Albert Pio: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
+Kategoria:Capri; +Kategoria:Urodzeni w 1475 za pomocą HotCat, WP:SK |
uzup. |
||
Linia 2:
'''Albert Pio''' – (1475-1531), ostatni pan [[Carpi]], mecenas i humanista.
== Wczesne lata ==
Albert Pio pochodził ze starego [[Gibelini i Gwelfowie|gibellińskiego]] rodu. Jego ojciec, Leonello Pio pojął za żonę Katarzynę z Mirandoli, siostrę [[Giovanni Pico della Mirandola|Giovanniego Pica della Mirandola]]. Katarzyna wcześniej owdowiała, będąc jednak osobą nadzwyczaj wykształconą, postarała się o jak najlepsze wychowanie dla swoich dwóch synów Alberta i Leonella. Dla czteroletniego Alberta sprowadziła z Rzymu młodego humanistę Alda Munzia, który zdążył już zasłynąć z gruntownej znajomości greki. Około 1481 roku Albert z Munziem przenieśli się do Ferrary, gdzie przebywał wówczas wuj Alberta Giovanni Pico. W następnym roku Albert opuścił Ferrarę w obawie przed nadciągającymi wojskami weneckimi, nawiązane tam stosunki utrzymały się jednak i później. Albert wielokrotnie odwiedzał Ferrarę, z którą łączyło go pokrewieństwo z tamtejszym księciem, [[Herkules I d'Este|Herkulesem I]] i interesy jego małego państewka, na które Estowie od dawna czyhali<ref name="Chł114">{{cytuj książkę |nazwisko=Chłędowski |imię=Kazimierz |autor link=Kazimierz Chłędowski |tytuł=Dwór w Ferrarze |strony=114-115}}</ref>.
== Mecenas i humanista ==
Po zażegnaniu niebezpieczeństwa weneckiego Albert osiadł w Carpi, które na krótko stało się ważnym ośrodkiem naukowym ówczesnych Włoch. Pod okiem Munzia rozwijały się studia klasyczne. Albert zlecał również tłumaczenia z innych języków dotyczące nauk przyrodniczych, astronomii i astrologii. Do dzisiaj w bibliotece watykańskiej zachował się łaciński kodeks, tłumaczenie hebrajskiej książki francuskiego żyda, Izaaka, zlecone przez Alberta. U przebywającego wówczas w Carpi chirurga, Jacopa Berengaria pobierał też Albert lekcje anatomii.
W 1485 roku bawił w Carpi przez jakiś czas Giovanni Pico. W głowach trzech przyjaciół zrodziła się wówczas myśl założenia drukarni, która miałaby się zająć poprawnymi edycjami greckich i łacińskich klasyków. Drukarnia ostatecznie powstała w należącym do Piów Novi. Carpi miało się stać siedzibą akademii, ogniskiem studiów humanistycznych. Drukarnia przetrwała do 1496 roku, kiedy to stryjeczny brat Alberta, Gibert Pio zajął Carpi. Albert schronił się wówczas w Ferrarze. Munzio zdołał do tego czasu wydać ''Organon'' [[Arystoteles]]a, w którym tytułuje Alberta: swoją opieką i ozdobą.
== Dyplomata ==
Przez większą część swej dyplomatycznej kariery Albert Pio pozostawał na usługach [[mantua]]ńskich Gonzagów. Wielokrotnie posłował na dwór francuski. Otrzymywał wynagrodzenie od króla francuskiego [[Ludwik XII|Ludwika XII]]. W 1508 roku był jednym z negocjatorów [[Liga w Cambrai|Ligi w Cambrai]]. W styczniu 1510 roku został ambasadorem cesarza [[Maksymilian I Habsburg|Maksymiliana I Habsburga]] przy papieżu. W 1520 roku po wstąpieniu na tron [[Karol V Habsburg|Karola V Habsburga]] przeszedł na stronę [[Franciszek I Walezjusz|Franciszka I Walezjusza]].
Był bliskim przyjacielem papieża [[Leon X|Leona X]]. Sprzyjał wyborowi Giulia de'Medici, który, wybrany w 1523 roku, przyjął imię [[Klemens VII (papież)|Klemensa]]. Pomógł zawrzeć Klemensowi sojusz z Franciszkiem I w styczniu 1525 roku. Zaproponował również małżeństwo siostrzenicy Klemensa [[Katarzyna Medycejska|Katarzyny Medycejskiej]] z synem króla Francji, [[Henryk II Walezjusz|Henrykiem]]. 24 lutego 1525 roku cesarz Karol V pokonał wojska Franciszka I pod Pawią. Osiem dni później oddział wojsk cesarskich pod dowództwem Prospera Colonny zajął Carpi.
Albert zbiegł do Rzymu, skąd próbował bezskutecznie odzyskać swoje ziemie. Po złupieniu Rzymu przez wojska Karola V w 1527 roku zbiegł do Francji, gdzie pozostał do śmierci w styczniu 1531 roku.
{{Przypisy|2}}
== Bibliografia ==
* {{cytuj książkę |nazwisko=Chłędowski |imię=Kazimierz |autor link=Kazimierz Chłędowski |tytuł=Dwór w Ferrarze |rok=1958 |wydawca=Państwowy Instytut Wydawniczy |miejsce=Warszawa}}
{{DEFAULTSORT:Pio, Albert}}
| |||