Polski Związek Zachodni: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Addbot (dyskusja | edycje)
m Bot: Przenoszę linki interwiki (1) do Wikidata, są teraz dostępne do edycji na d:q2102636
mikro
Linia 1:
'''Polski Związek Zachodni''' (PZZ) - polska organizacja [[patriotyzm|patriotyczna]] powstała w [[1934]] roku z przekształcenia [[Związek Obrony Kresów Zachodnich|Związku Obrony Kresów Zachodnich]] (ZOKZ).
 
== Powstanie ==
W sytuacji postępującego zbliżenia polsko-niemieckiego Związek Obrony Kresów Zachodnich stał się dla ówczesnych polskich czynników rządowych organizacją uciążliwą. W listopadzie [[1933]] r. na naradzie przedstawicieli [[Ministerstwo Spraw Zagranicznych (Polska)|MSZ]] i [[Ministerstwo Spraw Wewnętrznych|MSW]] podjęto decyzję o reorganizacji i przekształceniu ZOKZ od [[1934]] r. w Polski Związek Zachodni (PZZ). PZZ był silniej podporządkowany taktyce polskiego [[Ministerstwo Spraw Zagranicznych (Polska)|Ministerstwa Spraw Zagranicznych]].
 
== Lata II wojny światowej ==
Po wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] w [[1939]] r. związek zawiesił działalność, lecz od [[1942]] r. wznowił ją w konspiracji, opiekując się [[Polacy|Polakami]] wywiezionymi do przymusowej pracy w [[III Rzesza|Niemczech]]. Prowadził także działalność wywiadowczo-sabotażową.
 
Działaczy PZZ podczas okupacji dotknęły szczególne prześladowania i akty eksterminacji, których pierwsza fala miała miejsce już w pażdzierniku i listopadzie 1939 r., podczas ogólopolskiej akcji gestapo przeciwko inteligencji polskiej (por. [[Intelligenzaktion Litzmannstadt]], [[akcja AB]], [[Sonderfahndungsbuch Polen]]). Najczęściej przynależność do Związku równała się wyrokowi śmierci (por. [[Radogoszcz (obóz przejściowy)]]).
 
== Od roku 1944 ==
Związek został reaktywowany w listopadzie [[1944]] r. w [[Lublin]]ie. Jego siedziba od [[1945]] r. mieściła się w [[Poznań|Poznaniu]]. Związek propagował granicę na [[Odra|Odrze]] i [[Nysa Łużycka|Nysie Łużyckiej]], a także przyłączenie [[Zaolzie|Zaolzia]] do [[Polska|Polski]] i suwerenność [[Serbołużyczanie|Serbołużyczan]]. Od ok. końca 1945 r. został włączony w ogólnopolską akcję wynajdywania i weryfikacji polskich [[Volksdeutsche|"volksdeutschów"]]<ref>"Gazeta Ludowa" [Warszawa], 7 VIII 1946, nr 184, s. 4 (''Dostarczanie informacji o "volkdsdeutschach" obowiązkiem każdego Polaka''). Z tego artykułu: "''W związku z podjęciem akcji, mającej na celu wyeliminowanie spośród społeczeństwa polskiego elementów niemieckich – Polski Związek Zachodni w Łodzi przypomina i i wyjaśnia, że wszelkie informacje dotyczące „Niemców – volksdeutschów” mogą być dostarczone na piśmie lub ustnie w lokalu PZZ przy ul. H. Sienkiewicza 20, w godz. od 9-ej do 16-ej albo wrzucane do skrzynki pocztowej, wiszącej na drzwiach wejściowych lokalu PZZ. Informacje winny zawierać możliwie wyczerpujące dowody, a co najmniej muszą być podane dokładne personalia i adresy „volksdeutschów”, uwzględniające: 1) nazwisko i imię „volksdeutscha”, 2) rok urodzenia lub z braku tego imiona rodziców, 2) miejsce zamieszkania w czasie okupacji, 3) obecne miejsce zamieszkania, 4) gdzie zatrudniony obecnie i w jakim charakterze. Informacje nieścisłe i niewyczerpujące (jak np. nazwisko bez imienia lub podanie przez informatora niedokładnego miejsca zamieszkania „volksdautscha” w okresie okupacji i obecnie) hamują w znacznym stopniu przebieg sprawy i opóźniają w ten sposób usunięcie ze społeczeństwa polskiego wrogiego elementu niemieckiego. Czujne śledzenie ukrywających się „volksdeutschów” i informowanie o tym PZZ jest obowiązkiem każdego Polaka, który posiada zrozumienie dobra narodu i własnego''.”</ref>.
 
W [[1947]] r. miał ponad 100 tys. członków. W kwietniu [[1950]] r. został zlikwidowany poprzez włączenie do [[Liga Morska i Rzeczna|Ligi Morskiej]], potem cele PZZ realizowało [[Towarzystwo Rozwoju Ziem Zachodnich]]. Ponownie reaktywowany w [[1989]] r. W wyborach parlamentarnych w [[1991]] r. wprowadził do sejmu RP 4 posłów dzięki zblokowaniu list m.in. z [[Konfederacja Polski Niepodległej|KPN]].
Linia 27:
* [[Władysław Gawlas]]
* [[Jan Gończ]]
* [[Jan Stefan Haneman]]
* [[Stanisław Idzior]]
* [[Franciszek Juszczak]]
* [[Bronisław Kania]]
* [[Leon Kleinschmidt]]
Linia 38:
* [[Józef Kustroń]]
* [[Józef Kwietniewski]]
* [[Paweł Kwoczek]]
* [[Ruth Kötsch]]
* [[Edmund Kłopotowski]]
Linia 49:
* [[Stanisław Michałowski (polityk)|Stanisław Michałowski]]
* [[Bolesław Mrówczyński]]
* [[Egon Naganowski]]
* [[Antoni Ostaszewski]]
{{col-break|width=28%}}
* [[Hieronim Paprotny]]
* [[Eugeniusz Paukszta]]
* [[Maria Piskorska]]
* [[Edward Poppek]]
* [[Edmund Rezler]]
* [[Jan Ring]], dyr. tramwjów miejskich w Łodzi (Kolej Elektryczna Łódzka)
* [[Józef Schulz]]
* [[Edward Sieradzki]]
Linia 68 ⟶ 67:
* [[Augustyn Westphal]]
* [[Stanisław Wierzbowski]]
* [[Kazimierz Wilk]]
* [[Leon Wzorek]]
* [[Łucja Zawada]]
Linia 78 ⟶ 77:
=== publikacje ===
* "Związek Obrony Kresów Zachodnich 1921-1934. Powstanie i działalność" [[Marian Mroczko]]
 
=== prasa ===
* "Gazeta Ludowa" [Warszawa], 7 VIII 1946, nr 184, s. 4 (art. "''Dostarczanie informacji w "volksdeutschach" obowiązkiem każdego Polaka''".).
 
 
== Zobacz też ==
* [[Towarzystwo Rozwoju Ziem Zachodnich]]
* [[Kurier Bydgoski]]
 
 
[[Kategoria:Polski Związek Zachodni|*]]