Odpuszczanie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Linia 1:
'''Odpuszczanie''' – rodzaj [[Obróbka cieplna|obróbki cieplnej]], której poddawana jest [[stal]] wcześniej [[Hartowanie|zahartowana]]. Celem odpuszczania jest usunięcie naprężeń hartowniczych oraz zmiana własności fizycznych zahartowanej stali, a przede wszystkim zmniejszenie [[twardość|twardości]], a podniesienie [[udarność|udarności]] zahartowanej stali.
 
Odpuszczanie polega na rozgrzaniu zahartowanego wcześniej przedmiotu do temperatury w granicach 150 do 650 °C, przetrzymywaniu w tej temperaturze przez pewien czas, a następnie schłodzeniu. W czasie odpuszczania całość lub część [[martenzyt]]u zawartego w zahartowanej stali rozpada się, wydzielając bardzo drobne ziarna [[cementyt]]u, tworząc fazy noszące nazwy: „martenzyt odpuszczania”, „[[Sorbit (stal)|sorbitemsorbit]] odpuszczania” i „[[troostyt]] odpuszczania”.
 
Przemiany zachodzące w [[martenzyt|martenzycie]] podczas nagrzewania można podzielić na cztery etapy. Śledzenie tych przemian umożliwiają [[dylatometria|badania dylatometryczne]].
* Pierwsze stadium, w temperaturze 80–200 °C, jest związane z rozkładem martenzytu i wydzieleniem w nim [[węglik żelaza(II)|węglika ε-Fe<sub>2</sub>C]] o [[Układ heksagonalny|strukturze heksagonalnej]]. Następuje zmniejszenie stężenia węgla w [[martenzyt|martenzycie]], zmniejszenie [[Układ tetragonalny|tetragonalności]] [[martenzyt]]u i tworzy się martenzyt o [[Układ regularny|sieci regularnej]], tzw. ''martenzyt odpuszczania'').
* Drugie stadium, w temperaturze 200–300 °C, jest związane z dalszym wydzielaniem się w [[stopStop metali|stopie]]ie węglika ε, skutkiem czego zawartość [[Węgiel (pierwiastek)|węgla]] w martenzycie maleje do około 0,15%; równocześnie zachodzi dyfuzyjna przemiana austenitu szczątkowego w strukturę o charakterze [[bainit]]ycznym; w etapie tym powstaje mieszanina ferrytu nieznacznie przesyconego węglem oraz węglika ε. W miarę wydzielania się węglików z martenzytu stopień tetragonalności jego struktury sieciowej c/a maleje.
* Trzecie stadium przebiega w temperaturze 300–400 °C. Następuje całkowite wydzielenie węgla z roztworu, a węglik ε ulega przemianie w cementyt; struktura otrzymana na tym etapie jest mieszaniną ferrytu i cementytu (''troostyt odpuszczania'').
* Czwarte stadium przebiega w temperaturze 400–650 °C. Zachodzi [[koagulacja]] cząsteczek cementytu, wzrastająca ze wzrostem temperatury. Struktura otrzymana w tym zakresie temperatur, będąca mieszaniną [[ferryt]]u i [[cementyt]]u, nazywa się ''[[Sorbit (stal)|sorbitem]] odpuszczania'' (cząstki cementytu mają kształt globularny). Na tym etapie następuje całkowite usunięcie naprężeń.