Endoderma (botanika): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
rozwinięcie
rozwinięcie
Linia 6:
Komórki endodermy mają liczne [[plazmodesma|plazmodesmy]] w ścianach peryklinalnych, zwłaszcza w wewnętrznej. Natomiast w ścianach antyklinalnych w pierwszym stadium rozwoju endodermy w strefie [[włośniki|włośnikowej]] korzeni, w [[ściana komórkowa|ścianach komórkowych]] występują tzw. [[pasemka Caspary'ego|pasemkom Caspary'ego]]<ref name=Hej>{{cytuj książkę|autor=Zygmunt Hejnowicz|tytuł=Anatomia i histogeneza roślin naczyniowych. Organy wegetatywne|wydawca=Wyd. Nauk. PWN|data=2002|strony=55-56, 127, 347-348|ISBN 83-01-13825-4}}</ref>. Pasemka te powodują wybiórczość endodermy i regulują przepływ wody do [[walec osiowy|walca osiowego]], uniemożliwiając jej dalszy trasport [[apoplast]]em<ref name=Szwey>{{cytuj książkę|autor=Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski|tytuł=Botanika. 1. Morfologia|wydawca=Wyd. Nauk. PWN|data=2004|strony=314|ISBN 83-01-13946-3}}</ref>. W endodermie woda i rozpuszczone w niej sole mineralne przechodzą do cytoplazmy, czyli do symplastu, a następnie znowu do apoplastu po wewnętrznej stronie komórek z pasemkami Caspary'ego<ref name=Hej/>.
 
Powyżej strefy włośnikowej na powierzchni ściany pierwotnej komórek endodermy odkłada się [[suberyna]], przez którą początkowo nadal przechodzą plazmodesmy. Jest to drugie stadium rozwoju endodermy i jednocześnie ostatnie u [[paprotniki|paprotników]], a także u [[nagonasienne|nagonasiennych]] i [[dwuliścienne|dwuliściennych]], gdzie endoderma może pełnić przejściowo funkcję okrywającą, po obumarciu [[kora pierwotna|kory pierwotnej]], a przed powstaniem [[peryderma (botanika)|perydermy]]<ref name=Hej/>.
 
W starszych korzeniach u roślin [[jednoliścienne|jednoliściennych]] zgrubiałe są całe ściany antyklinalne i wewnętrzne. Ze względu na charakterystyczny kształt przekroju, komórki te nazywane są U-kształtnymi. [[Suberynizacja|korkowacenie]] i [[drewnienie]] powodują stopniowe obumieranie [[komórka roślinna|komórek]]. Między komórkami U-kształtnymi znajdują się komórki cienkościenne, funkcjonujące jako tzw. komórki przepustowe. Są one położone na zewnątrz od pasm [[drewno (biologia)|ksylemu]] w [[walec osiowy|walcu osiowym]], co umożliwia przepływanie wody do naczyń. Natomiast martwe komórki U-kształtne całkowice izolują [[kora pierwotna|korę pierwotną]] od pasm [[łyko|floemu]], co chroni tę tkankę przed wnikaniem [[patogen]]ów<ref name=Jasn/>.
Linia 12:
'''Łodyga'''
 
W łodygach roślin [[jednoliścienne|jednoliściennych]] brak endodermy. U [[dwuliścienne|dwuliściennych]] endoderma występuje w podziemnych i przyziemnych częściach łodyg<ref name=Hej/>.
 
U [[dwuliścienne|dwuliściennych]] w młodych łodygach endoderma występuje w postaci tzw. pochwy skrobiowej - warstwy komórek, zawierających duże ziarna [[skrobia|skrobii]]. Po zakończeniu wzrostu pochwa skrobiowa może zaniknąć. Typowa endoderma z pasemkami Caspary'ego występuje tylko w podziemnych i przyziemnych, etiolowanych częściach łodyg.
 
W łodydze [[widliczka|widliczki]] komórki endodermy wokół każdej [[merystela|merysteli]], otoczone pasemkami Caspary'ego, stopniowo rozklejają się i rozsuwają stopniowo, w miarę wzrostu łodygi. Komórki rosną w kierunku radialnym, czasem dzieląc się stycznie, i tworzą tzw. ''trabekule endodermalne'', rzadko rozmieszczone wokół każdej merysteli. U [[skrzyp]]ów endoderma jest wyraźna - albo otacza walec osiowy (np. [[skrzyp polny]]), albo oddzielnie każdą [[wiązka przewodząca|wiązkę przewodzącą]] (np. [[skrzyp bagienny]])<ref name=Hej2>{{cytuj książkę|autor=Zygmunt Hejnowicz|tytuł=Anatomia i histogeneza roślin naczyniowych. Organy wegetatywne|wydawca=Wyd. Nauk. PWN|data=2002|strony=286-294|ISBN 83-01-13825-4}}</ref>.
 
'''Liść'''
 
W liściach [[paprotniki|paprotników]] i [[rośliny nasienne|roślin nasiennych]] endoderma z pasemkami Caspary'ego może tworzyć pochwę, otaczającą [[wiązki przewodzące]]<ref name=Hej2/>.
 
{{Przypisy}}