Manifest PKWN: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
redakcyjne
poprawa linków, ilustracja
Linia 1:
[[Plik:PKWN Manifest.jpg|thumb|Manifest Lipcowy]]
[[Plik:PKWN manifest.jpg|thumb|200px|Zdjęcie propagandowe przedstawiające osobę czytającą Manifest]]
'''Manifest PKWN''' (tzw. '''Manifest Lipcowy''') – odezwa [[Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego|Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego]] do narodu polskiego ogłoszona [[22 lipca]] [[1944]]. Jako miejsce ogłoszenia podano [[Chełm]]. W rzeczywistości został podpisany i zatwierdzony przez [[Józef Stalin|Stalina]] w [[Moskwa|Moskwie]] [[20 lipca]] 1944, a następnie również tam ogłoszony.
 
Wzywał do walki z [[Okupacja niemiecka w Polsce 1939-1945|okupantem niemieckim]], ustanawiał [[Krajowa Rada Narodowa|Krajową Radę Narodową]] jako jedyne legalne źródło władzy i odmawiał [[legitymizacja|legitymizacji]] władzy [[Rząd RP na uchodźstwie|Rządowi RP na uchodźstwie]], zapowiadał utworzenie [[Milicja Obywatelska|Milicji Obywatelskiej]] i ukaranie zbrodniarzy hitlerowskich, [[nacjonalizacja|nacjonalizację]] ziemi i przemysłu, bezpłatne nauczanie, repatriację [[Polacy|Polaków]] pozostałych na obczyźnie.
 
Manifest podpisali członkowie [[Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego|PKWN]] z przewodniczącym [[Edward Osóbka-Morawski|Edwardem Osóbką-Morawskim]] i wiceprzewodniczącymi [[Wanda Wasilewska|Wandą Wasilewską]] i [[Andrzej Witos|Andrzejem Witosem]] na czele.
[[Plik:PKWN manifest.jpg|thumb|200px|Zdjęcie propagandowe przedstawiające osobę czytającą Manifest]]
Manifest podpisali członkowie [[Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego|PKWN]] z przewodniczącym [[Edward Osóbka-Morawski|Edwardem Osóbką-Morawskim]] i wiceprzewodniczącymi [[Wanda Wasilewska|Wandą Wasilewską]] i [[Andrzej Witos|Andrzejem Witosem]] na czele.
 
Tekst Manifestu PKWN został rzeczywiście upubliczniony [[22 lipca]], ale nie miało to miejsca w Chełmie, lecz w Moskwie<ref>[[Tadeusz Żenczykowski]], ''Polska lubelska'', Warszawa 1990, s. 19.</ref>. Ogłoszono go na antenie [[Głos Rosji|Radia Moskwa]]. Pierwszą wersję drukowaną (Manifest „trzyszpaltowy”) również wydrukowano w Moskwie<ref>[[Edward Osóbka-Morawski]]: "My podajemy, że PKWN powstał w Chełmie i że 22 lipca tam drukowaliśmy Manifest. To takie małe niewinne kłamstwo. Chodziło o to, żeby ładnie wyglądało, że to na polskiej ziemi powstał Manifest i PKWN. Nawet co roku pokazują drukarnie i drukarza, a ja śmieję się w kułak. Najlepszy dowód, że w tym pierwszym Manifeście popełniony jest błąd. I w moim nazwisku jest zwykłe „u”, bowiem w rosyjskiej pisowni nie istnieje „ó”. Ten pierwszy Manifest drukował drukarz sowiecki". Edward Osóbka-Morawski, ''Niczego nie zaprzepaściliśmy'', ''Kontakt'' (Paryż), nr 9 (17), wrzesień 1983 s. 52. Za: [[Marek Łatyński]], ''Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych'' wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. [[OssolineumZakład Narodowy im. Ossolińskich|Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum]], s. 817-822, ISBN 83-7095-056-6 s. 67.</ref>
 
Manifest zawierał jedynie cele taktyczne, nie strategiczne komunistów w Polsce. Deklarował, np. przywrócenie odebranej przez [[Niemcy (naród)|Niemców]] własności należącej do [[chłopi|chłopów]], [[rzemieślnik|rzemieślników]]ów, drobnej i średniej [[burżuazja|burżuazji]] oraz instytucji publicznych i [[Kościół łaciński|Kościoła]].
 
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* [[Dariusz Baliszewski]], [[Andrzej Krzysztof Kunert]], ''Ilustrowany przewodnik po Polsce stalinowskiej: 1944–1956'' T. 1 , [[Wydawnictwo Naukowe PWN]], Warszawa 1999, ISBN 83-01-12906-9 ;
* [[Krystyna Kersten]], ''Narodziny systemu władzy. Polska 1943-1948'', Paris 1986, Wyd. ''[[Libella (wydawnictwoksięgarnia)|Libella]]'';
* [[Marek Łatyński]], ''Nie paść na kolana.Szkice o opozycji w latach czterdziestych'', London 1985, Wyd. Polonia Book Fund, ISBN 0 902352 36 9 ;
* [[Tadeusz Żenczykowski]], ''Dwa komitety 1920, 1944 : Polska w planach Lenina i Stalina : szkic historyczny'', Paris 1984, Wyd. ''[[Wydawnictwo Spotkania|Spotkania]]''.
 
{{Wikisource|tekst=nie|Manifest Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (1944)|pełny tekst Manifestu PKWN}}
 
[[Kategoria:Polityka Polski w okresie II wojny światowej]]