Magan: Różnice pomiędzy wersjami

|colspan="1" align="left" |<small>Jeden z [[posągi Gudei|posągów Gudei]] (tzw. Posąg A), wykonany z zielonego diorytu, który -– według inskrypcji umieszczonej na posągu -– sprowadzony miał być z krainy Magan: „Z gór Maganu sprowadził on (tj. Gudea) dioryt i uczynił z niego posąg (przedstawiajcy) jego samego”<ref name=Gudea />; zbiory [[Luwr]]u (AO 8)</small>

'''Magan''' ([[język sumeryjski|sum]]. má.gan^ki)<ref name=Gudea>Edzard D.O., ''Gudea...'', s. 30.</ref><ref>Glassner J.-J., ''Mesopotamian...'', s. 270.</ref> – w tradycji [[Mezopotamia|mezopotamskiej]] jedna z trzech krain (pozostałymi były [[Dilmun]] i [[Meluhha]]), które leżeć miały wzdłuż brzegów "Dolnego„Dolnego Morza"Morza”, tj. [[Zatoka Perska|Zatoki Perskiej]] i [[Morze Arabskie|Morza Arabskiego]]; identyfikowana najczęściej z terenami współczesnego [[Oman]]u i [[Zjednoczone Emiraty Arabskie|Zjednoczonych Emiratów Arabskich]], w północno-wschodniej części [[Półwysep Arabski|Półwyspu Arabskiego]].

W [[sumer]]yjskich tekstach z III tys. p.n.e. zarówno Magan, jak i Meluhha (ta ostatnia identyfikowana najczęściej z [[cywilizacja doliny Indusu|cywilizacją doliny Indusu]]) wymieniane są jako odległe krainy, będące źródłem różnych egzotycznych dóbr. Kraina Magan znana była jako źródło drewna, [[miedź|miedzi]], [[dioryt]]u i kamieni półszlachetnych, natomiast kraina Meluhha – jako źródło czarnego drewna ([[heban]]u?), [[Kość słoniowa|kości słoniowej]], [[złoto|złota]], [[srebro|srebra]], [[karneol]]u i [[lapis lazuli]]. Większość, jeżeli nie wszystkie z tych dóbr, transportowane były drogą wodną do portów przeznaczenia w Mezopotamii<ref>H.W.F. Saggs, ''Civilization before...'', s. 41.</ref>.

Począwszy od okresu akadyjskiego najbardziej poszukiwanym w Mezopotamii dobrem pochodzącym z Maganu była miedź. Świadectwa prac wydobywczych prowadzonych w starożytności w licznych kopalniach miedzi w Omanie i w [[Fudżajra (emirat)|Fudżajrze]] w północnej części Zjednoczonych Emiratów Arabskich potwierdzają, że Magan był wówczas ważnym źródłem tego metalu. Magan był również ważnym źródłem twardego kamienia, zwanego [[dioryt]]emdiorytem. Wiadomo iż [[Gudea]], sumeryjski władca [[Lagasz]] (2 połowa XXII w. p.n.e.) sprowadzał dioryt z Maganu, który następnie używany był do wykonywania [[Posągi Gudei|posągów przedstawiających tego władcę]].

Handel wymienny pomiędzy Mezopotamią a Maganem poświadczony jest już za rządów [[imperium akadyjskie|akadyjskiego]] króla [[Sargon Wielki|Sargona Wielkiego]] (2334-22792334–2279 p.n.e.), o czym świadczy wzmianka w jednym z tekstów o statkach z Maganu, Meluhhy i Dilmunu, cumujących przy nabrzeżach królewskiej stolicy [[Akad (miasto)|Agade]]<ref>H.W.F. Saggs, ''Civilization before...'', s. 139.</ref>. Wydaje się jednak, iż już za panowania następców Sargona stosunki z Maganem pogorszyły się na tyle, iż jego wnuk, [[Naram-Sin z Akadu|Naram-Sin]] (2254-22182254–2218 p.n.e.), zmuszony był poprowadzić przeciw tej krainie jedną ze swych wypraw wojennych. Według ''Kroniki wczesnych królów'' wyprawa ta zakończyć się miała sukcesem, a Naram-Sin pojmać miał nawet króla krainy Magan o imieniu Mannu-dannu<ref>Glassner J.-J., ''Mesopotamian...'', s. 271.</ref>. Ojciec Naram-Sina, [[Manisztusu]], najprawdopodobniej również poprowadził jedną ze swych kampanii wojennych przeciw Maganowi. Pokojowe relacje pomiędzy Maganem a Mezopotamią odnowione zostały przez [[Ur-Nammu]] (2112-20952112–2095 p.n.e.), założyciela [[III dynastia z Ur|III dynastii z Ur]]. Handel pomiędzy Mezopotamią a Maganem kwitł przez cały okres Ur III (ok. 2112-20042112–2004 p.n.e.) oraz środkową i późną [[epoka brązu|epokę brązu]]. W zamian za dobra eksportowane do Mezopotamii do Maganu wysyłano [[wełna|wełnę]], [[skóra (surowiec)|skóry zwierzęce]], [[olej sezamowy]] i produkty roślinne. Począwszy od XVIII w. p.n.e., nazwa Magan zaczyna stopniowo znikać z tekstów klinowych.

W okresie nowoasyryjskim tereny dzisiejszego Omanu znane już były pod nazwą Qade. Pade, król Qade z miasta Izkie (wsp. [[Izki]] w Omanie?), złożył trybut [[Asyria|asyryjskiemu]] królowi [[Aszurbanipal]]owi w 640 r. p.n.e. Nazwa Magan nie została jednak całkowicie zapomniana, gdyż królowie asyryjscy wciąż używali jej w swej tytulaturze królewskiej. I tak np. [[Asarhaddon]] wciąż jeszcze używał tytułu "króla„króla królów Dilmun, Maganu i Meluhhy"Meluhhy”.