|
'''Hilfswillige''' (również ''Hiwihiwi'', ''Hiwisihiwisi'') – byli [[JeniecJeńcy wojennysowieccy w niewoli niemieckiej (1941-1945)|jeńcy wojenni]] z [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]] i sowieccy cywile w służbie armii niemieckiej, wykonujący czynności pomocnicze podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]].
[[Plik:Bundesarchiv Bild 101I-004-3632-24, Russland, einheimische Freiwillige der Wehrmacht.jpg|thumb|Okupowane tereny ZSRR, styczeń 1942 roku. Dwaj Hiwisihiwisi z odznakami Sturmabzeichen]]
Pierwsze grupy Hiwisówhiwisów pojawiły się w niemieckich jednostkach wojskowych walczących na [[Front wschodni (II wojna światowa)|froncie wschodnim]] już wczesną jesienią 1941 roku, czyli krótko po rozpoczęciu wojny z [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]. Najczęściej dotyczyło to oddziałów zaopatrzeniowych i tyłowych. Ich dowódcy widzieli potrzebę zastąpienia żołnierzy niemieckich w czynnościach pomocniczych. Hiwisi wykonywali tzw. służbę pomocniczą (''Hilfsdienst''), tj. służyli jako woźnice, kierowcy, furmani, tragarze, rzemieślnicy, tłumacze, sanitariusze. Byli też używani jako siła robocza do budowy umocnień, dróg, miejsc zakwaterowania itp. Pracowali pojedynczo lub w grupach, przydzieleni do poszczególnych formacji wojskowych [[Wehrmacht]]u. Na początku nie mieli prawa noszenia broni (z wyjątkiem [[Bałtowie|Bałtów]] i [[Ukraińcy|Ukraińców]]), co jednak po pewnym czasie w stosunku do części z nich zmieniło się. Hiwisi nosili ubrania cywilne lub mundury[[mundur]]y [[Armia Czerwona|sowieckie]] z odprutymi stopniami i oznaczeniami. Na ramieniu mieli najczęściej białą opaskę z napisem: "Im Dienste der Deutschen Wehrmacht" (''W służbie niemieckiego Wehrmachtu'').
Ich liczebność w niemieckich wojskach bardzo szybko rosła: w kwietniu 1942 było ich ok. 200 tys., zaś w czerwcu 1943 już 600 tys. Status Hiwisówhiwisów początkowo nie był sformalizowany. Nastąpiło to dopiero w 1942 i 1943 roku. Według dyrektywy z 16 sierpnia 1942 roku gen. [[Franz Halder|Franza Haldera]], szefa Sztabu Generalnego niemieckich wojsk lądowych, wszystkie oddziały i formacje sformowane z mieszkańców ZSRR zostały nazwane "wojskami wschodnimi", a ich członkowie – ''Freiwillige''. W dyrektywie były wymienione 4 grupy takich osób, w tym b.byli [[Jeńcy sowieccy w niewoli niemieckiej (1941-1945)|jeńcy wojenni]] i cywilni ochotnicy, służący we frontowych i tyłowych jednostkach wojskowych, tj. Hiwisihiwisi.
Niemieckie ustalenia przewidywały, że w dywizjach piechoty powinno być etatowo 700 Hiwisówhiwisów. Wprowadzony w październiku 1943 etat tzw. nowego stylu ustalał ich liczebność w dywizjach na 2 005 ludzi. Najczęściej ich liczba była jednak o wiele większa, np. w [[Dywizja Großdeutschland|Dywizji Großdeutschland]] ich liczba była tak duża, że wydawano dla nich gazetkę po rosyjsku. Hiwisi występowali też w etatach jednostek [[Waffen-SS]], w tym cudzoziemskich. W dywizjach górskich powinno ich być 2 782, dywizjach grenadierów – 1 854, zaś kawalerii – 1 009.
Status Hiwisówhiwisów posiadali również b.byli jeńcy wojenni i cywilni ochotnicy zgrupowani w specjalnych jednostkach, najczęściej o charakterze budowlanym. Pierwszym tego typu oddziałem był [[286 Batalion Hiwisów]], sformowany w sierpniu 1942 spośród kadry niemieckiej i ok. 1 tys. byłych [[Jeńcy sowieccy w niewoli niemieckiej (1941-1945)|jeńców sowieckich]]. Z reguły były one uzbrojone w lekką broń piechoty do bezpośredniej obrony. Podobne jednostki tworzyła [[Luftwaffe]].
Od roku 1942 spośród części Hiwisówhiwisów tworzone były przez Niemców tzw. [[Osttruppen]], przeznaczone do walki z partyzantami i na froncie. Hiwisi występowali w niemieckich jednostkach wojskowych do końca wojny, zaś po jej zakończeniu zdecydowana ich większość (podobnie jak [[Rosyjska Armia Wyzwoleńcza|własowcy]]) wydana została ZSRR.
== Zobacz też ==
|
