System dur-moll: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m zm. kat
4C (dyskusja | edycje)
m -ilość
Linia 1:
'''System dur-moll''' - system tonalny opierający się na pokrewieństwie [[skala durowa|skalach durowych]] i [[skala molowa|molowych]].
 
Ukształtowany został w muzyce europejskiej na przełomie [[Odrodzenie|Renesansu]] i [[Barok|Baroku]]. W drugiej połowie [[XIX wiek|XIX]] stulecia kompozytorzy poszukując nowych środków ekspresji, wprowadzali coraz większą ilośćwięceh dźwięków pobocznych, co w [[XX wiek]]u doprowadziło do powstania nowych systemów tonalnych i [[muzyka atonalna|muzyki atonalnej]].
 
Każda [[gama]] składa się z dwóch tetrachordów, przy czym pierwszy [[tetrachord]] gamy [[C-dur]] (opartej na naturalnym [[szereg diatoniczny|szeregu diatonicznym]]) jest drugim tetrachordem gamy [[F-dur]] (1 [[bemol]]), a drugi tetrachord gamy C-dur jest pierwszym tetrachordem gamy [[G-dur]] (1 [[krzyżyk]]). Analogicznie pierwszy tetrachord gamy F-dur jest drugim tetrachordem gamy [[B-dur]] (2 bemole), pierwszy tetrachord gamy B-dur jest drugim tetrachordem gamy [[Es-dur]] (3 bemole).
 
Podobnie drugi tetrachord gamy G-dur jest pierwszym tetrachordem gamy [[D-dur]] (2 krzyżyki), a drugi tetrachord gamy D-dur jest pierwszym tetrachordem gamy [[A-dur]] (3 krzyżyki). Taka prawidłowość ma miejsce również w przypadku gam molowych (w trybie naturalnym). Następstwo kolejnych gam zamyka [[koło kwintowe]]. Pokrewieństwo pomiędzy gamami durowymi i molowymi oparte jest na zasadzie paralelizmu, przy czym o paralelnym charakterze tonacji decyduje zbieżność materiału dźwiękowego, a więc także ilośćliczba przykluczowych znaków chromatycznych. Na przykład gamie C-dur odpowiada [[a-moll]], G-dur - [[e-moll]], D-dur - [[h-moll]], F-dur - [[d-moll]], B-dur - [[g-moll]].
 
System dur-moll określa się również jako system funkcyjny. Konsekwencją organizacji materiału dźwiękowego na bazie skal opartych na interwałach sekundowych było wytworzenie napięć pomiędzy centrum tonalnym i dźwiękami składowymi [[akord|akordów]] tercjowych budowanych na kolejnych stopniach tych skal. Na tej podstawie w epoce [[Klasycyzm|Klasycyzmu]] ukształtował się system [[harmonika (muzyka)|harmonii funkcyjnej]].
Linia 14:
*[[skala (muzyka)|Skala muzyczna]]
*[[znak chromatyczny]]
 
[[Kategoria:Melodia i harmonia]]