Bitwa na Dogger Bank (1915): Różnice pomiędzy wersjami

Atak na nadbrzeżna miasta brytyjskie (niektóre z nich nie były bronione) wywołał szok wśród ludności cywilnej i oburzenie, zarówno na pirackie działania [[Kaiserliche Marine]], jak i nieudolność własnej marynarki wojennej. Efektem było przesunięcie szybkich krążowników liniowych wiceadmirała Beatty'ego bliżej celów dalszych prawdopodobnych rajdów, do [[Rosyth]]<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Tucker|imię=Spencer C.|tytuł=The Great War 1914-18|strony=90}}</ref>. Aby zmniejszyć niebezpieczeństwo niezauważonego przejścia okrętów niemieckich przez Morze Północne, wprowadzono stałe patrole sił lekkich w rejonie Dogger Bank. Dowództwo niemieckie postanowiło wykonać kolejny rajd w celu zniszczenia tych sił oraz chronionych przez nie statków rybackich, eksplorujących obfitujący w ryby rejon Ławicy. 23 stycznia 1915 roku o godz. 17.:45 okręty kontradmirała Hippera opuściły [[kotwicowisko]] u ujścia rzeki [[Jade (rzeka)|Jade]] i skierowały się na Morze Północne. Były to trzy krążowniki liniowe 1. Grupy Rozpoznawczej: [[SMS Seydlitz|SMS "Seydlitz"]] jako [[okręt flagowy]], [[SMS Moltke (1911)|SMS "Moltke"]] i [[SMS Derfflinger|SMS "Derfflinger"]], krążownik pancerny SMS "Blücher" oraz cztery [[krążownik lekki|krążowniki lekkie]] należące do 2. Grupy Rozpoznawczej i 18 [[niszczyciel]]i (w nomenklaturze niemieckiej [[torpedowiec|torpedowców]]) osłony<ref name=Szopa>Maciej Szopa. ''Doggerbank 1915''.</ref>.

Tuż przed świtem 24 stycznia, o godz. 7.:14 ([[czas uniwersalny|GMT]]), brytyjski krążownik lekki [[HMS Aurora (1914)|HMS "Aurora"]] z Harwich Force nawiązał kontakt wzrokowy z niemieckim [[SMS Kolberg|SMS "Kolberg"]]. Doszło do wymiany ognia pomiędzy okrętami, na obydwu krążownikach odnotowano po dwa trafienia w jednostkę przeciwnika<ref>{{cytuj książkę|autor=Daniel Allen Butler|tytuł=Distant Victory|strony=119}}</ref>. Jednocześnie obydwa zameldowały o nawiązaniu kontaktu swoim przełożonym. Na wieść o obecności w pobliżu silnego zespołu brytyjskiego, kontradmirał Hipper podjął decyzję o natychmiastowym zwrocie w kierunku własnego wybrzeża, wychodząc z założenia, że bez elementu zaskoczenia jego misja nie może się powieźć<ref name=Szopa/><ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Carolan|imię=Victoria|tytuł=WW1 at Sea|strony=55}}</ref>. Wiceadmirał Beatty ruszył w pościg, rozkazując dowódcom swych krążowników liniowych osiągnięcie w pościgu jak największej prędkości. Brytyjskie okręty były szybsze od ich niemieckich odpowiedników, ponadto w składzie zespołu kontradmirała Hippera był wolniejszy i słabiej uzbrojony krążownik pancerny SMS "Blücher", którego faktyczna prędkość maksymalna nie przekraczała 23 [[węzeł (jednostka prędkości)|węzłów]]<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Strachan|imię=Hew|tytuł=The First World War. Volume I|strony=432}}</ref>.

Płynące w [[szyk torowy|szyku torowym]] okręty brytyjskie wykorzystały swą większą prędkość powoli zbliżając się na odległość skutecznego strzału do przeciwnika. O godz. 8.:54 David Beatty rozkazał swym krążownikom zwiększyć prędkość do 29 węzłów, większej niż osiągnięta przez nie kiedykolwiek, i o ponad trzy węzły większej niż maksymalna projektowana prędkość dwóch starszych jednostek 2. Eskadry<ref name=Butler120>{{cytuj książkę|autor=Daniel Allen Butler|tytuł=Distant Victory|strony=120}}</ref>. Podczas tego pościgu obsada siłowni na HMS "New Zealand" dokonała rzeczy niezwykłej, utrzymując przez dłuższy czas stałą prędkość wyższą niż 26 węzłów i dzięki temu nie odstając zbytnio od nowocześniejszych [[krążowniki liniowe typu Lion|''Wspaniałych Kotów'']] 1. Eskadry<ref>{{cytuj książkę|autor=N. J. M. Campbell|tytuł=Battle Cruisers|strony=18}}</ref>. O godz. 9.:05 artylerzyści flagowego HMS "Lion" otworzyli ogień do ostatniego w szyku niemieckim SMS "Blücher", już w pierwszych salwach obramowując cel przy odległości około 18 000 m, a w kilka minut później uzyskując pierwsze trafienie<ref name=Butler120/>. W następnych minutach do walki włączały się kolejne brytyjskie krążowniki liniowe (oprócz pozostającego w tyle HMS "Indomitable"), okręty niemieckie z powodu mniejszej donośności swych dział odpowiedziały ogniem dopiero o godzinie 10.:11<ref name=Szopa/>. Należy zauważyć, że był to pierwszy w dziejach pojedynek artyleryjski ciężkich okrętów odbywający się na tak dużych dystansach i przy tak wielkich prędkościach<ref>{{cytuj książkę|autor=Robert K. Massie|tytuł=Castles of Steel|strony=388}}</ref>.

O godz. 9.:35 admirał Beatty dokonał podziału celów pomiędzy poszczególne okręty swojego szyku. Przekazany [[Międzynarodowy Kod Sygnałowy|kodem flagowym]] rozkaz był jednak nieprecyzyjny i spowodował zamieszanie wśród brytyjskich okrętów. W efekcie HMS "Tiger", zamiast ostrzeliwać odpowiadający mu w linii przeciwnika SMS "Moltke", skierował swe działa na flagowy krążownik kontradmirała Hippera. Nieangażowany bezpośrednio SMS "Moltke" mógł dzięki temu prowadzić skuteczniejszy ogień<ref name=Szopa/>. Trzy z niemieckich okrętów skoncentrowały swój ostrzał na HMS "Lion", licząc na wyeliminowanie z walki okrętu flagowego wiceadmirała Beatty'ego. Jednak to Brytyjczycy odnieśli pierwszy znaczący sukces w tej bitwie. O godz. 9.:43 pocisk kal. 343 mm wystrzelony przez artylerzystów HMS "Lion" trafił w [[barbeta|barbetę]] rufowej [[wieża artyleryjska|wieży artyleryjskiej]], wywołując pożar i eksplozję zgromadzonych tam ładunków, co z kolei spowodowało zniszczenie również drugiej wieży rufowej i śmierć 165 członków załogi<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Campbell|imię=John|tytuł=Jutland: An Analysis of the Fighting|strony=373-374}}</ref>. Jedynie poświęcenie starszego mata Wilhelma Heidkampa, który pomimo odniesionych ran i oparzeń uruchomił pompy i zatopił komory amunicyjne rufowych wież artyleryjskich uratowało okręt przed całkowitym zniszczeniem<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Staff|imię=Gary|tytuł=German Battlecruisers 1914-18|strony=24}}</ref>. Także SMS "Blücher" był już poważnie uszkodzony i miał ograniczoną prędkość. W takiej chwili niemieckim artylerzystom udało się wreszcie trafić w cel: HMS "Lion" został kolejno trafiony przez pociski z SMS "Blücher", SMS "Moltke" i SMS "Derfflinger", które spowodowały pożar w dziobowej wieży artyleryjskiej i uszkodzenie w lewoburtowych maszynowniach oraz czasowo pozbawiły okręt energii elektrycznej, co ostatecznie wyłączyło krążownik z bitwy. Wiceadmirał Beatty rozpoczął przygotowania do przeniesienia się wraz ze sztabem na inny okręt<ref>{{cytuj książkę|autor=N. J. M. Campbell|tytuł=Battle Cruisers|strony=29-30}}</ref>.

Przed opuszczeniem pokładu HMS "Lion" wiceadmirał Beatty przekazał dowodzenie kontradmirałowi Moore'owi na HMS "New Zealand", rozkazując mu jednocześnie kontynuowanie pościgu za uchodzącym przeciwnikiem, a zatopienie unieruchomionego SMS "Blücher" nadpływającemu HMS "Indomitable". Jednak po raz kolejny zawiodła brytyjska sygnalizacja i interpretacja rozkazów: kontradmirał Moore odczytał je jako zadanie zniszczenia krążownika pancernego i odstąpienia od ścigania pozostałych krążowników z uwagi na zagrożenie atakiem U-Bootów: w tym samym czasie obserwatorzy na brytyjskich jednostkach sygnalizowali dostrzeżenie [[peryskop (przyrząd optyczny)|peryskopu]] i cały zespół wykonał zwrot dla uniknięcia domniemanego ataku<ref>{{cytuj książkę|autor=Daniel Allen Butler|tytuł=Distant Victory|strony=122}}</ref>. W rzeczywistości w rejonie bitwy nie było niemieckich okrętów podwodnych, a obserwatorzy najprawdopodobniej zauważyli ślad [[torpeda|torpedy]] wystrzelonej z [[V 5]]<ref name=Szopa/>. Brytyjskie krążowniki liniowe skoncentrowały ogień na SMS "Blücher", wkrótce dołączyły do nich jednostki Harwich Force i ostrzeliwujący się niemal do końca niemiecki okręt (jego artylerzyści zdołali jeszcze uszkodzić niszczyciel [[HMS Meteor (1914)|HMS "Meteor"]]<ref>{{cytuj książkę|autor=Robert K. Massie|tytuł=Castles of Steel|strony=408}}</ref>), trafiony jeszcze kilkoma torpedami, przewrócił się na burtę i poszedł na dno o godz. 12.:07. Uratowano jedynie 234 marynarzy, 792 zginęło wraz z okrętem<ref name=Campbell8>{{cytuj książkę|nazwisko=Campbell|imię=John|tytuł=Jutland: An Analysis of the Fighting|strony=8}}</ref>. Liczba uratowanych mogła być większa, ale niszczyciele Harwich Force, prowadzące akcję ratunkową, zostały zaatakowane przez [[sterowiec]] L-5 i niemieckie [[wodnosamolot]]y, zrzucające małe bomby odłamkowe. Wobec tego akcję przerwano, pozostawiając pływających jeszcze w zimnym morzu rozbitków<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Wragg|imię=David|tytuł=Royal Navy Handbook 1914-1918|strony=81-82}}</ref>.

Wiceadmirał Beatty przeniósł się ze sztabem na niszczyciel [[HMS Attack (1912)|HMS "Attack"]] i rozpoczął na nim pogoń za zespołem. O godz. 12.:20 znalazł się na pokładzie HMS "Princess Royal", obejmując ponownie dowództwo nad swymi okrętami, ale było już za późno na dalszą akcję: niemieckie krążowniki liniowe znajdowały się zbyt daleko i były za blisko własnych wybrzeży, by kontynuować pościg za nimi. Obawiając się ataków U-Bootów oraz niemieckich zagród minowych, wiceadmirał Beatty nakazał zwrot w kierunku portów brytyjskich. Poważnie uszkodzony HMS "Lion" został wzięty na hol przez HMS "Indomitable"<ref>{{cytuj książkę|autor=N. J. M. Campbell|tytuł=Battle Cruisers|strony=30}}</ref>.