Idzi z Tuskulum: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Addbot (dyskusja | edycje)
m Bot: Przenoszę linki interwiki (4) do Wikidata, są teraz dostępne do edycji na d:q2360461
infobox, WP:SK
Linia 1:
{{Duchowny infobox
'''Idzi (Gilles) z Tuskulum''', także '''Idzi z Tusculum''' oraz '''Gilles z Paryża''' lub '''Gilles z Toucy''' (ur. ok. [[1080]], zm. ok. [[1140]]) – [[biskup Frascati|kardynał-biskup Tusculum]] najpóźniej od marca [[1123]] roku.
|imię i nazwisko = Idzi z Tuskulum
|imię i nazwisko oryginalne =
|imię przybrane =
|imię przybrane oryginalne =
|tytuł =
|grafika =
|opis grafiki =
|herb =
|dewiza =
|dewiza - j. polski =
|państwo =
|wariant flagi =
|data urodzenia = ok. 1080
|miejsce urodzenia = [[Toucy]]
|data śmierci = ok. 1140
|miejsce śmierci = [[Rzym]]
|1. funkcja = [[Biskup Frascati|Biskup Tusculum]]
|1. funkcja - okres = 1123-1139, 1130-1138
|2. funkcja =
|2. funkcja - okres =
|wyznanie = [[katolicyzm]]
|kościół = [[Kościół łaciński|rzymskokatolicki]]
|inkardynacja =
|data ślubów zakonnych =
|data diakonatu =
|data ordynacji =
|data święceń =
|data nominacji =
|data sakry =
|data patriarchatu =
|data kreacji = 1123
|papież kreujący =
|kościół tytularny =
|data pontyfikatu =
|odznaczenia =
|commons =
|wikiźródła =
|wikicytaty =
|wikinews =
|www =
}}
'''Idzi (Gilles) z Tuskulum''', także '''Idzi z Tusculum''' oraz '''Gilles z Paryża''' lub '''Gilles z Toucy''' (ur. ok. [[1080]], zm. ok. [[1140]]) – [[biskup Frascati|kardynał-biskup Tusculum]] najpóźniej od marca [[1123]] roku.
 
== Życiorys ==
Pochodził z [[Toucy]] i został najpierw diakonem w [[Paryż]]u (stąd przydomek ''de Paris''), a następnie benedyktynem w [[Cluny]] (w 1119). W marcu 1123 papież Kalikst II mianował go kardynałem-biskupem Tusculum. Sygnował dwie bulle tego papieża, jedną wystawioną na Lateranie 6 kwietnia 1123, a drugą wystawioną w Benewencie 11 września 1123.
 
Linia 8 ⟶ 50:
W 1130 przystąpił do obediencji [[antypapież]]a [[Antypapież Anaklet II|Anakleta II]] i popierał go przez cały okres schizmy do [[1138]], działając jako jego legat w [[Akwitania|Akwitanii]]. Pojednał się z prawowitym papieżem [[Innocenty II|Innocentym II]] w dniu [[29 maja]] 1138, jednak w następnym roku [[Sobór laterański II]] potępił go jako byłego schizmatyka i prawdopodobnie deponował z urzędu. Zmarł najpóźniej na początku 1142 roku.
 
== Legat w Polsce i na Węgrzech ==
Około 1124 roku Idzi działał jako [[legat papieski]] w Polsce i na Węgrzech. O jego działalności na Węgrzech nic nie wiadomo, natomiast o skutkach misji w Polsce zachowało się kilka wzmianek. Z bulli papieża Eugeniusza III z 4 kwietnia 1148 wiadomo, że Idzi doprowadził do utworzenia i oznaczenia granic diecezji kujawskiej. Na tej podstawie przyjmuje się, że Idzi dokonał reorganizacji struktury diecezjalnej w Polsce. Z legacją tą wiąże się utworzenie diecezji lubuskiej oraz wprowadzenie w Polsce uchwał Soboru Laterańskiego z 1123 roku, choć bezpośrednich dowodów na to brak.
 
Idzi podczas pobytu w Polsce wystawił przywilej na rzecz opactwa benedyktyńskiego w Tyńcu, w którym za zgodą [[Bolesław III Krzywousty|Bolesława Krzywoustego]] i jego syna Bolesława oraz [[Biskupi krakowscy|biskupa krakowskiego]] [[Radost (biskup krakowski)|RadostRadosta]]a zatwierdził posiadłości [[Klasztor benedyktynów w Tyńcu|opactwa]], takie jak: [[Tuchów|Tuchów (Tucov)]], [[Bieździedza]], [[Kratowice]], [[Pilzno (województwo podkarpackie)|Pilzno]], [[Brzostek]] (Brestek), [[Klecie (województwo podkarpackie)|Klecie]] (Clececi), [[Dęborzyn]] (Doborin), [[Szebnie]], i wioskę "Vnochovici" ( [[Januszkowice (województwo podkarpackie)|Januszkowice]]?).
 
=== Datowanie legacji ===
Dużo kontrowersji w literaturze przedmiotu wzbudzało datowanie legacji Idziego w Polsce. Proponuje się lata 1123-25 lub 1125-28<ref>[[Karol Maleczyński]], ''Studia nad dokumentem polskim'', Wrocław 1971, s. 150-169; Hüls, s. 142-143; Krzysztof Skwierczyński: ''Recepcja idei gregoriańskich w Polsce do początku XIII wieku'', Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2005, s. 284; Weiss, s. 93-94.</ref>. Spór wynika z faktu, że materiał źródłowy jest wyjątkowo skromny, a jego wiarygodość dyskusyjna. Ogółem zachowały się zaledwie trzy dokumenty dotyczące tej legacji:
* tzw. dokument tyniecki, w którym Idzi zatwierdził posiadłości benedyktyńskiego opactwa w Tyńcu. Kardynał tytułował się w nim jako jako legat Świętego Kościoła Rzymskiego i papieża Kaliksta(II) na Węgry i Polskę (''S. R. E. et domini Calyxti pape per Ungariam et Poloniam legatus''). Dokument jest znany tylko z dwóch trzynastowiecznych odpisów, na dodatek interpolowanych. Zaginiony oryginał prawdopodobnie nie zawierał daty, zachowane kopię datowane są (z pewnością błędnie) na rok 1105;
* bulla Eugeniusza III dla biskupa włocławskiego Warnera z 4 kwietnia 1148. Wynika z niej, że kardynała Idzi, działając jako legat w Polsce za panowania Bolesława Krzywoustego (1102-1138), oznaczył granice diecezji włocławskiej;
* przywilej kardynała Idziego dla klasztoru w Arnoldstein w Karyntii, datowany na rok 1126, a wystawiony prawdopodobnie podczas podróży z Rzymu do Polski i Węgier lub w drodze powrotnej; dokument ten zachowany jest jedynie w odpisie sporządzonym w 1471 r.
 
Z powyższego zestawienia wynika, że zachodzi sprzeczność pomiędzy dokumentem tynieckim a dokumentem z Arnoldstein co do czasu legacji, natomiast bulla z 1148 nie daje żadnych bliższych wskazówek chronologicznych. Analiza podpisów Idziego na dokumentach papieskich dowodzi, że jego pobyt w Polsce i na Węgrzech mógł przypadać jedynie pomiędzy 11 września 1123 a 7 marca 1125 lub pomiędzy 6 maja 1125 a 7 maja 1128. Na pierwszy okres wskazuje dokument tyniecki, który podaje, że Idzi był legatem zmarłego w grudniu 1124 papieża Kaliksta II, natomiast dokument z Arnoldstein jest wprost datowany na rok 1126. Problem polega jednak na tym, że oba znane są jedynie z kopii, przy czym dokument tyniecki zawiera na dodatek liczne interpolacje. Odpowiedzi historyków uzależnione są od tego, który z nich darzą większym zaufaniem.
Linia 33 ⟶ 75:
* Rudolf Hüls: ''Kardinäle, Klerus und Kirchen Roms: 1049–1130''. Bibliothek des Deutschen Historischen Instituts in Rom. Max Niemeyer Verlag. Tybinga 1977, ISBN 978-3-484-80071-7
* Stefan Weiss, ''Die Urkunden der päpstlichen Legaten von Leo IX. bis Coelestin III. (1049–1198).'' Böhlau Verlag 1995
 
 
[[Kategoria:Francuscy kardynałowie]]