|
'''UmarliŚcieżka z DunharrowUmarłych''' –([[język istotyangielski|ang.]] Paths of Dead) - droga górska ze stworzonej przez [[John Ronald Reuel Tolkien|J.R.R. Tolkiena]] [[Legendarium Tolkiena|mitologii Śródziemia]]., Pojawiąprowadząca sięz we[[Dunharrow]] do ''[[WładcaLista Pierścieni|Władcygór Pierścienii wzgórz Śródziemia#Erech|Erech]]''.
Była niegdyś tylko podziemnym tunelem w górach, zamieszkanym przez ludzi z plemienia górali z [[Ered Nimrais]]. Plemię to żyło w trzecim tysiącleciu [[Druga Era|Drugiej Ery]] i było spokrewnione z [[Dunland|Dunlendingami]]. Zwano ich wtedy „Ludem Gór”.
* W angielskim oryginale – ''Dead Men'' / ''Shadow Host'' / ''Men of the Mountains''
* Przekład [[Maria Skibniewska|Marii Skibniewskiej]] – ''Umarli'' / ''Zastęp Cieni'' / ''Lud Gór''
* Przekład [[Jerzy Łoziński (tłumacz)|Jerzego Łozińskiego]] – ''Umarli'' / ''Zastęp Cieni'' / ''mieszkańcy gór''
* Przekład [[Maria Frąc|Marii]] i [[Cezary Frąc|Cezarego Frąców]] – ''Umarli'' / ''Zastęp Cieni'' / ''Lud z Gór''
Były to duchy ludzi z plemienia górali z [[Lista gór i wzgórz Śródziemia#Ered Nimrais|Ered Nimrais]], żyjących w trzecim tysiącleciu [[Druga Era|Drugiej Ery]]. Zwano ich wtedy Ludem Gór. Byli spokrewnieni z [[Dunland|Dunlendingami]]. To oni wznieśli budowle w [[Lista zamków i twierdz Śródziemia#Dunharrow|Dunharrow]] i podziemne tunele w górach, później nazwane [[Ścieżka Umarłych|Ścieżką Umarłych]].
Kiedy założono Królestwo [[Gondor]]u, Ludzie Gór postanowili zawrzeć z nim sojusz, kiedy jednak sprzymierzeńcy znaleźli się w potrzebie, ci odmówili udzielenia pomocy. [[Isildur]] – ówczesny król Gondoru – obłożył zdrajców klątwą: jeśli [[Sauron]] zostanie pokonany, Lud Gór nie będzie mógł zaznać spokoju, dopóki nie spłaci swojego długu i nie wspomoże Gondoru w potrzebie. Słowa Isildura przeraziły Górali i postanowili oni uciec w wysokie partie gór, z dala od innych ludzi. Z biegiem lat wszyscy umarli, ale ich dusze nie zaznały spokoju.
W 3019 roku [[Trzecia Era|Trzeciej Ery Śródziemia]], podczas [[Wojna o Pierścień|Wojny o Pierścień]], [[Aragorn]], syn [[Arathorn]]a, wyruszył razem z [[Szara Drużyna|Szarą Drużyną]] na Scieżkę Umarłych.
Po założeniu królestwa [[Gondor]]u zawarli z nim sojusz i złożyli przysięgę [[Isildur]]owi na [[Lista gór i wzgórz Śródziemia#Erech|Wzgórzu Erech]]. Gdy jednak rozpoczęła się wojna z [[Sauron]]em, górale i ich wódz (''Król Umarłych'', zwany też ''Królem Gór'', ang. ''King of the Dead'' lub ''King of the Mountains'') odmówili dopełnienia przysięgi, bowiem wcześniej (za [[Czarne Lata|Czarnych Lat]]) byli poddanymi Saurona i oddawali mu cześć. Isildur rzucił więc na nich klątwę: jeśli Gondor zwyciężył, to Lud Gór miał nie zaznać spokoju po śmierci, dopóki ponownie nie zostanie wezwany do walki i dopełnienia przysięgi przez potomka Isildura. Przerażeni klątwą górale nie ośmielili przyłączyć się do wojsk Saurona. Uciekli w wysokie partie Ered Nimrais i stronili od ludzi. Z czasem wyginęli, ale zgodnie z klątwą nie zyskali spokoju.
„Nad krajem wielki zaległ Cień,<br />
Jako duchy musieli pozostać w Ered Nimrais. Przez kolejne stulecia Trzeciej Ery nawiedzali okolicę góry [[Dwimorberg]] i Erech. Nikomu nie pozwalali zbadać Ścieżki Umarłych, sprowadzając śmierć na śmiałków, którzy tam się zapuścili, tak jak [[Lista Rohirrimów#Baldor|Baldor]], syn [[królowie Rohanu|króla Rohanu]], [[Królowie Rohanu#Brego|Brega]].
Na zachód czarnym skrzydłem sięga,<br />
Drżą mury wieży; ku monarchów grobom<br />
Nadciąga zguba. Budzą się umarli.<br />
Bije godzina dla wiarołomców,<br />
Aby stanęli znów u Głazu Erech,<br />
Gdzie im głos rogu echo gór przyniesie<br />
Czyj to róg zagra ? Kto rzuci wyzwanie<br />
I lud z pomroki wskrzesi zapomniany ?<br />
Potomek tego, któremu przysięgli.<br />
Z północy przyjdzie w wyrocznej godzinie,<br />
I drzwi przekroczy na Ścieżce Umarłych”<ref>Cytat z: ''[[Władca Pierścieni|Władcy Pierścieni]]'' (tłumaczenie Marii Skibniewskiej)</ref>.
Jako spadkobierca Isildura Aragorn był władny wezwać Lud Gór by wypełnił daną przysięgę. Ci zgodzili się, marząc o tym, aby zaznać spokoju. [[Umarli z Dunharrow|Umarli]] pokonali [[Korsarze z Umbaru|Korsarzy z Umbaru]], sojuszników Saurona. Aragorn uznał, że dopełnili złożonej przysięgi i pozwolił im odejść.
W czasie [[Wojna o Pierścień|Wojny o Pierścień]] w 3019 roku [[Aragorn|Aragorn II]] z [[Szara Drużyna|Szarą Drużyną]] ruszył na tę ścieżkę. Chciał wykorzystać Umarłych do walki z wojskami Saurona. Jako że był spadkobiercą Isildura, udało mu się przedostać przez podziemną drogę i dotrzeć na Erech, gdzie wezwał Umarłych. Stamtąd ruszył z nimi przez południowe prowincje Gondoru do [[Pelargir]]u. Tam Umarli pokonali [[Korsarze z Umbaru|Korsarzy z Umbaru]] i zdobyli ich flotę. Aragorn uznał iż dopełnili przysięgi i pozwolił odejść zjawom, które wreszcie zyskały spokój i zniknęły ze Śródziemia (13 marca 3019 roku)<ref>Według [[Kalendarze Śródziemia#Kalendarz Namiestników|Kalendarza Namiestników]] miesiąc ten zwał się Súlimë.</ref>.
Umarłych nazywano też Zastępem Cieni, Wiarołomcami, martwymi, zapomnianym ludem.
W ekranizacji ''Władcy pierścieni'' (reżyseria [[Peter Jackson]]) Umarli pojawiają się w filmie ''[[Władca Pierścieni: Powrót Króla (film)|Powrót króla]]''. Sceny z ich udziałem różnią się nieco od literackiego pierwowzoru (same postacie zjaw zostały wygenerowane komputerowo). Część z nich pojawia się tylko w wersji reżyserskiej (rozszerzonej) filmu, wydanej na [[DVD]].
W filmie, gdy Aragorn z Legolasem i Gimlim, dociera do tajemniczej budowli we wnętrzu podziemi, pojawiają się zjawy, które ich otaczają. Aragorn żąda od nich dopełnienia przysięgi i rzuca im wyzwanie. W pewnym momencie wszystkie duchy znikają i na trzech wędrowców spada lawina ludzkich czaszek. Udaje im się wydostać na zewnątrz. Kiedy widzą na wodach [[Hydrografia Śródziemia#Anduina|Anduiny]] statki Korsarzy, pojawia się Król Umarłych, który obiecuje stanąć do walki. Później ukazane jest zdobycie wrogiej floty, a następnie udział Umarłych w [[Bitwa na polach Pelennoru|bitwie na polach Pelennoru]], gdzie walnie przyczyniają się do pokonania sił Saurona. Po zakończeniu batalii Aragorn pozwala im odejść.
{{Przypisy}}
== Linki zewnętrzneBibliografia ==
* {{cytuj książkę |nazwisko = Foster | imię = Robert | tytuł = Encyklopedia Śródziemia | wydawca = Amber | miejsce = Warszawa | rok = 1998 | isbn = 83-7169-695-7}}
* [http://www.tednasmith.com/lotr3/TN-The_King_of_the_Oathbreakers.jpg Umarli (Ted Nasmith)]
{{Rasy Śródziemia}}
[[Kategoria:Ludzie Śródziemia]] ▼
▲[[Kategoria: LudzieGeografia ŚródziemiaRohanu]]
[[en:Dead Men of Dunharrow]]
[[es:Muertos de El Sagrario]]
[[nl:Leger der doden]]
[[fi:Dunhargin Vainajat]]
| 