Dioklecjan: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m int. |
m →Reformy Dioklecjana: int. |
||
Linia 46:
Dioklecjan wprowadził istotne zmiany w organizacji armii rzymskiej. Przypisuje się mu istotne zwiększenie liczebności wojska. Rozpoczął proces tworzenia okręgów militarnych pokrywających się z prowincjami i podległych wodzom (duces). Utworzył wiele nowych [[legion]]ów obdarzonych przydomkami Iovia, Herculia, Diocletiana, Maximiana. Prawdopodobnie były one dużo mniejsze niż jednostki z czasów pryncypatu. Przypuszcza się, że liczyły od 500 do 1000 żołnierzy. Wg [[Agatiasz]]a, historyka z VI wieku armia Dioklecjana miałaby liczyć łącznie 645 tys. ludzi. Większość badaczy sądzi, że jest to tylko wielkość armii zakładana przez rzymską administrację, nie odpowiadająca jej prawdziwemu rozmiarowi. Rzeczywisty stan wojska mógł wynosić około 400 tys. żołnierzy. Cesarz wprowadził w życie program umacniania granic. Szeroko zakrojone prace budowlane prowadzono w Syrii, nad Dunajem, w Egipcie, w Brytanii. Na Bliskim wschodzie powstała linia twierdz, fortów i obozów legionowych ciągnąca się od Morza Czerwonego do Eufratu zw. ''[[Strata Diocletiani]]''. Dioklecjan zreorganizował system aprowizacji armii, zaopatrując ją w potrzebną żywność ściąganą od ludności Cesarstwa w naturze (''anonna militaris'' lub ''capitus'').
Istotnym zmianom za panowania Dioklecjana uległ system administracji Imperium. Około 293 roku prowincje zostały zgrupowane w większe jednostki organizacyjne, zwane diecezjami i zarządzane przez wikarych (''vicarii''). Takich diecezji było 12. Diecezje zgrupowane były w prefektury. Liczbę [[Prowincja (podział administracyjny)|prowincji]] zwiększono z około 50 do około 100<ref name="gregory">{{Cytuj książkę | nazwisko = Gregory | imię = Timothy E. | tytuł = A history of Byzantium | data = 2010 | wydawca = Wiley-Blacwell | miejsce = Malden [etc.] | isbn = 978-1-4051-8471-7 | strony =42}}</ref> i wprowadzono podział między cywilnych administratorów (''praesides'', ''correctores'', ''consulares'', prokonsulowie) i wojskowych ''duces''. Rozbudowano centralną biurokrację. Pojawili się liczni urzędnicy dworscy, tacy jak ''[[magister officiorum]]'' (kanclerz, odpowiedzialny za ceremoniał dworski, transport i tajną policję<ref name="gregory" />), ''quaestor sacri palatii'' (sekretarz cesarski), ''praepositus sacri cubiculi'' (naczelnik dworu). Pojawiło się wiele urzędów związanych z zarządzaniem finansami (''rationales'', ''magistri rei privatae'', ''comes sacrarum largitionum''
Celem wielu reform Dioklecjana była poprawa sytuacji ekonomicznej cesarstwa. Utworzono nowy system poboru podatków polegający na ściąganiu należności w naturze z jednostek obliczeniowych ziemi zwanych ''iuga''. Nałożono też podatek pogłówny zwany ''capitatio''. Co pięć lat od 287 roku przeprowadzano cenzus podatkowy, czyli indykcję. System ten miał na celu głównie sprawniejsze uzyskiwanie środków utrzymania wojska. Reforma monetarna Dioklecjana miała na celu stabilizację gospodarczą i opanowanie [[inflacja|inflacji]]. Zmieniono absolutną i względną wartość [[aureus]]a i [[argenteus]]a oraz nominałów brązowych. Sławny Edykt o cenach maksymalnych (''Edictum de pretiis rerum venalium'') z 301 roku szczegółowo ustalał maksymalne ceny produktów i usług, grożąc drastycznymi karami za ich nieprzestrzeganie. Jego celem było także powstrzymanie galopującej [[inflacja|inflacji]]. Nie odniósł on większych skutków i wkrótce został anulowany.
| |||