Anicca: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m uzup.
m →‎Znaczenie: drobne merytoryczne
Linia 3:
 
== Znaczenie ==
Według doktryny buddyjskiej "wszystkie złożone zjawiska są nietrwałe", podlegają nieustannemu procesowi zmian. Dotyczy to wszelkiego rodzaju uwarunkowanych zjawisk, zarówno fizycznych jak i mentalnych: podstawowych elementów, wszechświatów i zawartych w nim gwiazd i planet, świata roślin, zwierząt, ludzi, bogów a także uczuć, doznań, myśli, świadomości itd. Nie chodzi tu jedynie o tzw. śmierć ontologiczną bytu, jak wyraziłaby to zachodnia tradycja filozofowania, ale raczej o nieustanne "przepływanie", zastępowanie jednych zjawisk (sanskryt ''[[dharma]]'') przez inne, proces ten trwa bez początku i bez końca. W wyjaśnieniach tego pojęcia, pojawia się często przykład "liścia na drzewie", który podlegając nieustannym zmianom dojrzewa, starzeje się i ginie, lecz jest zastępowany przez inny liść. Inny przykład odwołuje się do marzeń sennnychsennych, które pojawią się (mimo woli śniącego) i nikną, natychmiast zastępowane przez inne, równie nietrwałe i pozbawione substancjonalnej natury. Nie ma rzeczy, która trwa, bowiem wszystkie podlegają nieustannej zamianie.
 
W życiu ludzkim nietrwałość objawia się przez cykl narodzin, proces chorób i starzenia, wreszcie śmierci (pali, sanskryt ''[[sansara]]''), lecz także w doświadczeniu braku, utraty. Ma ona tu także pozytywny aspekt - wszelkie negatywne stany mają jedynie charakter tymczasowy i możliwa jest zmiana. Z powodu nietrwałości tych uwarunkowanych zjawisk jednak jakiekolwiek natarczywe chwytanie się wszelkich przedmiotów jest bezcelowe i ostatecznie prowadzi do [[Duhkha|cierpienia]]. Wszelkie te zjawiska opisane są w kategorii pięciu skupisk (pali ''khandha'', sanskryt ''[[Pięć skupisk|skandha]]'').
 
Anicca jest związana z doktryną [[Anatman|anatta]], według której nie ma trwałej [[atman|duszy]] (pali ''atta'', sanskryt ''atman'') oraz z doktryną [[Duhkha|dukkha]], "Szlachetną Prawdą o Cierpieniu", tworząc razem w ten sposób [[Trzy Cechy Istnienia]] ([[język pali|pāli]] ''ti-lakkhana'') Uwarunkowanego, także nazywane [[Trzy Cechy Istnienia|Trzema Pieczęciami Dharmy]]. Należy przy tym podkreślić, że ''nietrwałość'' w buddyzmie dotyczy stanów uwarunkowanych. Stany są uwarunkowane przez [[dwanaście ogniw współzależnego powstawania]], gdzie fundamentalnym ogniwem jest [[niewiedza (buddyzm)|niewiedza]]. W [[theravada|theravadzie]] "Nieuwarunkowane Wyzwolenie" ([[język pali|pāli]] animitta-vimokkha)<ref>http://sasana.wikidot.com/anicca -Nyanatiloka Mahathera "Słownik Buddyjski", termin Anicca (Nietrwałość); dostęp 2013.01.13</ref> oraz w mahajanie "[[trzy ciała Buddy]]"<ref>Gampopa "THE JEWEL ORNAMENT OF LIBERATION. The Wish-fulfilling Gem of the Noble Teachings", Characteristics of the Three Kayas; s.288; tłum. Khenpo Konchog Gyaltsen Rinpoche; Snow Lion Publications; Ithaca, New York; ISBN 1-55939-092-1</ref> nie należą do uwarunkowanego istnienia, którego cechą jest nietrwałość.
 
== Nietrwałość a wyzwolenie ==