Norma kolizyjna: Różnice pomiędzy wersjami

'''Norma kolizyjna''' -– w [[prawo prywatne międzynarodowe|prawie prywatnym międzynarodowym]] norma wskazująca jakie prawo merytoryczne jest właściwe w danym wypadku.

== Elementy normy kolizyjnej ==

=== Hipoteza ===

* zakres -– opis ujętej abstrakcyjnie sytuacji życiowej (np. "zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych osoby fizycznej", "forma zwarcia małżeństwa", "rozwód"),

* baza faktyczna łącznika -– opis pewnych okoliczności uzupełniających zakres (element ten do hipotezy wprowadza [[Henryk Trammer]]).

=== Dyspozycja ===

* nakaz stosowania prawa danego obszaru państwowego,

* kryterium, które wskazuje abstrakcyjnie, o prawo którego państwa chodzi (łącznik).

Łącznik może być personalny (więzi pomiędzy osobą a określonym obszarem prawnym)<ref group="uwaga">Prawo wskazane łącznikiem personalnym nazywana się prawem personalnym.</ref>, lub przedmiotowy. Wybór prawa określa się mianem łącznika subiektywnego.

Łącznikiem mogą być obywatelstwo<ref>O tym, czy ktoś jest obywatelem danego państwa rozstrzyga prawo tego państwa, zob. [[Konwencja haska w sprawie pewnych zagadnień dotyczących kolizji ustaw o obywatelstwie]] z [[12 kwietnia]] [[1930]] roku, art. 2.</ref>, zamieszkanie (domicyl), pobyt zwykły (stały) i prosty<ref group="uwaga">Nie występuje w ustawie [[Prawo prywatne międzynarodowe (ustawa 2011)|Prawo prywatne międzynarodowe]] z [[4 lutego 2011]] roku.</ref>, łączniki personalne dotyczące osób prawnych, wyboru prawa oraz przedmiotowe (np. miejsce dokonania czynności prawnej, zawarcia umowy czy zawarcia małżeństwa).

* [[prawo ojczyste]] (''lex patriae'') -– w przypadku łącznika obywatelstwa,

* [[prawo miejsca zamieszkania]] (''lex domicilii''),

* prawo miejsca siedziby przedsiębiorstwa, położenia przedmiotu praw rzeczowych lub prawo miejsca położenia rzeczy (''lex rei sitae''),

* prawo miejsca sporządzenia (dokonania) czynności (''lex loci actus''),

* prawo miejsca zawarcia umowy (''lex loci contractus''),

* prawo miejsca zawarcia małżeństwa (''lex loci celebrationis matrimonii''),

* prawo miejsca [[delikt]]u (''lex loci delicti commissi''),

* prawo miejsca wystąpienia szkody (''lex loci damni''),

* prawo miejsca siedziby władzy orzekającej (''lex fori''),

* prawo miejsca siedziby osoby prawnej lub innej organizacji (''lex residentiae''),

* prawo miejsca wysłania (''lex expeditionis''),

* prawo miejsca przeznaczenia (''lex destinationis''),

* prawo miejsca postępowania (''lex concursus''),

* prawo waluty (''lex monetae; lex valutae''),

* prawo wybrane przez strony (''lex voluntatis'').

Norma kolizyjna zawiera także subokreślnik temporalny (np. "z chwili urodzenia", "z chwili uznania", "z chwili śmierci"), określający jakie któryjaki moment powiązania danej sytuacji i odpowiedniego obszaru prawnego rozstrzyga o tym, które prawo jest właściwe.

== Rodzaje ==

* zupełne -– wskazują prawo właściwe bez względu na to, czy jest to prawo własne, czy obce,

* jednostronne -– "określają zakres zastosowania prawa własnego do stosunków odpowiednio powiązanych z własnym obszarem państwowym"<ref>M. Pazdan, ''Prawo prywante międzynarodowe'', s. 46.</ref>,

* niezupełne dwustronne -– "określają sferę działania własnego oraz tylko częściowo prawa obcego""<ref>M. Pazdan, ''Prawo prywante międzynarodowe'', s. 46-47.</ref>,

* pierwszego stopnia,

* drugiego stopnia -– nadrzędne wobec pierwszego stopnia.