|
== Charakterystyka ==
[[File:Map of unitary and federal states.svg|300px|thumb|Mapa prezentująca [[państwo unitarne|kraje unitarne]] i federacje]]
Centralizacji ulegają tylko te dziedziny życia społecznego, gdzie jest to konieczne. Są to przede wszystkim: polityka zewnętrzna, obronna oraz polityka gospodarcza. Zadania, które nie muszą być kompetencją rządu centralnego, są przekazywane [[region (podział administracyjny)|regionom]]. Federalizm polega na rozdziale suwerenności między federację oraz jej części składowe, noszące różne nazwy w zależności od kraju. Są to stany (w dawnej polszczyźnie: „państwa") w [[Stany Zjednoczone|USA]], [[Australia|Australii]] i federacjach latynoamerykańskich ([[Argentyna]], [[Brazylia]], [[Meksyk]], [[Wenezuela]]), prowincje w [[Kanada|Kanadzie]], kantony w [[Szwajcaria|Szwajcarii]], kraje związkowe w [[Niemcy|RFN]] i [[Austria|Austrii]]. Stolice są często wyjęte spod ustroju federalnego i stanowią [[dystrykt federalny]] podległy bezpośrednio władzy centralnej.
== Federalizm na świecie ==
Kraje federalne to m.in.: [[Stany Zjednoczone|USA]], [[Kanada]], [[Niemcy|RFN]], [[Szwajcaria]], [[Austria]], [[Argentyna]]. Duży stopień federalizmu występuje także w Belgii i w Wielkiej Brytanii. [[Rzeczpospolita Obojga Narodów]] była krajem o charakterze federalnym. [[III Rzeczpospolita]] jest już krajem o unitarnej formie organizacji terenowej.
== Federacje świata ==
{| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;"
!Państwo!!Forma rządów!!Części składowe federacji!!Głowa państwa
|-
|[[Argentyna]]
|''[[Republika]]''
|[[Podział administracyjny Argentyny|Prowincje]]
|[[Prezydenci Argentyny|Prezydent Argentyny]]
|-
|[[Australia]]
|''[[Monarchia]]''
|[[Podział administracyjny Australii|Stany]]
|[[Monarcha Australii]]
|-
|[[Austria]]
|''[[Republika]]''
|[[Podział administracyjny Austrii|Kraje związkowe (Landy)]]
|[[Prezydenci Austrii|Prezydent Austrii]]
|-
|[[Belgia]]
|''[[Monarchia]]''
|[[Podział administracyjny Belgii|Regiony]]
|[[Królowie Belgów|Król Belgów]]
|-
|[[Bośnia i Hercegowina]]
|''[[Republika]]''
|[[Podział administracyjny Bośni i Hercegowiny|Federacja Bośni i Hercegowiny, Republika Serbska]]
|[[Prezydium Republiki Bośni i Hercegowiny|Prezydium Republiki]]
|-
|[[Brazylia]]
|''[[Republika]]''
|[[Podział administracyjny Brazylii|Stany]]
|[[Prezydenci Brazylii|Prezydent Brazylii]]
|-
|[[Etiopia]]
|''[[Republika]]''
| [[Podział administracyjny Etiopii|Regiony]]
|[[Prezydenci Etiopii|Prezydent Etiopii]]
|-
|[[Indie]]
|''[[Republika]]''
|[[Podział administracyjny Indii|Stany i terytoria]]
|[[Prezydenci Indii|Prezydent Indii]]
|-
|[[Irak]]
|''[[Republika]]''
|[[Podział administracyjny Iraku|Prowincje]]
|[[Prezydenci Iraku|Prezydent Iraku]]
|-
|[[Kanada]]
|''[[Monarchia]]''
|[[Podział administracyjny Kanady|Prowincje]]
|[[Monarcha Kanady]]
|-
|[[Komory]]
|''[[Republika]]''
|[[Komory|Samorządne wyspy]]
|[[Prezydenci Komorów|Prezydent Komorów]]
|-
|[[Malezja]]
|''[[Monarchia]]''
|[[Malezja|Stany i terytoria federalne]]
|[[Yang di-Pertuan Agong|Król Malezji]]
|-
|[[Meksyk]]
|''[[Republika]]''
|[[Meksyk|Stany]]
|[[Prezydenci Meksyku|Prezydent Meksyku]]
|-
|[[Mikronezja (państwo)|Mikronezja]]
|''[[Republika]]''
|[[Mikronezja (państwo)|Stany]]
|[[Prezydenci Mikronezji|Prezydent Mikronezji]]
|-
|[[Nepal]]
|''[[Republika]]''
|[[Podział administracyjny Nepalu|Regiony]]
| [[Prezydenci Nepalu|Prezydent Nepalu]]
|-
|[[Niemcy]]
|''[[Republika]]''
|[[Podział administracyjny Niemiec|Kraje związkowe (Landy)]]
|[[Prezydenci Niemiec|Prezydent Niemiec]]
|-
|[[Nigeria]]
|''[[Republika]]''
|[[Podział administracyjny Nigerii|Stany]]
|[[Prezydenci Nigerii|Prezydent Nigerii]]
|-
|[[Pakistan]]
|''[[Republika]]''
|[[Podział administracyjny Pakistanu|Prowincje, terytoria, regiony]]
|[[Prezydenci Pakistanu|Prezydent Pakistanu]]
|-
|[[Rosja]]
|''[[Republika]]''
|[[Podział terytorialny Rosji|Republiki, kraje, obwody, miasta wydzielone, obwody autonomiczne, okręgi autonomiczne]]
|[[Prezydent Rosji]]
|-
|[[Stany Zjednoczone]]
|''[[Republika]]''
|[[Podział terytorialny Stanów Zjednoczonych|Stany]]
|[[Prezydent Stanów Zjednoczonych]]
|-
|[[Sudan]]
|''[[Prezydent]]''
|[[Podział administracyjny Sudanu|Stany]]
|[[Prezydenci Sudanu|Prezydent Sudanu]]
|-
|[[Sudan Południowy]]
|''[[Prezydent]]''
|[[Podział administracyjny Sudanu Południowego|Stany]]
|[[Prezydenci Sudanu Południowego|Prezydent Sudanu Południowego]]
|-
|[[Szwajcaria]]
|''[[Republika]]''
|[[Kanton (Szwajcaria)|Kantony]]
|[[Prezydenci Szwajcarii|Prezydent Szwajcarii]]
|-
|[[Wenezuela]]
|''[[Republika]]''
|[[Wenezuela|Stany]]
|[[Prezydenci Wenezueli|Prezydent Wenezueli]]
|-
|[[Zjednoczone Emiraty Arabskie]]
|''[[Republika]]''
|[[Podział administracyjny Zjednoczonych Emiratów Arabskich|Emiraty]]
|[[Prezydenci Zjednoczonych Emiratów Arabskich|Prezydent Zjednoczonych Emiratów Arabskich]]
|-
|}
== Zobacz też ==
| 