Vastitas Borealis: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Bot poprawia nazwy planetoid; zmiany kosmetyczne |
|||
Linia 6:
== Geneza ==
[[Plik:Mars northern hemisphere topo.jpg|mały|prawo|Topografia północnych nizin Marsa; nazwy jednostek na mapie są '''nieformalne''']]
Jedna z hipotez, która może wyjaśniać [[dychotomia|dychotomię]] półkul Marsa, zakłada że północne niziny zostały utworzone przez potężne uderzenia ciał niebieskich w Marsa. Większa część równin miałaby być w rzeczywistości dnem największego [[krater uderzeniowy|basenu uderzeniowego]] w [[Układ Słoneczny|Układzie Słonecznym]], nazwanego ''Borealis Basin''. Uczeni z [[California Institute of Technology]] twierdzą, że powstał on ok. 3,9 mld lat temu na skutek zderzenia z planetoidą o rozmiarach 1600-2700 km (rzędu średnicy [[(134340) Pluton|Plutona]]), która pozostawiła eliptyczny krater o rozmiarach 8500 na 10 600 km. Dodatkowo [[fala uderzeniowa]], która okrążyła planetę spowodowała zniszczenia skorupy na antypodach basenu i doprowadziła do powstania obserwowanych [[Anomalia magnetyczna|anomalii magnetycznych]]{{R|Dziennik}}.
Mapa topograficzna północnych nizin Marsa opublikowana w 2005 wyraźnie pokazuje obniżenia terenu, sięgające ponad 7 km poniżej marsjańskiego poziomu odniesienia{{R|map}}. Wyróżniają się na niej kolistym konturem równiny [[Utopia Planitia]], jako całość mająca kształt misy o średnicy 3300 km i [[Isidis Planitia]], rozpoznana jako basen uderzeniowy o średnicy 1500 km. Kształt basenu Borealis nie jest tak ewidentny{{R|map}}, przyczyną tego jest zapewne późniejsze powstanie wulkanicznej wyżyny [[Tharsis]] i wylewy lawy na ogromną skalę. Jeżeli baseny Borealis i Utopia faktycznie są pochodzenia impaktowego (w drugim przypadku dodatkowo wskazuje na to m.in. obecność [[maskon]]u{{R|McGill}}), to są nie tylko największymi basenami uderzeniowymi na Marsie, większymi niż [[Hellas Planitia]], ale też w całym Układzie Słonecznym.
Linia 20:
* [http://www.psrd.hawaii.edu/July03/MartianSea.html Ancient Floodwaters and Seas on Mars]
[[Kategoria:
| |||