czyniąc to, znalazł nowy dla chrześcijaństwa sposób wypowiedzi i odegrał pierwszoplanową rolę w powstaniu nowej szkoły hymnodycznej. [[Hilary z Poitiers|Św. Hilary z Poitiers]], którego [[Izydor z Sewilli|św. Izydor z Sewilli]] uznał za pierwszego autora łacińskiego hymnu kościelnego są wraz z Ambrożym z Mediolanu uważani za pionierów zachodniej hymnodii eklezjalnej. Lebrecht Blücher Dreves, XIX-wieczny poeta niemiecki i tłumacz hymnów liturgicznych nazwał Ambrożego "ojcem„ojcem pieśni kościelnej"kościelnej”. Św. Izydor, który zmarł w 636, potwierdza tradycję znaną w Kościele, iż hymnarz ambrozjański rozprzestrzenił się z [[Mediolan]]u na cały zachodni świat<ref>{{cytuj książkę | autortytuł = | tytuł =[[Patrologia Latina]] | tom =LXXXIII| kolumny = 743}}</ref>.

Jako pierwszy stworzył hymny kościelne w [[Łacina|języku łaciński]] Św. Hilary z Poitiers, który jakiś czas przebywał na wygnaniu w [[Azja Mniejsza|Azji Mniejszej]], gdzie zetknął się z pieśniami [[Język syryjski|syryjskimi]] i [[Język grecki|greckimi]] [[Kościoły wschodnie|Kościoła wschodniego]]. Ułożony przez niego ''Liber Hymnorum'' nie zachował się do naszych czasów. Hermann Adalbert Daniel w swym ''Thesaurus Hymnologicus sive Hymnorum'' z 1855 mylnie przypisał autorstwo siedmiu hymnów św. Hilaremu. Badacze znajdywali rzeczywiste podstawy dla uznania dwóch z nich − "''Lucis largitor splendide"'' i "''Beata nobis gaudia"'' − za dzieła Hilarego, do czasu, gdy [[Jezuici|jezuita]] [[Clemens Blume]] w wydanej w 1897 ''Analecta Hymnica'' zauważył błąd, ostatecznie podważając autorstwo Hilarego. Dwa hymny posiadają metrykę i budowę zbyt zbliżoną do uznanych hymnów Ambrożego i późniejszych na nich wzorowanych. Jeśli chodzi o treść, zarówno Hilary jak i Ambroży walczyli z [[arianizm]]em. Mówiąc o wprowadzeniu hymnów do liturgii [[Augustyn z Hippony|św. Augustyn z Hippony]] użył wyrażenia "zgodnie„zgodnie ze wschodnim stylem"stylem”<ref>{{cytuj książkę | autor = [[Augustyn z Hippony]]| tytuł = [[Wyznania]]}}, IX, VII, 15.</ref>.

Termin "ambrozjański"„ambrozjański” (łac. ambrosianum) został użyty w zredagowanej ok. 540 ''[[Reguła św. Benedykta|Regula Benedicti]]''<ref>{{cytuj książkę |autor =[[Benedykt z Nursji]]| tytuł =Reguła benedyktyńska | url =http://www.thelatinlibrary.com/benedict.html| data dostępu = 2012-12-17| język = la}}</ref>. [[Walahfrid Strabo]] uznał, iż termin "ambrozjański"„ambrozjański” w odniesieniu do hymnu, użyty w ''Regule'' przez św. Benedykta, oznaczał dla niego zarówno prawdziwe autorstwo Ambrożego jak i charakterystyczny styl czy też formę, do której nawiązali późniejsi autorzy<ref>{{cytuj książkę | autor = | tytuł =[[Patrologia Latina]] | tom =CXIV| kolumny = 954-955954−955}}</ref>. Strabo zauważył ponadto, iż szereg hymnów jest błędnie przypisywanych ''doktorowi miodopłynnemu'', "nie„nie mając żadnego, dającego się logicznie wytłumaczyć podobieństwa, odznaczając się za to obcą dla Ambrożego nieskładnością"nieskładnością”. Hermann Adalbert Daniel w rozdziale "S„S. Ambrosius et Ambrosiani"Ambrosiani” swojego hymnarza umieścił nie mniej niż dziewięćdziesiąt dwa hymny. Nie rozróżnił jednak, które rzeczywiście pochodzą od św. Ambrożego<ref>{{cytuj książkę | autor =Hermann Adalbert Daniel | tytuł =Thesaurus hymnologicus sive hymnorum canticorum sequentiarum| wydawca =J. T. Loeschke | miejsce =Lipsk | rok =1855 | strony =13 | isbn =| tom =| url =http://books.google.pl/books?id=uScPAAAAIAAJ&hl=pl&pg=PA12#v=onepage&q&f=false| data dostępu = 2012-12-17 }}</ref>.

* "''Æterne rerum Conditor"''

* "''Deus Creator omnium"''

* "''Jam surgit hora tertia"''

* "''Veni Redemptor gentium"''

Jeśli chodzi o pierwsze trzy, św. Augustyn cytował je osobiście przypisując ich autorstwo św. Ambrożemu. Czwarty cytowany był przez Augustyna, biskupa [[Faust z Riez|Fausta z Riez]], [[Kasjodor]]a oraz papieża [[Celestyn I|Celestyna I]] w aktach synodu z 430. Autorstwo "''Æterne rerum Conditor"'' poświadcza również tożsamość słownictwa i struktura strof 4-74−7 i fragmentu ambrozjańskiego ''[[Heksaemeron|Hexameronu]]''<ref>{{cytuj książkę | autor = | tytuł =[[Patrologia Latina]] | tom =XIV| kolumny = 255}}</ref>. Z wyżej wymienionych czterech hymnów ambrozjańskich tylko "''Æterne rerum Conditor"'' znalazł użycie w katolickim ''Brewiarzu rzymskim''. Odmawiano go w [[Jutrznia|jutrzni]] niedziel od Oktawy [[Objawienie Pańskie|Epifanii]] do I niedzieli [[Wielki Post|Wielkiego Postu]] i od pierwszej niedzieli października do [[adwent]]u<ref>{{cytuj stronę | url =http://www.preces-latinae.org/thesaurus/Hymni/AeterneRerum.html | tytuł =Aeterne rerum conditor | data dostępu = 2012-12-17 | autor =Michael Martin | opublikowany =www.preces-latinae.org | praca = | data = | język = en}}</ref>. Od 1971 w jutrzni niedziel zwykłych 1. i 3. tygodnia wydania typicznego brewiarza<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.eduteka.pl/doc/aeterne-rerum-conditor| tytuł =Aeterne rerum Conditor | data dostępu = 2012-12-17 | autor = Chester| opublikowany =www.eduteka.pl | praca = | data =2012-05-17 | język = }}</ref><ref>Polskie tłumaczenie [[Zygmunt Kubiak|Zygmunta Kubiaka]] ''Wieczysty rzeczy Stworzycielu''. [http://poema.pl/publikacja/146864-sw-ambrozy-wieczysty-rzeczy-stworzycielu-aeterne-rerum-conditor]</ref>.

* "''Illuminans altissimus"''

* "''Æterna Christi munera"''

* "''Splendor paternæ gloriæ"''

* "''Orabo mente Dominum"''

* "''Somno refectis artubus"''

* "''Consors paterni luminis"''

* "''O lux beata Trinitas"''

* "''Fit porta Christi pervia"''

* "''[[Nunc sancte nobis spiritus]]"''

* "''Rector potens, verax Deus"''

* "''Rerum Deus Tenax Vigor"''

* "''Amore Christi nobilis"''

* "''Agnes beatæ virginis"''

* "''Hic est dies verus Dei"''

* "''Victor Nabor, Felix pii"''

* "''Grates tibi Jesu novas"''

* "''Apostolorum passio"''

* "''Apostolorum supparem"''

* "''Jesu corona virginum"''