Bazylika konkatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gdańsku: Różnice pomiędzy wersjami

Ołtarz główny jest [[poliptyk]]iem datowanym z 1511-1517, wykonanym przez [[Mistrz Michał|Mistrza Michała]] z [[Augsburg]]a i jego warsztat. Składa się z korpusu ustawionego na [[predella|predelli]] oraz trzech par skrzydeł – jednej rzeźbionej i dwóch malowanych. [[Nastawa ołtarzowa|Retabulum]] było wielokrotnie przebudowywane i konserwowane. Część rzeźb i malowideł zaginęła i zastąpiona wiernymi rekonstrukcjami. W szafie głównej o wymiarach 489 × 390 cm, przedstawiona jest scena [[Koronacja Najświętszej Marii Panny (obraz Rubensa)|Koronacji Marii]]; na trójdzielnym tronie zasiadają ponad naturalnejponadnaturalnej wielkości postaci [[Jezus Chrystus|Chrystusa]], [[Maria z Nazaretu|Marii]] i [[Bóg Ojciec|Boga Ojca]]. Nad głową Marii unoszą się [[anioł]]y trzymające koronę a pod nią wznosi się Gołębica [[Duch Święty|Ducha Świętego]] Korpus jest obramiony rzeźbionym krzewem winnym na którym siedzi [[24 starców Apokalipsy|24 starców]] [[Apokalipsa świętego Jana|Apokalipsy]], którzy dzierżą m.in. instrumenty muzyczne i złote [[Trybularz|kadzielnice]]. 12 z nich to rzeźby autentyczne, drugie tyle zostało zrekonstruowanych. Awersy skrzydeł rzeźbionych tworzą bogato zdobione ornamentami kwatery, stanowiące tło dla 144 niewielkich, pełnoplastycznych figurek świętych, z których 11 ocalało do dziś. Na rewersach rzeźbione kwatery ukazujące wybrane wątki z życia Chrystusa i Marii. W lewym skrzydle, od góry sceny: Ofiarowanie NMP w świątyni, Zwiastowanie, 12-letni Chrystus w świątyni Jerozolimskiej, Chrystus Zmartwychwstały ukazuje się swej Matce. W skrzydle prawym, od góry, znajdują się sceny: ''[[Pokłon Trzech Króli (motyw w sztuce)|Pokłon Trzech Króli]]'', ''[[Boże Narodzenie]]'', ''[[Zesłanie Ducha Świętego]]'', ''[[Zaśnięcie Bogurodzicy|Zaśnięcie NMP]]''. W zwieńczeniu ''Nawiedzenie Marii'', rozdzielone na dwie kwatery (częściowo zniszczone).

[[Plik:Gdansk Kosciol Mariacki Grupa Ukrzyzowania w kaplicy Jedenastu Tysiecy Dziewic.jpg|thumb|242px|Grupa Ukrzyżowania w kaplicy Jedenastu TysiecyTysięcy Dziewic]]

Retabulum stoi na predelli z II połowy XV wieku. Przedstawia ona tronującą Matkę Boską z Dzieciątkiem koronowaną przez anioły. Po obu stronach asystują im ubrani w wykwintne stroje prorocy: [[Habakuk]], [[Zachariasz (prorok)|Zachariasz]] i [[Ozeasz]] oraz [[Abdiasz (prorok)|Abdiasz]], [[Micheasz (prorok mniejszy)|MichaeszMicheasz]] i [[Malachiasz (prorok)|Malachiasz]].

Duży Ołtarz Ferberów ufundowany został przez Barbarę i [[Johann Ferber|Jana Ferber]]ów, powstał około 1481/4 r. W obecnym stanie jest zdekompletowany; zaginęła część środkowa z rzeźbionym Ukrzyżowaniem zamknięta górnej strefie parą ruchomych skrzydeł z malowanymi przedstawieniami Nawiedzenia Marii przez św. Elżbietę i świętymi Dorotą i Małgorzatą. Na awersach skrzydeł bocznych święci Jan Chrzciciel i Ewangelista, u dołu klęczą fundatorzy z dziesięcioma synami i jedną córką. Na rewersach Anioł i Maria tworzący scenę Zwiastowania. Na awersach drugiej pary skrzydeł nieruchomych święci Helena i Konstantyn. Z dawnego retabulum zachowały się dwa obrazy z predelli. Na lewym ukazani są święci Rajnold i Idzi, na prawym Jan Chrzciciela i Sebastian.

Dawna [[rokoko]]wa [[Ambona (architektura)|ambona]] wykonana w 1762 r. według projektu [[Johann Heinrich MeißnerMeissner|Johanna Heinricha MeißneraMeissnera]] uległa zniszczeniu w 1945 r. Obecna manierystyczna pochodzi z gdańskiego kościoła Św. Jana. Powstała ona w latach 1616/[[1617|17]]. Składa się z kosza z prowadzącymi do niego schodami, który stoi na jednym filarze oraz [[baldachim]]u z [[latarnia (architektura)|latarnią]]. Wykonana jest z drewna dębowego, polichromowana i przyozdobiona olejnymi obrazami (przypisywanymi [[Izaak van den Blocke|Izaakowi van den Blocke]]) oraz bogatą dekoracją rzeźbiarską. Na obramionych ozdobnym portalem drzwiach poprzedzających schody obraz z Chrystusem jako Dobrym Pasterzem. Tło stanowi owczarnia, ze sceną kradzieży owiec przez dwóch złodziei. Na odwrociu obraz ze sceną śmierci Nadaba i Abihu, synów Aarona. Portal wieńczą figury Chrystusa i [[personifikacja|personifikacje]] [[Wiara (chrześcijaństwo)|Wiary]] i [[Nadzieja (chrześcijaństwo)|Nadziei]]. Na [[balustrada|balustradzie]] schodów romboidalne płyciny z obrazami przedstawiającymi ''Cud w Troadzie'', ''Kazanie św. Pawła w Atenach'', ''Przypowieść o Dobrym Pasterzu'', ''Pierwszy zatarg z faryzeuszami'', ''Chrystus nauczający z łodzi'' i ''Powołanie apostołów Piotra i Pawła''. Kosz ambony ma plan sześcioboku. Jego zewnętrzne ścianki zdobią cztery obrazy: ''Nawrócenie mieszkańców Niniwy'', ''Ustanowienie święta Namiotów'', ''Odczytywanie przed królem Jozjaszem odnalezionej księgi Prawa Pańskiego'' i ''Noe otrzymuje od Boga rozkaz zbudowania arki''. Trzy z nich są współczesną rekonstrukcją pędzla Alojzego Osady. Baldachim zdobią figurki kobiet, które są [[alegoria]]mi Bojaźni Bożej, Mądrości, Radości, Miłości, Pokoju i Pobożności. Wewnątrz latarni pełnoplastyczna rzeźba św. Jana Chrzciciela. Na hełmie latarni rzeźbiony [[Feniks]] w płomieniach, z rozpostartymi skrzydłami, symbol ofiary i Zmartwychwstania Chrystusa.

Przy wejściu z Bramy Radnych na ścianie przypory wisi monumentalne epitafium Johanna i Dorothy Brandes. Wykonane w 1586 r. przez Wilhelma[[Willem van den Blocke|Willema zvan Mechelenden Blocke]]. Centralną część epitafium wypełnia duża tablica inskrypcyjna, którą flankują kariatydy dźwigające belkowanie, które jednocześnie są alegoriami Wiary i Nadziei. Powyżej w niszach obramionych arkadami ukazane są popiersia małżonków Brandesów, ukazani są w pozie modlitewnej. Asystują im alegorie spokoju, nieśmiertelności i pracy. W zwieńczeniu postać Śmierci z kosą i klepsydrą w rękach oraz atrybuty władcy (berło i miecz) oraz chłopa (łopata i kosa). Przykład recepcji wzorników Cornelisa Florisa.

==== Epitafium EdwadraEdwarda BlemkeBlemkego ====

Na wschodnim murze przyporowym między kaplicami Św. Baltazara i Św. Antoniego (południowe ramię transeptu) znajduje się epitafium Edwarda BlemkeBlemkego, które wykonał w 1591 r. WilhelmWillem van den Blocke. W centralnym polu umieszczona jest płaskorzeźbiona scena zmartwychwstania ciał w dolinie Jozafata według wizji proroka Ezechiela. W środku kompozycji stoi Ezechiel otoczony leżącymi lub podnoszącymi się postaciami ukazanymi w początkowym etapie wskrzeszenia; przyoblekania się ludzkich szkieletów w ciała. Nad tą sceną, ponad wysokim horyzontem w sferze niebieskiej widać [[tetragram]] i cztery główki aniołów wydmuchujących wiatry w stronę powstających z martwych. Relief flankują dwie kolumny jońskie. W ażurowych arkadach alegorie Sprawiedliwości i Roztropności. Dekorację epitafium tworzą m.in. liczne figurki aniołów.

Manierystyczne epitafium Jacoba Schadiusa związane jest z kręgiem Antoniego MoelleraMöllera. Wykonane zostało w 1612 r. Owalny obraz ukazuje Wizję Ezechiela oraz modlące się postacie fundatorów. Dzieło charakteryzuje się dynamiką zarówno proroka, który odziany jest w rozwiane szaty jak ciała zmartwychwstałych.

Kaplica Ludzi Morza mieści się w dawnej kaplicy Wszystkich Świętych, gdzie do 1912 roku znajdowała się [[biblioteka]] kościelna. Obecną kaplicę ufundował w 1980 r. [[Andrzej Bohomolec]], który przed wojną jako pierwszy Polak przepłynął [[jacht]]em "Dal" [[Ocean Atlantycki|Atlantyk]]. Dedykowana jest spoczywającym na dnie mórz i oceanów [[Marynarz (zawód)|marynarzom]], [[Żeglarz jachtowy|żeglarzom]] i [[rybak]]om. Wystrój kaplicy z figurą Matki Boskiej Królowej Mórz i Oceanów i reliefami zawierające morskie wątki biblijne jest dziełem gdańskich artystów [[Stanisław Konieczny|Stanisława Koniecznego]] i [[Jadwiga Karczewska|Jadwigi Karczewskiej]]. Wejście do kaplicy zdobi XVII-wieczny, barokowy portal.

* [[Droga krzyżowa|Stacje Drogi Krzyżowej]], 2005 – 2006 pierwszą od 61 lat, kiedy to świątynię opuścili protestanci. Dzieło w formie płyt wykonał [[Giennadij Jerszow|Gennadij Jerszow]] – rzeźbiarz o polsko-ukraińskich korzeniach. Piętnaście tablic z brązu, 15 sierpnia, w dniu Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny – patronki bazyliki, uroczyście poświęcił arcybiskup [[Tadeusz Gocłowski]]. Każda ma swojego fundatora, którego nazwa widnieje na złoconych tabliczkach przytwierdzonych do poszczególnych stacji. Projekt drogi krzyżowej w największym gdańskim kościele ożywał też regularnie co kilka lat po II wojnie światowej. Musiało jednak minąć ponad 60 lat, aby udało się go zrealizować. Brązowe tablice o wymiarach 50x60 cm zawisły na filarach w nawie głównej. Dawniej w tych miejscach wisiały luterańskie obrazy symboliczne<ref>{{cytuj stronę