Buńczuk: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m lit.
drobne redakcyjne - poprawa składni
Linia 2:
'''Buńczuk''' – wywodzący się z czasów starożytnych [[weksylia|znak rozpoznawczy]] pochodzenia [[azja]]tyckiego, składający się z [[Drzewce (sztandar)|drzewca]] zakończonego kulą lub [[Grot (broń)|grotem]], ozdobionego końskim włosiem pochodzącym z ogona.
 
Buńczuk stanowił symbol władzy w armii [[mongołowie|mongolskiej]] i [[Turcja|tureckiej]], oraz wojskach [[Tatarzy|tatarskich]] i [[Kozacy zaporoscy|kozackich]]. Składał się z ogona końskiego lub [[jak]]a lub konia, umieszczonego w misternie uplecionej siatce i powieszony na długim drzewcu zakończonym metalowym emblematem. Odpowiedzialnymi za niego w armii [[Imperium osmańskie|Osmanów]] byli piesi ''buńczuczni'', którzy zatykali je w miejscu obozowiska przed namiotem dostojnika (1-7 buńczuków w zależności od rangi) lub [[sułtan]]a (7-9 znaków), a w czasie walki starali się trzymać nieco z tyłu właściciela, aby w razie porażki móc wycofać je jak najszybciej i nie oddać ich w ręce wroga. W innych armiach zdarzały się specjane wersje dla konnych, których buńczuki składały się z umocowanego na krótszym drzewcu, poziomego drążka, na którym wieszano po kilka końskich ogonów, oprawionych w srebrne lub mosiężne gałki (ze [[staropol.]] buńczuki ''dwutulne'', ''trzytulne'' itd. w zależności od liczby ogonów). Czasem buńczuki wieszano sposobem [[Persowie|Persów]] i Polaków na szyjach końskich dla ozdoby, oprawiając w siatkę z [[jedwab]]iu i klejnoty (tzw. ''buńczuk-podgardie'').
 
W [[XVII wiek|XVII]] w. upowszechnił się w wojskach [[Polska|Rzeczypospolitej]] w wyniku orientalizacji [[znak hetmański|znaku hetmańskiego]]. Dziś używany w formacjach odwołujących się do tradycji [[Jazda|kawaleryjskich]].
 
Współczesny buńczuk składa się z niklowanej [[lanca|lancy]] długości 270 cm, zakończonej grotem. Przy grocie zawieszony jest na niklowanym łańcuszku czarny ogon z włosa końskiego oraz [[proporczyk]] w barwach narodowych. [[Pododdział]], któremu zostaje nadany tytuł honorowy "Wzorowy Pododdział" otrzymuje wraz z buńczukiem gwóźdź okolicznościowy z wygrawerowanymi inicjałami nazwy jednostek, datą nadania, który umieszcza się na lancy buńczuka. Gdy pododdział trzykrotnie otrzyma ten tytuł, otrzymuje on buńczuk na własność. Buńczuk towarzyszy pododdziałowi w wystąpieniach z okazji świąt państwowych i wojskowych oraz innych uroczystości.
 
=== Bibliografia ===
* Zbigniew Bocheński: ''„Złote pióra” na kopiach husarskich''. „Broń i Barwa”, 5-6 (1939).