Magnus Stenbock: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
formatowanie daty
Linia 2:
[[Plik:Helsingborg Magnus Stenbock staty.jpg|thumb|190px|Pomnik Magnusa Stenbocka w [[Helsingborg]]]]
 
'''Magnus Stenbock''' (ur. [[12 maja{{data|12]]/[[1665-5-22 maja]] [[1665]]}} w [[Sztokholm]]ie, zm. [[12 lutego{{data|12]] /[[1717-2-23 lutego]] [[1717]]}} w [[Kopenhaga|Kopenhadze]]) – szwedzki hrabia i oficer (generał-lejtnant [[1704]], generał [[1705]], generalny gubernator [[Skania|Skanii]] [[1705]], feldmarszałek [[1713]]), jeden z najwybitniejszych szwedzkich dowódców w trakcie [[III wojna północna|III wojny północnej]].
 
Pochodził z możnego rodu szlacheckiego, był synem marszałka i gubernatora Skanii [[Gustaw Otto Stenbock|Gustawa Ottona Stenbocka]]. W okresie dorastania Stenbocka sytuacja finansowa rodziny jednak pogorszyła się. Stenbock w latach [[1678]]-[[1682]] studiował w [[Uppsala|Uppsali]], następnie odbył podróż po Europie.
 
W [[1685]] rozpoczął karierę wojskową jako chorąży. Szybko jednak awansował, już 1693 był pułkownikiem. W momencie rozpoczęcia [[III wojna północna|wielkiej wojny północnej]] był dowódcą regimentu piechoty Dalarna, którym dowodził w [[Bitwa pod Narwą|bitwie pod Narwą]] ([[1700]]). Odznaczywszy się w walce otrzymał stopień generała-majora i znalazł się w najbliższym otoczeniu króla szwedzkiego [[Karol XII|Karola XII]]. Uczestniczył w kampaniach Karola XII na terenie Polski, m.in. wziął udział w [[bitwa pod Kliszowem|bitwie pod Kliszowem]] ([[1702]]), po której został mianowany generalnym komisarzem wojennym, odpowiedzialnym za ściąganie kontrybucji od ludności (w czym był bardzo skuteczny). Pełnił tę funkcję w Polsce do [[1706]], m.in. był w tym okresie gubernatorem okupowanego przez Szwedów [[Kraków|Krakowa]] ([[1702]]), doprowadził do uznania władzy [[Stanisław Leszczyński|Stanisława Leszczyńskiego]] przez [[Gdańsk]] ([[1703]]), brał udział w zdobyciu [[Lwów|Lwowa]] ([[1704]]). Kontrolując wszelkie kontrybucje, rekwizycje i konfiskaty prowadzone przez wojska szwedzkie zapewnił też sobie znaczny udział w łupach odbudowując pozycję materialną rodziny, został też w uznaniu zasług mianowany na stanowisko generalnego gubernatora [[Skania|Skanii]] i awansowany na generała-lejtnanta ([[1705]]). W [[1706]] został wyznaczony na generalnego komisarza armii szwedzkiej w okupowanej wówczas [[Saksonia|Saksonii]].
 
Po klęsce Szwedów [[bitwa pod Połtawą|w bitwie pod Połtawą]] Stenbock pośpiesznie zorganizował obronę Szwecji przed Duńczykami – w [[1710]] zwyciężył wojska duńskie w [[bitwa pod Helsingborgiem|bitwie pod Helsingborgiem]] i zmusił je do wycofania się przez [[Sund]]. W [[1712]] został wysłany na [[Rugia|Rugię]] z zadaniem wkroczenia do Polski i ponownego zainstalowania na tronie Stanisława Leszczyńskiego. Początkowo pokonał połączone siły duńsko-saskie w [[bitwa pod Gadebusch|bitwie pod Gadebusch]] (po tej bitwie król Karol XII mianował Stenbocka [[marszałek polny|feldmarszałkiem]]), jednak trudności aprowizacyjne i epidemie oraz nacisk wojsk przeciwnika zmusiły go do marszu w kierunku [[Holsztyn]]u. Tu zajął twierdzę Tönningen, która jednak wkrótce potem została oblężona i [[6 maja]] [[1713]] Stenbock skapitulował. Znalazł się w niewoli duńskiej i został osadzony w zamku [[Frederikshavn]], na północ od [[Kopenhaga|Kopenhagi]]. Tam zmarł w [[1717]]. Został pochowany w [[katedra w Uppsali|katedrze w Uppsali]].
 
=== Literatura ===