Rejon: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
BlackBot (dyskusja | edycje)
m WP:SK, ort.
Linia 1:
'''Rejon''' ([[Język rosyjski|rosyjski]] i [[Język ukraiński|ukraiński]]: райо́н, <small>wymawiane</small> [rajon]; [[język azerbejdżański|azerbejdżański]]: rayon; [[Język białoruski|białoruski]]: раён; [[Język gruziński|gruziński]]: რაიონი, raioni; [[Język łotewski|łotewski]]: rajons; [[Język litewski|litewski]]: rajonas; [[Język rumuński|rumuński]]: raion) – jest typem jednostki administracyjnej niektórych postsowieckich państw. Określenie, pochodzi od francuskiego słowa "rayon" – plaster miodu, dział, dystrykt<ref>[[Merriam-Webster]]'s ''Third New International Dictionary'' (1961, repr. 1981), s.v. ''raion''. {{lang|en}}</ref>. Rejon jest zwykle jednostką dwa szczeble poniżej szczebla państwowego.
 
== Historia ==
=== Rejony w Związku Radzieckim ===
 
W [[ZSRR|Związku Radzieckim]], rejonowy podział administracyjny został stworzony w [[1920]] roku w celu zmniejszenia liczby podziałów terytorialnych odziedziczonych po [[Imperium Rosyjskie|Imperium Rosyjskim]] i uproszczenia biurokracji<ref name="Gale">James R. Millar. ''Encyclopedia of Russian History''. Macmillan Reference USA. New York, 2004. ISBN 0028656938 {{lang|en}}</ref>. Proces konwersji do systemu rejonowego nazywano "rejonizacją". Rozpoczął się w [[1923]] roku na [[Uralski Okręg Federalny|Uralu]], [[Kaukaz Północny|Kaukazie Północnym]] i [[Syberia|Syberii]], jako część radzieckiej reformy administracyjnej regionalizacyjnej i kontynuowano go do [[1929]] roku. W tym czasie większość terytorium kraju zostało podzielone na rejony zastępując stare [[Wołost|Wołosty]]y i [[Ujezd]]y<ref name="Gale"/>.
 
Pojęcie "rejonizacji" spotkało się z oporem niektórych republik, przede wszystkim na Ukrainie, gdzie lokalni przywódcy sprzeciwiali się koncepcji rejonów, wskazując na zbyt scentralizowany jej charakter i nie zważający na lokalne zwyczaje. Ukraiński punkt widzenia poparł [[Ludowy Komisariat Narodowości]]<ref name="Gale"/>. Niemniej jednak, wkrótce na całym terytorium ZSRR przeprowadzono "rejonizację". Rejony w ZSRR stały się ostoją samorządności ze względu na wybór [[Rada (Sowiet)|Rady]], która to wybierała szefa lokalnej administracji.
 
 
Po rozpadzie Związku Radzieckiego, rejony jako jednostki administracyjne nadal są stosowane w Azerbejdżanie, Białorusi, Gruzji, Łotwy, Mołdawii, Rosji i na Ukrainie.
 
== Współczesne rejony ==
 
=== Rejonizacja na Białorusi ===
Na Białorusi, rejony są jednostkami administracyjnymi podległymi [[Obwód (administracja)|Obwodomobwodom]].
 
=== Rejonizacja w Federacji Rosyjskiej ===
Linia 22 ⟶ 20:
We współczesnej Rosji, podział na administrację rejonową, nie uległ w dużej mierze zmianie od upadku Związku Radzieckiego. Rejon może być podziałem administracyjnym podległym bezpośrednio Federacji, lub też częścią dużego miasta.
Jednak w niektórych federacyjnych krajach zmieniono terminologię w celu uwzględnienia specyfiki danych krajów:
* [[Jakucja|Sacha (Jakucja)]] – [[Ułus_Ułus (Jakucja)|Ułus]]
* [[Tuwa|Republika Tuwy]] – [[Kożuun]]
 
'''Rejony gminne'''
Linia 29 ⟶ 27:
Rejony gminne (miejskie) (ros. муниципальный район), są rodzajami miejskiej formacji, która obejmuje grupę miejskich lub wiejskich osiedli, jak również terytoria zaliczane do wspólnego obszaru. Pojęcie "miejskich rejonów" zostało wprowadzone w [[2004]] r. podczas reformy komunalnej.
 
Rejony miejskie zwykle kształtują się w granicach istniejących obwodów, choć w praktyce istnieją pewne wyjątki od tej reguły - Neriungriński rejon w Jakucji, położony jest wokół miasta [[Neriungri]], które nie posiada ani statusu, ani nie jest częścią innego rejonu.
 
=== Rejony na Ukrainie ===