Mała Koszysta: Różnice pomiędzy wersjami

'''Mała Koszysta''' (2014 m [[n.p.m.]]) – szczyt w [[Tatry Wysokie|Tatrach Wysokich]], położony w grzbiecie [[Koszysta|Koszystej]], oddzielającym [[Dolina Waksmundzka|Dolinę Waksmundzką]] od [[Dolina Pańszczyca|doliny Pańszczycy]]. Jest to jeden z najbardziej na północ wysuniętych dwutysięczników [[Tatry|tatrzańskich]].

 

Szczyt jest najbardziej wysuniętym na północ z trzech wierzchołków w grani Koszystej. Od strony południowej graniczy z [[Wielka Koszysta|Wielką Koszystą]] (2193 m), od południa natomiast opada długim grzbietem na [[Waksmundzka Przełęcz|Waksmundzką Przełęcz]] (1418 m). Masyw jest zbudowany z [[granit]]u i pokryty trawą<ref name="Bedeker">{{Cytuj książkę | nazwisko= Barczyk | imię=Grzegorz | nazwisko2= Jakubowski (red.) | imię2=Ryszard | nazwisko3= Piechowski | imię3= Adam | nazwisko4= Żurawska | imię4= Grażyna | tytuł= Bedeker tatrzański | data=2000 | wydawca= Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce=Warszawa | isbn=83-01-13184-5}}</ref>.

 

Grzbiet od wierzchołka Małej Koszystej początkowo wiedzie na południowy zachód, potem zakręca na południe do Wielkiej Koszystej. Na północ od szczytu znajduje się żleb Trojak, zaś od grzbietu między Małą i Wielką Koszystą z okolic tzw. Strzałb w stronę doliny Pańszczycy opadają Głazów, Kamienisty i Bacowski Żleb. W grzbiecie opadającym na Waksmundzką Przełęcz można wyróżnić skaliste [[Waksmundzkie Ścianki]] oraz Pieski, spod których na [[Waksmundzka Polana|Waksmundzką Polanę]] opada [[Waksmundzki Żleb]]. Od południa Mała Koszysta opada do [[cyrk lodowcowy|kotła polodowcowego]], [[Świstówka Waksmundzka|Świstówki Waksmundzkiej]], będącego górnym piętrem Doliny Waksmundzkiej. Na wschodnich zboczach masywu położone są Zadni i Skrajny Upłaz oraz Limbowa Ubocz<ref>{{Cytuj książkę | tytuł= Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27&nbsp;000 | data=2005 | wydawca=ExpressMap Polska | miejsce=Warszawa | isbn=83-88112-35-X}}</ref>.

 

Mała Koszysta jest zbudowana z z [[granit]]oidów [[Trzon krystaliczny Tatr|trzonu krystalicznego Tatr]]. Północne i północno-zachodnie zbocza zbudowane są ze [[Skały osadowe|skał osadowych]]: [[Piaskowiec|piaskowców]] i [[Łupek osadowy|łupków]] oraz [[Wapień|wapieni]] i [[Dolomit (skała)|dolomitów]] [[trias]]u<ref>{{cytuj książkę |imię=Zbigniew |nazwisko=Kotański |imię2=Edward |nazwisko2=Passendorfer |imię3=Stanisław |nazwisko3=Sokołowski (red.) |tytuł=Przewodnik XXXII Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego w Tatrach i na Podhalu |miejsce=Warszawa |wydawca=Polskie Towarzystwo Geologiczne |rok=1959 |isbn =}}, s. 46-47</ref><ref>{{cytuj książkę |imię=praca |nazwisko=zbiorowa |tytuł=Mapa geologiczna Tatr polskich. Skala 1:30&nbsp;000 |miejsce=Warszawa |wydawca=Wydawnictwa Geologiczne |rok=1979 |isbn =}}</ref>.

 

Zachowały się w niektórych miejscach partie pierwotnych lasów smrekowych z [[sosna limba|limbami]]<ref name="Nyka">{{Cytuj książkę|imię=Józef |nazwisko=Nyka |autor link= Józef Nyka|tytuł=Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XV |miejsce=Latchorzew |rok=2007 |wydawca=Wyd. Trawers |isbn= 978-83-60078-04-4}}</ref>. Stanowisko limby na Małej Koszystej jest uznawane za jedno z najwyżej położonych w Polsce i od 2002 roku monitorowane<ref name="tzk">{{Cytuj pismo | autor = Tomasz Zwijacz-Kozica | tytuł = Jodła u kresu | czasopismo = Tatry | wydawca = Tatrzański Park Narodowy | wydanie = 39 | wolumin = 1 | strony = 43 | issn = 0867-4531 | język = pl | data = zima 2012}}</ref>. Ciekawa flora. M.in. stwierdzono tutaj występowanie [[goryczuszka lodnikowa|goryczuszki lodnikowej]], [[wierzba oszczepowata|wierzby oszczepowatej]] i [[jarząb nieszpułkowy|jarząba nieszpułkowego]] – bardzo rzadkich roślin, w Polsce występujących tylko w Tatrach i to w nielicznych tylko miejscach, a także [[sasanka wiosenna|sasanki wiosennej]], rośliny występującej również w innych miejscach w Polsce, ale wszędzie bardzo rzadkiej<ref name=K>{{Cytuj książkę |imię=Zbigniew |nazwisko=Mirek |imię2=Halina |nazwisko2=Piękoś-Mirkowa |tytuł=Czerwona księga Karpat Polskich |wydawca=Instytut Botaniki PAN |miejsce=Kraków |data=2008 |isbn =978-83-89648-71-6}}</ref>. W rejonie przebywają [[niedźwiedź brunatny|niedźwiedzie]].

 

Masyw był od dawna wypasany i zwiedzany. Pierwsze udokumentowane wejścia na Wielką Koszystą prowadziły od strony [[Krzyżne]]go, natomiast przez Małą Koszystą prowadziła droga od Polany Waksmundzkiej. Jej pierwszego zimowego przejścia dokonali [[Witold Henryk Paryski]] i [[Stanisław Krystyn Zaremba]] 17–18 kwietnia 1931 r.<ref name=whp>{{Cytuj książkę |nazwisko=Paryski |imię=Witold Henryk |autor link=Witold Henryk Paryski |tytuł=Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część III. Granacka Przełęcz – Wołoszyn |data=1992 |wydawca=Sklep Podróżnika |miejsce=Warszawa |strony=62–67}}</ref>

 

Pochodzenie nazwy ''Koszysta'' (dawniej także ''Kosista'') nie jest znane, być może pochodzi od koszenia okolicznych łąk, dawniej wypasanych<ref name="Bedeker"/>.

 

 

{{Grań Krzyżne Waksmundzka Przełęcz}}