Jan Ostroróg (1436–1501): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mathiasrex (dyskusja | edycje)
kat.
państwo we Włoszech
Linia 5:
Popierał umocnienie władzy królewskiej, centralizację władzy. Przedstawiał tezę, że król polski podlega tylko władzy Boga, nie ma ponad nim innych władców świeckich. Podkreśla podległość Kościoła władzy świeckiej, sprzeciwiał się płaceniu [[świętopietrze|świętopietrza]], żądał przy tym poprawy moralnej duchowieństwa.
 
Wykształcony na uniwersytetach w [[Erfurt|Erfurcie]] i [[Bolonia|Bolonii (państwo we Włoszech)]] w [[1459]], otrzymał tytuł doktora obojga praw. Wrócił ze studiów do Polski w 1462 r. Był patriotą i rzecznikiem suwerenności Polski. Zdecydowany przeciwnik wpływów niemieckich. Był sygnatariuszem aktu [[pokój toruński 1466|pokoju toruńskiego 1466]] roku<ref>Volumina Legum, t. I, Petersburg 1859, s. 101.</ref>. W swoim programie umieszczonym w dziele ''[[Memoriał o urządzeniu Rzeczypospolitej|Monumentum pro rei-publicae ordinatione]]'' (Memoriał w sprawie uporządkowania Rzeczypospolitej) pisanym około r. 1477 (pełne wydanie dopiero w 1831) żądał na ówczesne czasy rewolucyjnych praw: zakazu wygłaszania kazań w języku niemieckim oraz wprowadzenia tylko języka polskiego do urzędów. Prawa zdaniem Ostroroga powinny być równe dla wszystkich, atakował zwracanie się miast polskich o porady prawne do miast matek (głównie [[Magdeburg]]a i [[Lubeka|Lubeki]]) i posługiwanie się [[prawo niemieckie|prawem niemieckim]]. Za prawo najwyższe uważa ustawy stanowione przez senat rzymski. Od równości wobec prawa nie powinno być żadnych wyjątków. Swój program uzupełniał o zniesienie dziedziczności urzędów, zniesienie tortur, oraz obowiązek powszechnej służby wojskowej, ten ostatni warunek pojawił się ponownie dopiero podczas wielkiej rewolucji. Ponad to wyprzedził [[Niccolò Machiavelli|Macchiavellego]], stawiając warunek pełnego skarbu jako podstawy państwowości, ale pełnego z dobrego gospodarstwa a nie ze zdzierstwa.{{styl}}
 
Ostroróg zrywał z ideą uniwersalistyczną, był przedstawicielem poglądów średniej [[szlachta|szlachty]], pomimo postulatu wzmocnienia władzy monarszej.