Analiza kosztów i korzyści: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
WP:SK, drobne techniczne |
m drobne redakcyjne |
||
Linia 14:
Analiza kosztów i korzyści jest zwykle budowana dla określonego projektu lub inwestycji. W poniższym przykładzie opisywana jest analiza dla propozycji budowy nowej autostrady. Analiza przebiega w następujących krokach:
# Określenie różnych opcji badanego projektu. W przypadku przykładowej autostrady podstawowym zagadnieniem postawionym przez inwestora jest to, czy ma być ona płatna czy nie. Poza tym istnieje szereg parametrów technicznych, które podlegają ocenie — np. nawierzchnia (beton, asfalt) i
# Określenie perspektywy analitycznej — to znaczy, z czyjego punktu widzenia poszczególne zjawiska będą definiowane jako koszty lub korzyści. Perspektywa ma kluczowy wpływ na końcowy wynik CBA, bo to samo zjawisko może być kosztem lub korzyścią w zależności od tego, czy jest ocenianie z punktu widzenia lokalnej gminy, województwa, ministra finansów, Unii Europejskiej czy organizacji chroniących środowisko.
# Sporządzenie katalogu kosztów i korzyści. Dla przykładowej autostrady po stronie korzyści zaliczone zostaną:
Linia 26:
::* koszty utrzymania (remonty, odśnieżanie, infrastruktura poboru opłat itd),
::* koszty środowiskowe (budowa, hałas, zanieczyszczenie).
# <li value=4> Oszacowanie wielkości poszczególnych kosztów i korzyści na przestrzeni czasu życia projektu. W kroku tym wszystkim opisanym wyżej zjawiskom przypisuje się wymierne wartości, zwykle o charakterze szacunkowym, liczone w całym czasie życia projektu. Dla przykładowej autostrady oszacować trzeba
# Przypisanie konkretnych wielkości finansowych każdemu zjawisku. W kroku tym wykorzystuje się dostępne wskaźniki społeczne, ekonomiczne czy ubezpieczeniowe — np. koszt dniówki lub koszt społeczny ofiary wypadku samochodowego. W rezultacie można przeliczyć opisane wcześniej wartości na konkretne wartości finansowe<ref>Np. w Polsce koszt społeczny jednego wypadku (straty moralne, koszty leczenia, utrata produktywności) szacuje się na ponad 1 mln zł na osobę. Łączne roczne koszty wypadków szacuje się na 18-65 mld zł. Źródło: [http://www.pbd.org.pl/file/get/hash/7a4db Instytut Badawczy Dróg i Mostów]</ref>.
# [[Dyskonto]]wanie opisanych kosztów i korzyści do postaci [[Zdyskontowane przepływy pieniężne|wartości bieżącej]] (PV). Na tym etapie wykorzystuje się często ''społeczną stopę dyskontową'' (''social discount rate'').
Linia 32:
# Weryfikacja poprawności założeń (''sensitivity analysis''). Polega ona na konsultacji przyjętych założeń i szacunków ze wszystkimi stronami zainteresowanymi projektem oraz ponownym przeliczeniu NPV z różnych perspektyw. Na tym etapie może się na przykład okazać, że gminy leżące na trasie autostrady poniosą straty z tytułu ograniczonej liczby klientów sklepów, stacji i restauracji przy drodze. W rezultacie ostateczny wynik powyższego bilansu kosztów i korzyści z ich punktu widzenia będzie niekorzystny, pomimo, że z perspektywy całego kraju byłby on korzystny — aby uniknąć oporu gmin inwestor krajowy powinien rozważyć różne formy rekompensaty.
CBA ogranicza siłę często stosowanych w debacie politycznej nieweryfikowalnych argumentów o "stymulowaniu wzrostu regionalnego", "stymulowaniu przedsiębiorczości" czy "wzroście zadowolenia społecznego". Jeśli istnienie tych zjawisk da się opisać za pomocą badań społecznych lub ekonomicznych i mają one zauważalny efekt to mogą być one przynajmniej oszacowane, w przeciwnym razie nie będą uwzględniane w CBA. Równocześnie bardzo wiele ważnych ze społecznego punktu widzenia zjawisk jest zbadanych i mierzalnych — na przykład mniejsza
{{Przypisy}}
| |||