Król królów: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Hector Augustus przeniósł stronę Szachinszach do Król królów
drobne merytoryczne
Linia 1:
{{Inne znaczenie
 
[[Szachinszach (książka)|''Szachinszach'']] to także tytuł książki [[Ryszard Kapuściński|Ryszarda Kapuścińskiego]].
[[Plik:Imperial Arms of the Shahanshah of Iran.svg|thumb|150px|Herb szachów perskich]]
'''Szachinszach''' (dosł. "królKról królów", z [[język perski|perskiego]] ''szach'' – król) – tradycyjny tytuł używany przez [[Monarchia|monarchów]] aspirujących do władzy uniwersalnej lub zwierzchnictwa nad innymi władcami. Stosowany głównie na Bliskim Wschodzie. Po raz pierwszy formuła ta pojawiła się w [[Mezopotamia|starożytnej Mezopotamii]], gdzie jeden z władców [[Królowie akadyjscy|dynastii akadyjskiej]], nosił imię [[Szar-kali-szarri|Šar-kali-šarrī]], co w języku akadyjskim znaczy "król wszystkich królów". Po podbiciu Mezopotamii w [[539 p.n.e.]] królem królów ogłosił się władca [[Starożytna Persja|Persji]] [[Cyrus II]], a jego następcy z dynastii [[Achemenidzi|Achemenidów]] stosowali go konsekwentnie aż do momentu upadku ich imperium. Tytuł wskrzesili, po opanowaniu Iranu i Mezopotamii, królowie [[Partowie|Partów]], [[Arsacydzi]]<ref>J. Wolski, Dzieje i upadek imperium Seleucydów, Kraków 1999, s. 103.</ref> i odtąd (II w. p.n.e.) był kojarzony głównie z tradycją irańską. W języku staroperskim, używanym za Achemenidów, formuła "król królów" brzmiała ''Xšâyaθiya Xšâyaθiyânam''<ref>C. B. F. Walker, Pismo klinowe, Warszawa 1998, s. 54.</ref>, natomiast w średnioperskim (od czasów Partów) przybrała znane po dziś dzień brzmienie ''Szachin-Szach''. Po zajęciu terenów dzisiejszego [[Iran]]u przez [[Arabowie|Arabów]] w VII w. n.e. ''szachinszachami'' tytułowali się różni władcy, między innymi w [[Indie|Indiach]], [[Afganistan]]ie i [[Irak]]u.
 
== Persja ==
Władcy Persji używali tytułu '''Szachinszach''' (dosł. "król królów", z [[język perski|perskiego]] ''szach'' – król).
Po podbiciu Mezopotamii w [[539 p.n.e.]] królem królów ogłosił się władca [[Starożytna Persja|Persji]] [[Cyrus II]], a jego następcy z dynastii [[Achemenidzi|Achemenidów]] stosowali go konsekwentnie aż do momentu upadku ich imperium. Tytuł wskrzesili, po opanowaniu Iranu i Mezopotamii, królowie [[Partowie|Partów]], [[Arsacydzi]]<ref>J. Wolski, Dzieje i upadek imperium Seleucydów, Kraków 1999, s. 103.</ref> i odtąd (II w. p.n.e.) był kojarzony głównie z tradycją irańską. W języku staroperskim, używanym za Achemenidów, formuła "król królów" brzmiała ''Xšâyaθiya Xšâyaθiyânam''<ref>C. B. F. Walker, Pismo klinowe, Warszawa 1998, s. 54.</ref>, natomiast w średnioperskim (od czasów Partów) przybrała znane po dziś dzień brzmienie ''Szachin-Szach''. Po zajęciu terenów dzisiejszego [[Iran]]u przez [[Arabowie|Arabów]] w VII w. n.e. ''szachinszachami'' tytułowali się różni władcy, między innymi w [[Indie|Indiach]], [[Afganistan]]ie i [[Irak]]u.
 
*{{Zobacz [[też|Władcy Persji]]}}
W [[XX wiek]]u tytułu tego używała panująca w Iranie [[dynastia]] [[Dynastia Pahlawi|Pahlawich]].
 
== [[Cesarstwo Etiopii|Etiopia]] ==
[[Sułtan]]owie [[Turcy Osmańscy|osmańscy]] używali tytułu o podobnym znaczeniu – padyszach (pad-e szach – pan królów).
[[Cesarze Etiopii|Władców Etiopii]] tradycyjnie określa się mianem cesarzy. Nie jest to jednak poprawne cesarski tytuł w Etiopii brzmiał''nyguse negest'' (nəgusä nägäst)'', tj król królów.
 
== [[Imperium osmańskie|Imperium Osmańskie]] ==
Podobnie tytułowali się (jako królowie królów) władcy [[Etiopia|Etiopii]].
[[Sułtan]]owie [[Turcy Osmańscyosmańscy|osmańscy]] używali tytułu o podobnym znaczeniu – ''[[padyszach|padyszach (pad-e szach)]]'' tj. pan królów).
 
== Król królów w tradycji judeochrześcijańskiej ==
[[Szachinszach (książka)|''Szachinszach'']] to także tytuł książki [[Ryszard Kapuściński|Ryszarda Kapuścińskiego]].
=== Judaizm===
W judaizmie, "Król Królów" - w języku hebrajskim ''Melech ha-M'lachim'' - to wyrażenie, które odnosi się do Boga, którego imię nie może być wypowiedziane. Zwykle jest renderowane jako ''Melech Malchei Ha-M'lachim'' (Król Królów Królów), mówiąc o wyższym tytule, od tego noszonego przez władców babilońskich i perskich, którzy są wspominani w Biblii (konkretnie w Księdze Daniela)
 
=== Chrześcijaństwo ===
[[Jezus Chrystus]] jest nazywany "Królem Królów" w Biblii, zwłaszcza w [[Apokalipsa św. Jana|Apokalipsie św. Jana]], 17:14 i 19:16.
 
{{Przypisy}}
 
== Zobacz też ==
* [[PadyszachMaharadża]]
* [[Szach (władca)|Szach]]
* [[Władcy Persji]]
 
[[Kategoria:Starożytna PersjaMonarchia]]