Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Wilnie (niezrealizowany): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
zmiana adresu |
m int. |
||
Linia 76:
== Historia ==
Początki kościoła sięgają Krakowa i roku 1905, kiedy to krakowscy jezuici ogłosili zamknięty konkurs na projekt swojej nowej świątyni. Wśród zaproszonych do konkursu architektów (m.in. [[Teodor Talowski]], [[Józef Pokutyński]]) znalazł się młody, nieznany architekt Antoni Wiwulski i to jego projekt otrzymał najwyższe noty, choć samego konkursu nie rozstrzygnięto<ref name="Stefański13">{{cytuj pismo |nazwisko = Stefański |imię = Krzysztof |autor link = Krzysztof Stefański |tytuł =Nigdy nie ukończony|czasopismo = [[Spotkania z Zabytkami]]|oznaczenie = Nr 7 (77)|strony = 13}}</ref>.
Gdy wkrótce potem decyzję o budowie własnego kościoła podjęli jezuici wileńscy, zwrócili się właśnie do Wiwulskiego z prośbą o wykonanie projektu. W rozmowach pośredniczył biskup Edward Ropp<ref name="Stefański13" />.
Linia 82:
W 1907 Wiwulski przedstawił projekt kościoła wykorzystując swój wcześniejszy projekt krakowski. Projekt ten przewidywał budowę [[Nawa|trójnawowej]], [[żelbet]]owej [[Bazylika|bazyliki]] z [[transept]]em, z [[Kopuła (architektura)|kopułą]] na skrzyżowaniu naw, zwieńczoną figurą Chrystusa i z dwiema wieżami w fasadzie, wysuniętymi przed jej lico i połączonych z nią łącznikami. Styl budowli miał być mieszany, [[modernizm (architektura)|modernistyczno]]–[[architektura romańska|romański]]. Później artysta zmienił projekt zamieniając dwuwieżową fasadę na jedną, smukłą wieżę umieszczoną za prezbiterium<ref name="Stefański13" />.
Kościół został zlokalizowany przy ulicy Archanielskiej 6 (nazwa ulicy i adres z okresu międzywojennego, obecnie Vytenio g.).Budowę jego rozpoczęto w połowie 1913. Prace budowlane prowadziło Biuro Techniczne inż. Mariana Lutosławskiego, specjalizujące się w technice żelbetowej, bowiem kościół wileński był pierwszą, dużą budowlą wznoszoną w tej technice na ziemiach polskich. Budowa przebiegała szybko. Pracami kierował inż. Teofil Szopa, a doglądał jej osobiście Wiwulski, który przeniósł się z Paryża (gdzie dotychczas miał swoją pracownię) do Wilna<ref name="Stefański13" />. Zostały wzniesione mury, zamknięto nawę główną i boczne kaplice. Rozpoczęto wznoszenie wieży i prezbiterium<ref name=" Srebrakowski21">{{cytuj pismo |nazwisko = Srebrakowski |imię = Aleksander |autor link = Aleksander Srebrakowski |tytuł Trzy krzyże w Wilnie |czasopismo = [[Spotkania z Zabytkami]]|adres czasopisma = |oznaczenie = Nr 6 (46)|strony = 21}}</ref>. Prace nad budową przerwała [[I wojna światowa]] i przedwczesna (1919) śmierć projektanta<ref name="Stefański13" />.
Po wojnie nie było wiadomo, czy uda się dokończyć budowlę. Trudno było zdobyć środki finansowe, niezbędne do realizacji tego ambitnego zamierzenia, ale jeszcze większą trudnością był fakt, iż Wiwulski pozostawił tylko luźne szkice przyszłej świątyni nie zaś dokładny, ostateczny plan<ref name="Stefański13" />.
Tym niemniej pod koniec lat 20. zdecydowano się dokończyć budowę według nowego projektu, opartego na szkicach Wiwulskiego. Projekt zakładał kościół z kopułą-posągiem Chrystusa o wysokości 68 metrów i monumentalną wieżą o wysokości 108 m, bowiem według zamierzeń twórcy kościół miał się wpisać swoją sylwetką w panoramę Wilna<ref>{{cytuj pismo |nazwisko = Stefański |imię = Krzysztof |autor link = Krzysztof Stefański |tytuł =Nigdy nie ukończony|czasopismo = [[Spotkania z Zabytkami]]|oznaczenie = Nr 7 (77)|strony = 13/14}}</ref>.
Linia 90:
Gdyby ten projekt zrealizowano, kościół Wiwulskiego mógłby stać się dziełem architektury XX w. na miarę barcelońskiej [[Sagrada Familia]] [[Antoni Gaudí]]ego<ref name="Stefański14">{{cytuj pismo |nazwisko = Stefański |imię = Krzysztof |autor link = Krzysztof Stefański |tytuł =Nigdy nie ukończony|czasopismo = [[Spotkania z Zabytkami]]|oznaczenie = Nr 7 (77)|strony = 14}}</ref>.
Na przeszkodzie stanął jednak sprzeciw konserwatywnych kręgów kościelnych, którym nie przypadła do gustu śmiała wizja świątyni, a także kwestie finansowe i techniczno-wykonawcze<ref name="Stefański14" />.
W 1934 zrezygnowano z realizacji projektu Wiwulskiego i zlecono przygotowanie nowego warszawskiemu architektowi, Maksymilianowi Bystydzieńskiemu. Zmniejszył on figurę-posąg oraz zmienił zwieńczenie wieży<ref name="Stefański14" />.
Linia 96:
W 1937 zdecydowano z inicjatywy arcybiskupa wileńskiego [[Romuald Jałbrzykowski|Romualda Jałbrzykowskiego]] o wznowieniu prac budowlanych. I tym razem ich przebieg przerwała [[II wojna światowa|wojna]]<ref name="Stefański14" />.
W 1944 niedokończony kościół został uszkodzony; po wojnie otwarty, spełniał posługi religijne do 1964, kiedy to zarządzeniem władz Litewskiej SSR został rozebrany, a na jego fundamentach wzniesiono Pałac Kultury Budowlanych<ref name="Stefański14" />. Spoczywające dotychczas w kościele prochy Wiwulskiego przeniesiono na [[cmentarz na Rossie]]<ref name="Srebrakowski21" />.
{{Przypisy}}
| |||