Ścinawa: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
BlackBot (dyskusja | edycje)
m →‎Zabytki: popr. linku do rej. zabytków NID
→‎Nazwa: Weryfikacja i uźródłowienie.
Linia 53:
[[Plik:Polskie-nazwy śląskich miejscowosci z patentu Fryderyka II 1750.jpg|thumb|left|230px|Ścinawa wśród innych nazw śląskich miejscowości w urzędowym [[Królestwo Prus|pruskim]] dokumencie z 1750 roku wydanym w [[Język polski|języku polskim]] w [[Berlin]]ie<ref name="sbc.org.pl">[http://www.sbc.org.pl/dlibra/doccontent?id=26222&from=FBC Pruski dokument z roku 1750 ustalający urzędowe opłaty na Śląsku – „Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750”].</ref>.]]
 
Nazwa miasta znana jest z dokumentów historycznych od początku XIII w. (1202 ''Stinay'', 1203 ''Stinav'', 1216 ''Stinau'', 1248 ''Stinaw'', 1260 ''Sciniauia'')<ref>Kazimierz Rymut, ''Nazwy miast Polski'', Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1980, s. 239.</ref>. W dokumentach łacińskich z II poł. XIII w., m.in. ''[[Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis]]'' ([[język polski|pol.]] ''Księga uposażeń [[Archidiecezja wrocławska|biskupstwa wrocławskiego]]'') i ''[[Vita Sanctae Hedwigis]], ''występuje forma ''Stinavia ''i ''Stynavia''<ref>[http://www.dokumentyslaska.pl/cds%2014/liber.html Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online].</ref><ref>H. Markgraf, J. W. Schulte, „Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis”, Breslau 1889.</ref><ref>"Monumenta Poloniae Historica", Tom IV, Akademia Umiejętności w Krakowie, Lwów 1884, "Vita Sanctae Hedwigis", "Genealogia Sanctae Hedwigis" str. 649.</ref>. W 1475 roku w łacińskich statutach ''[[Statuta synodalia episcoporum Wratislaviensis]]'' miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie ''Stynauia''<ref>[http://www.sbc.org.pl/dlibra/plain-content?id=20238 Franz Xaver Seppelt, „Die Breslauer Diözesansynode vom Jahre 1446”, Franz Goerlich, Breslau 1912. – tekst łaciński statutów w wersji zdigitalizowanej.]</ref>.
Nazwa miasta ma polski źródłosłów i pochodzi od słowa „ścinać”. Co może oznaczać miejsce powstałe na terenie wykarczowanego lasu, na którym wycięto drzewa lub według wywodu ludowego miejsce straceń (ścinania głów).
 
W księdze łacińskiej ''[[Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis]]'' ([[język polski|pol.]] ''Księga uposażeń [[Archidiecezja wrocławska|biskupstwa wrocławskiego]]'') spisanej za czasów biskupa [[Henryk z Wierzbna (zm. 1319)|Henryka z Wierzbna]] w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizownej formie ''Stynavia''<ref>[http://www.dokumentyslaska.pl/cds%2014/liber.html Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online].</ref><ref>H. Markgraf, J. W. Schulte, „Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis”, Breslau 1889.</ref>. Nazwę miejscowości w zlatynizowanej [[Język staropolski|staropolskiej]] formie ''"Stinavia"'' wymienia spisany ok. 1300 roku średniowieczny łaciński utwór opisujący żywot [[Jadwiga Śląska|świętej Jadwigi]] ''[[Vita Sanctae Hedwigis]]''<ref>"Monumenta Poloniae Historica", Tom IV, Akademia Umiejętności w Krakowie, Lwów 1884, "Vita Sanctae Hedwigis", "Genealogia Sanctae Hedwigis" str. 649.</ref>.
 
W 1475 roku w łacińskich statutach ''[[Statuta synodalia episcoporum Wratislaviensis]]'' miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie ''Stynauia''<ref>[http://www.sbc.org.pl/dlibra/plain-content?id=20238 Franz Xaver Seppelt, „Die Breslauer Diözesansynode vom Jahre 1446”, Franz Goerlich, Breslau 1912. – tekst łaciński statutów w wersji zdigitalizowanej.]</ref>.
 
W pruskim urzędowym dokumencie z 1750 roku wydanym [[Język polski|języku polskim]] w [[Berlin]]ie przez [[Fryderyk II Wielki|Fryderyka Wielkiego]] miasto wymienione jest pośród innych śląskich miejscowości jako Scinawa{{r|sbc.org.pl}}. Później XIX wieczni historycy niemieccy szukając uzasadnienia dla nazwy niemieckiej wywodzili ją od niemieckiego słowa oznaczającego kamień – „stein”. Niemiecka nazwa „Steinau” została wprowadzona w wyniku stopniowej [[Germanizacja|germanizacji]] Śląska przez Prusy jaka nastąpiła po trzech [[Wojny śląskie|wojnach śląskich]].