Klasztor Bernardynów w Zbarażu: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
uzupełnienia
m →‎Historia: drobne techniczne
Linia 46:
 
== Historia ==
Pierwszy klasztor bernardynów w [[Zbaraż]]u był fundacją [[Janusz Wiśniowiecki (1599-1636)|Janusza Wiśniowieckiego]] z XVII w., jednak w czasie napadu [[Turcja|tureckiego]] w 1675 został całkowicie zniszczony. Jego odbudowę przeprowadzili w XVIII stuleciu wojewoda kijowski [[Stanisław Potocki (wojewoda poznański)|Stanisław Potocki]] i jego żona Helena. Autorem projektu odnowionego klasztoru był [[Jan Antoni Gans]]. Gotowy kompleks z kościołem św. św. Antoniego i Jerzego poświęcił 2 sierpnia 1755 biskup łucki [[Antoni Erazm Wołłowicz]]<ref name="prz">{{cytuj książkę|autor=J. Tokarski, ''|tytuł=Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Ukrainie'', t.|tom=2, |wydawca=Burchard Edition |rok=2001, ISBN |isbn=83-87654-11-6, s.|strony=252–254}}</ref>. Ołtarze we wnętrzu budynku wykonał w kolejnych latach, do 1759, lwowski artysta [[Antoni Osiński]]. Klasztor należał do najważniejszych bernardyńskich siedzib w prowincji. Od 1782 istniało przy nim studium [[filozofia|filozofii]], zaś w latach 1784–1805 – łacińskie gimnazjum, przeniesione następnie do [[Brzeżany|Brzeżan]]. W 1788 w wielkim pożarze całego miasta kościół klasztorny poważnie ucierpiał, jednak w krótkim czasie został odremontowany. Ponieważ kościół parafialny w Zbarażu został w tym samym pożarze zniszczony całkowicie, klasztorna świątynia przejęła jego funkcje<ref name="prz"/>.
 
Klasztor zachował swoje znaczenie także pod zaborem austriackim. Był znaczącym ośrodkiem życia zakonnego, od 1798 zakonnicy prowadzili przy nim studium teologiczne, zaś od 1816 – szkołę główną. W latach [[I wojna światowa|I wojny światowej]] i [[wojna polsko-bolszewicka|wojny polsko-bolszewickiej]] kompleks doznał poważnych strat, jednak został odremontowany dzięki staraniom opata Daniela Magońskiego. W dwudziestoleciu międzywojennym nadal był siedzibą bernardynów i prowadzonych przez nich szkół<ref name="prz"/>. Zakonnicy zostali zmuszeni do opuszczenia Zbaraża dopiero w 1945, gdy władze radzieckie postanowiły zaadaptować zabytkowy klasztor na szpital, a następnie zakład wytwarzający [[półprzewodnikpółprzewodniki]]i<ref name="wbc"/>. Spowodowało to ogromne zniszczenia w kompleksie budynków sakralnych<ref name="prz"/>.
 
Bernardyni odzyskali klasztor w Zbarażu w 1990<ref name="prz"/>. Kościół klasztorny był jednak do tego stopnia zniszczony, że nabożeństwa nie mogły się w nim odbywać, miejscowa wspólnota rzymskokatolicka korzystała jedynie z niewielkiej kaplicy<ref name="wbc"/>. 3 września 2000 rzymskokatolicki metropolita lwowski [[Marian Jaworski]] poświęcił powtórnie odrestaurowany kościół klasztorny, w obecności delegacji bernardynów, przedstawicieli miejscowego duchowieństwa greckokatolickiego, władz miejskich, polskich dyplomatów z konsulatu we [[Lwów|Lwowie]]. W uroczystości, oprócz miejscowych wiernych oraz mieszkańców Zbaraża wyznań prawosławnego i greckokatolickiego, wzięli udział także byli mieszkańcy Zbaraża, wypędzeni z miasta w 1945<ref name="wbc">[http://www.wbc.poznan.pl/Content/8311/Biuletyn+nr44+2001.01.pdf Jadwiga Kowalska, Niemożliwe stało się możliwym! (Zabytkowy kościół w Zbarażu uratowany)] Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa Biuletyn, nr 44. 2001</ref>.