Seta (botanika): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne |
|||
Linia 2:
[[Plik:Buxbaumia viridis 060408b.jpg|200px|thumb|Seta u [[bezlist okrywowy|bezlistu okrywowego]]]]
'''Seta''', szczecinka, trzonek sporangialny – pojedyncza, nierozgałęziona oś podtrzymująca [[zarodnia|zarodnię]] [[sporofit]]u u [[wątrobowce|wątrobowców]] i części [[mchy|mchów]] (brak jej u [[torfowcowate|torfowców]] i [[naleźliny|naleźlinów]], nie wykształcają jej także [[glewiki]])<ref name=podbielkowski>{{cytuj książkę |nazwisko=Podbielkowski |imię=Z. |nazwisko2=Rejment-Grochowska |imię2=I. |nazwisko3=Skirgiełło |imię3=A. |tytuł=Rośliny zarodnikowe |rok=1986 |wydawca=Państwowe Wydawnictwo Naukowe |miejsce= Warszawa |isbn = 83-01-04394-6}}</ref>. Powstaje wraz z zarodnią z górnej komórki [[zygota|zygoty]] po pierwszym jej podziale, w wyniku jej dalszych podziałów. Znajduje się między stopą i zarodnią. Ma różną długość, barwę i kształt u różnych gatunków. U [[wątrobowce|wątrobowców]] jest zwykle bezbarwna i krótkotrwała – ginie po wysypaniu dojrzałych [[zarodnik]]ów z puszki zarodni. Osiąga różną długość – od 10 cm w przypadku przedstawicieli rodzaju ''[[Pellia]]'', do postaci bardzo zredukowanej u rodzaju ''[[Riccia (roślina)|Riccia]]''<ref>{{cytuj książkę |nazwisko=Koła |imię=W. |nazwisko2=Turzańska |imię2=M. |tytuł=Wątrobowce (Hepaticopsida) i glewiki (Anthocerophytina) |rok=1995 |wydawca=Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego |miejsce=Wrocław |isbn = 83-229-1325-7}}</ref>. U mchów jest zwykle zabarwiona na kolor żółty, pomarańczowy lub czerwony, może być prosta, wygięta (np. u ''[[Bryum]]'') lub skręcona śrubowato (np. u ''[[Funaria]]'')<ref name=mickiewicz>{{cytuj książkę |nazwisko=Mickiewicz |imię=J. |nazwisko2=Sobotka |imię2=D. |tytuł=Zarys briologii |rok=1973 |wydawca=Państwowe Wydawnictwo Naukowe |miejsce=Warszawa}}</ref>. Składa się z [[epiderma|epidermy]] (gładkiej lub brodawkowanej), pod którą znajduje się warstwa komórek [[miękisz]]owych. Przez środek szczecinki przechodzi [[walec osiowy]] zbudowany z długich, wąskich i cienkościennych komórek<ref name=mickiewicz/>.
W przypadku niektórych [[mchy|mchów]] (np. w rodzaju [[podsadnik]] ''Splachnum'') występuje rozszerzenie trzonka bezpośrednio pod puszką [[zarodnia|zarodni]] zwane [[apofiza|apofizą]] (też hipofizą<ref name=slownik>{{cytuj książkę|autor=Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.) |tytuł=Słownik botaniczny |edycja=wydanie II, zmienione i uzupełnione |miejsce=Warszawa |rok=2003 |wydawca=Wiedza Powszechna |strony=36 |isbn = 83-214-1305-6}}</ref>). Może być okazałe, barwne i może zawierać [[Aparat szparkowy|aparaty szparkowe]]<ref name=ency>{{cytuj książkę|autor r=Anna Z. Krzysztofowicz, Elżbieta Kuta |rozdział=Apofiza | inni=Zdzisława Otałęga (red. nacz.)|tytuł=Encyklopedia biologiczna. Tom I| wydanie= | wydawca=Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres| miejsce=Kraków |strony=172-173 |rok=1998 |isbn = 83-85909-33-8}}</ref>.
W przypadku [[torfowcowate|torfowców]] i [[naleźliny|naleźlinów]] zarodnia wznoszona jest w górę na '''pseudopodium''', zastępującym setę u innych grup mchów. W tym jednak przypadku nie jest to jednak część sporofitu lecz gałąź boczna [[gametofit]]u ([[gametofor]]), wydłużająca się podczas dojrzewania zarodni i wynosząca cały sporofit składający się u tych mchów z zarodni i krótkiej stopy<ref name=podbielkowski/>.
| |||