Duch (filozofia): Różnice pomiędzy wersjami

Pojęcie ducha (νους, ''nous'', właściwie ''rozum'') wprowadził do filozofii [[Anaksagoras]], który próbował wyjaśnić istnienie ruchu i porządku w świecie. Jego zdaniem świat jest rozumny, a przyczyną tego jest nadanie materii pędu przez rozumną, pozostającą poza światem siły – właśnie ducha. Anaksagoras nie uważał ducha za [[osoba|osobą]] ani też nie uważał, żeby działał on stale; podobnie jednak jak rządzący wszechświatem wgwedług [[Heraklit]]a ''Logos'' stał się prototypem bytów postulowanych przez późniejszych filozofów: budowniczego świata – ''Demiurga'', idei Dobra, duszy świata ([[Platon]]), utożsamianego z [[Bóg|Bogiem]] „nieruchomego poruszyciela”, „pierwszej zasady ruchu”, „bytu koniecznego” i „czystej aktualności” ([[Arystoteles]]), czy ''pneumy'' ([[stoicyzm]]). W [[neoplatonizm]]ie sfera ducha była uważana za hipostazę między Absolutem a sferą psychiczną. Podobny charakter miały dociekania [[gnostycyzm|gnostyków]] na temat ''eonów''. Spekulacje filozofów pogańskich na temat ducha przygotowały przyjęcie [[monoteizm|monoteistycznej]] religii [[chrześcijaństwo|chrześcijańskiej]] przez warstwy wykształcone [[Cesarstwo rzymskie|Imperium rzymskiego]]. (Poglądy filozoficzne na temat [[Bóg|Boga]] zob. [[Bóg filozofów]], [[Filozofia chrześcijańska]])

[[Materializm]] do lat 1980. uznawał ducha (intelekt) za zjawisko czysto fizyczne, wynikające z procesów biochemicznych, zachodzących w [[Mózgowie|mózgu]]; wgwedług materialistów mózg „wydzielał” intelekt, tak jak [[wątroba]] wydziela [[żółć]].