Majorka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian Znaczniki: usuwanie dużej ilości tekstu (filtr nadużyć) VisualEditor |
m Wycofano edycje użytkownika 5.172.248.221 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Rybulo7. |
||
Linia 1:
{{Wyspa infobox
| zdjęcie = Mallorca.jpg
| opis_zdjęcia = Zdjęcie satelitarne wyspy
| nazwa = Majorka
| państwo = ESP
| kontynent = Europa
| morze = [[Morze Śródziemne]]
| wielkość = 3600
| rok = 2008
| populacja = 846 210
| gęstość = 233
| stopniN = 39 | minutN = 37 | sekundN = 0
| stopniE = 2 | minutE = 59 | sekundE = 0
| stopniW = | minutW = | sekundW =
| stopniS = | minutS = | sekundS =
| mapa_wyspy = Grafika:Baleares-rotulado.png
| galeria_commons = Category:Mallorca
| kod mapy = Baleary
}}
[[Plik:Flag of Mallorca.svg|thumb|200px|Flaga Majorki]]
'''Majorka''', ([[język hiszpański|hiszp.]] i [[język kataloński|kat.]] ''Mallorca'') – największa w [[archipelag]]u [[Baleary|Balearów]] [[wyspa]] [[Hiszpania|hiszpańska]] na [[Morze Śródziemne|Morzu Śródziemnym]] o długości około 100 km i powierzchni 3600 km². Zamieszkuje ją około 846 000 mieszkańców. Głównym miastem i stolicą wyspy jest [[Palma de Mallorca]].
Wyspa jest zbudowana głównie z wapieni mezozoicznych. Wzdłuż północno-zachodnich wybrzeży wyspy rozciąga się skrasowiałe pasmo górskie ''[[Serra de Tramuntana]]'', z najwyższym szczytem [[Puig Major]], wznoszącym się na wysokość 1445 m [[n.p.m.]]. Drugim co do wysokości szczytem jest [[Puig de Massanella]] - 1367 [[n.p.m.]]. Południowo-wschodnią część wyspy zajmuje wyżyna z rozwiniętą rzeźbą krasową, część centralna natomiast ma charakter nizinny. Leży w strefie klimatu śródziemnomorskiego z suchym latem i opadami w zimie sięgającymi 650 mm na rok.
W środkowej części wyspy, gdzie znajduje się urodzajna nizina, uprawia się [[winorośl]]a, [[Oliwka (roślina)|oliwki]], [[truskawki]], [[figowiec|figi]], [[cytrus]]y i [[warzywa]]. W górach prowadzi się wypas owiec. Na wyspie przeważa przemysł spożywczy i rzemiosło artystyczne (biżuteria, ceramika), nastawione na obsługę licznych turystów. Wyspa słynie ze swych kąpielisk i salin morskich.
== Historia ==
Jako pierwsi około 1000r p.n.e zajęli [[Fenicjanie]], następnie przez kilka wieków na wyspie panowali [[Grecja|Grecy]], którzy nadali nazwę Balearom nazwę od słowa ''ballein'' czyli strzelać z procy. Z wyspy wywodzili się procarze, którzy brali udział w [[wojny punickie|wojnach punickich]].
W starożytności należała do [[Kartagina|Kartaginy]] i [[Starożytny Rzym|Rzymu]] (przez 5 wieków), którzy założyli na Majorce miasta [[Pollentia]] (obecnie [[Alcudia]]) i [[Palmaria]] (obecnie [[Palma de Mallorca]]), przejściowo była podbita przez [[Wandalowie|Wandalów]] i [[Wizygoci|Wizygotów]] (V i VI wiek n.e), a później przez [[Arabowie|Arabów]], którzy ostatecznie zdobyli Majorkę w 902 r n.e. W wyniku [[Rekonkwista|rekonkwisty]] od 12 września [[1229]] w posiadaniu [[Aragonia|Aragonii]]. W latach [[1276]]–[[1349]] stanowiła część samodzielnego [[Królestwo Majorki|Królestwa Majorki]]. Później znowu aragońska i hiszpańska.
W swojej historii Majorka była też wielokrotnie obiektem ataków [[pirat]]ów. U jej zachodniego brzegu, na wysepce [[Sa Dragonera]], [[Barbarossa (admirał otomański)|Barbarossa]] miał swoją bazę. Wiele miast w tych czasach powstawało w oddaleniu od brzegu, aby uniknąć złupienia przez piratów.
W latach [[1838]]–[[1839]] przez jakiś czas gościł na niej [[Fryderyk Chopin]], co upamiętnia otwarte w [[1929]] muzeum kompozytora w miejscowości [[Valldemossa]]. W czasach dyktatury [[Francisco Franco|generała Franco]] zakazano używania na wyspie innego języka niż [[
Od lat 50 XX wieku na Majorce doszło do burzliwego i niekontrolowanego rozwoju turystyki. Początkowo budowano gigantyczne betonowe hotele, które znacznie szpeciły naturalny krajobraz. W latach 90 XX wieku jednak wyburzono wiele betonowych molochów i obecnie powstające hotele mają bardziej kameralny charakter i muszą spełniać warunki ochrony środowiska naturalnego. W roku 1999 wprowadzono na wyspie [[podatek ekologiczny]] wynoszący 1 [[euro]] dziennie od przebywającego turysty, co spotkało się jednak z negatywną reakcją i doprowadziło do spadku liczby turystów. W 2003 wycofano się z tego podatku.
Obecnie 90% dochodu wyspy pochodzi z [[turystyka|turystyki]].
== Podział administracyjny ==
Wyspa dzieli się na następujące gminy:
{|
|- valign="top"
|width="33%"|
* [[Alaró]]
* [[Alcúdia]]
* [[Algaida]]
* [[Andratx]]
* [[Ariany (Hiszpania)|Ariany]]
* [[Artà]]
* [[Banyalbufar]]
* [[Binissalem]]
* [[Búger]]
* [[Bunyola]]
* [[Calvià]]
* [[Campanet]]
* [[Campos (Hiszpania)|Campos]]
* [[Capdepera]]
* [[Consell]]
* [[Costitx]]
* [[Deià]]
* [[Escorca]]
|width="33%"|
* [[Esporles]]
* [[Estellencs]]
* [[Felanitx]]
* [[Fornalutx]]
* [[Inca]]
* [[Lloret de Vistalegre]]
* [[Lloseta]]
* [[Llubí]]
* [[Llucmajor]]
* [[Manacor]]
* [[Mancor de la Vall]]
* [[Maria de la Salut]]
* [[Marratxí]]
* [[Montuïri]]
* [[Muro (Hiszpania)|Muro]]
* [[Palma de Mallorca]]
* [[Petra (Hiszpania)|Petra]]
* [[Sa Pobla]]
|width="33%"|
* [[Pollença]]
* [[Porreres]]
* [[Puigpunyent]]
* [[Santa Eugènia]]
* [[Santa Margalida]]
* [[Santa Maria del Camí]]
* [[Santanyí]]
* [[Sant Joan]]
* [[Sant Llorenç des Cardassar]]
* [[Selva (Majorka)]]
* [[Sencelles]]
* [[Ses Salines]]
* [[Sineu]]
* [[Sóller]]
* [[Son Servera]]
* [[Valldemossa]]
* [[Vilafranca de Bonany]]
|}
== Galeria ==
<gallery>
Plik:Spring fields Mallorca.jpg|Wiosenne pola na Majorce
Linia 30 ⟶ 109:
</gallery>
== Zobacz też ==
* [[Bitwa o Majorkę]]
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.chh.de.free.fr/fun/thumbnails.php?album=4 Galeria podróżniczych fotografii z Majorki]
* [http://www.illesbalears.es Majorka na stronie rządu Balearów]
* [http://www.mallorcared.com/index.php?id_idioma=es Majorka - przewodnik]
* [http://www.mallorcared.com/fotosdemallorca/main.php Majorka - fotografie]
* [http://www.hiszpanski.czteryjezyki.pl/index.php?option=com_phocagallery&view=category&id=3:majorka&Itemid=96 Majorka okiem turysty - fotografie i opis wyspy]
{{Baleary}}
[[Kategoria:Majorka| ]]
| |||