Język hindi: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Wicki (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne
56Beti (dyskusja | edycje)
Nie podano opisu zmian
Linia 20:
[[Plik:Hindi belt.png|thumb|250px|Obszar na którym hindi jest językiem administracji i szkolnictwa]]
__NOTOC__
'''Język hindi''' – [[język (mowa)|język]] z [[Języki indoaryjskie|grupy indoaryjskiej]] [[języki indoeuropejskie|języków indoeuropejskich]], którym posługuje się jako pierwszym językiem 180 milionów osób<ref>[http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=IN Ethnologue report for India<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>, natomiast przy zaklasyfikowaniu jako dialekty hindi języków [[Język radżastani|radźastaniradźasthani]], [[bihari]] oraz [[języki pahari|pahari]] (bez [[Język nepalski|nepalskiego]]) aż 422 mln osób, czyli 41% mieszkańców [[Indie|Indii]]<ref>[http://www.bodhgayanews.net/HindiEnglish.html BodhgayaNews: 422 Million Hindi Mother Tongue speakers in 2001, how many English speakers?<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>. Używany jest także w [[Nepal]]u (500 tys.), na [[Fidżi]] (300 tys.), na [[Mauritius]]ie i w [[Surinam]]ie (po 100 tys.). Posługują się nim również hinduscyindyjscy imigranci w [[Europa Zachodnia|Europie Zachodniej]]. Język hindi jest [[język urzędowy|językiem urzędowym]], od [[1950]] roku ogólnopaństwowym ([[język angielski|angielski]] jest językiem pomocniczym) Republiki Indii, oraz jednym z 2322 języków konstytucyjnych. W kilku indyjskich stanach i terytoriach: [[Uttar PradeshPradeś]], [[Uttarakhand]], [[HimachalHimaćal PradeshPradeś]], [[HarianaHarijana|HarianieHarijanie]], [[MadhyaMadhja PradeshPradeś]], Ćhattisgarh, [[Bihar]]ze, [[RadżastanRadźasthan]]ie oraz na [[Terytorium Stołeczne Delhi|terytorium stołecznym]] [[Delhi]] hindi (w wersji standardowej) jest oficjalnym językiem administracji stanowej oraz podstawowym językiem wykładowym w szkołach.
 
== Dialekty ==
W obrębie tzw. terytorium języka hindi występuje wiele [[dialekt]]ów, wywodzących się zez średniowiecznychwcześniejszych dialektówform języków indoaryjskich (tzw. apabhranśa). Wyróżnia się dwa podstawowe zespoły dialektów tzw. właściwego języka hindi:
=== Hindi zachodnie ===
(wywodzące się z apabhranśaapabhranśi śauraseni):
* [[Język bradź|Bradźbhasza]]
Używany o okolicach miast [[Mathura]] i [[Agra]], do początków [[XIX wiek|XIX w.]] był najważniejszym dialektem literackim hindi
Linia 31:
Stanowi podstawę współczesnego języka hindi
* Harijani
Używany w stanie [[HarianaHarijana]]
* Bundeli
Używany w rejonie miast [[JhansiDźhansi (miasto)|JhansiDźhansi]], [[Gwalijar|GwaliorGwalijar]] i [[Bhopal]]
* Kanaudźi
Używany w okolicach miasta [[Kanpur]]
 
=== Hindi wschodnie ===
(wywodzące się z apabhranśaapabhranśi ardhamagadhi):
* [[Awadhi]]
Ważny dialekt literacki (w Awadhi tworzył m.in. [[Tulsidas]]), używany w okolicach miasta [[Lucknow|Lakhnau]]
Linia 44:
* [[Język bagheli|Bagheli]]
 
* [[Język ćhattisgarhi|Ćhattisgarhićhattisgarhi]]
 
=== Pokrewne języki ===
Niekiedy, zwłaszcza w starszych publikacjach, dialekty [[RadżastanRadźasthan]]u, [[Bihar]]u, którymi posługuje się około 100 mln osób, oraz tzw. [[języki pahari|pahari]] (czyli dialekty górskie) klasyfikowane są również jako dialekty hindi<ref>Stasik, Danuta: Język hindi cz.1 Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa 1994/97, str. 5-6</ref>. Ostatnio jednak traktuje się je coraz częściej jako odrębne języki, posiadające bogatą tradycję literacką, zwłaszcza [[Język radżastani|radźastaniradźasthani]] w [[RadżastanRadźasthan]]ie i [[język maithilimajthili|maithili]] w [[Bihar]]ze. Radźasthani i maithilimajthili posiadają w Indiach status języków literackich. Status ten, i nagrody literackie w poszczególnych kategoriach językowych, przyznawane są przez indyjską Akademię Literatury ([[Sahitya Akademi]]).
 
== Forma standardowa ==