Kościół św. Michała Archanioła w Kamieńczyku: Różnice pomiędzy wersjami

'''Kościół w Kamieńczyku''' – Zabytkowy kościół w [[Kamieńczyk (województwo dolnośląskie)|Kamieńczyku]] w [[województwo dolnośląskie|województwie dolnośląskim]], w [[powiat kłodzki|powiecie kłodzkim]], w [[Międzylesie (gmina)|gminie Międzylesie]].

 

Kościół pod wezwaniem [[Archanioł Michał|Św. Michała]], położony jest w południowo-zachodniej Polsce, w południowej części [[Góry Bystrzyckie (Sudety)|Gór Bystrzyckich]], na niewielkim grzbiecie odchodzącym w kierunku wschodnim od wzniesienia [[Kamyk (Góry Bystrzyckie)|Kamyk]], w miejscowości Kamieńczyk, około 5,3 km., na południowy zachód, od centrum miejscowości [[Międzylesie]].

 

Stary poewangielicki, zabytkowy [[kościół filialny]] pw. św. Michała Archanioła, zbudowany w stylu [[barok]]owym, [[kościół orientowany|orientowany]], [[nawa|jednonawowy]], drewniany, o zwartej, lekkiej [[konstrukcja wieńcowa|konstrukcji wieńcowej]]. Położony w górnej części wsi ponad dnem doliny potoku [[Kamionka (dopływ Kamieńczyka)|Kamionka]] na jej północnym stoku. Kościół złożony z nawy i [[prezbiterium]], zbudowany z drewna. Całość posadowiona na kamiennym fundamencie. W osi budowli od zachodniej strony znajduje się wysoka [[kwadrat]]owa drewniana wieża [[konstrukcja słupowo-ramowa|konstrukcji słupowo–szkieletowej]] z [[kruchta|kruchtą]] w przyziemiu od frontu całość oszalowana deskami w ułożeniu pionowym. Wieża zwieńczona barokowym, cebulastym hełmem gontowym z latarnią, chorągiewką i krzyżem. Stromy dach jednokalenicowy, [[dach dwuspadowy|dwuspadowy]] tworzący okapy, pokryty [[gont]]em. Po południowej stronie prezbiterium znajduje się prostokątna [[zakrystia]] ułożona prostopadle do osi kościoła, zwieńczona [[dach dwuspadowy|dachem dwuspadowym]] krytym gontem, z dwoma małymi prostokątnymi oknami w ścianie od strony południowej. Przed kościołem po północnej stronie kamienna rzeźba Ukrzyżowanie z II poł. [[XVIII wiek]]u i murowany budynek dawnej kostnicy zwieńczony dwuspadowym dachem pokrytym gontem. Taki budynek zwano po łacinie ossuarium. Składano tu kości dawno zmarłych mieszkańców, których groby musiano rozkopywać dla nowych pochówków. Między budynkiem [[kostnica|kostnicy]] a kościołem stoi wysoki drewniany płot z bramą zakończony [[okap]]em.

 

[[Kościół salowy]], [[nawa|jednonawowy]], [[prezbiterium]] niewyodrębnione z nawy, zamknięte trójbocznie z [[zakrystia|zakrystią]]. Prezbiterium oddziela od nawy jedynie [[belka tęczowa]], zakończona trójbocznie. Całość przykryta jest płaskim drewnianym stropem. Od frontu z zachodniej strony w przyziemiu czworokątnej wieży kościelnej mieści się [[kruchta]]. Za kruchtą nad nawą [[chór muzyczny]] z krótkimi bocznymi [[empora]]mi wokół nawy. Parapety naw ozdobione są motywami wazonów z kwiatami a strop upiększony motywami roślinnymi. Malowane motywy ozdób na parapetach, nawach i stropie, wykazują ludowe cechy. Na jednym z rysunków na emporze widoczne trzy litery "A.f.V.", prawdopodobnie są to [[inicjał]]y praskiego malarza Antoniego Ferdynanda Veita, żyjącego w pierwszej połowie [[XVIII wiek]]u. Naprzeciw chóru i kruchty w centralnej części prezbiterium ustawiony jest niewysoki, późnobarokowy [[polichromia|polichromowany]], drewniany [[ołtarz główny]] z obrazem, z około 1720 roku, przedstawiający [[Archanioł Michał|św. Michała]]. Pośrodku ołtarza znajduje się figura [[patron (chrześcijaństwo)|patrona]] a po bokach aniołowie. Obok prezbiterium, w południowej części obok zakrystii, umieszczona jest [[ambona (architektura)|ambona]] ze stromymi schodkami z 1754, wykonana przez A. Marza w formie wielobocznego korpusu osadzonego na kolumnie. W płycinach ambony całopostaciowe wizerunki [[ewangeliści|ewangelistów]]. Między prezbiterium a nawą wisi ciekawy, ozdobny, ludowy świecznik z [[XVIII wiek]]u w kształcie pierścienia z figurą Matki Boskiej z Dzieciątkiem, otoczonej przez [[putto|putta]] trzymające świeczki. Nad wejściem, na środku parapetu empory (chór muzyczny), umieszczona rzeźba [[Święta Anna Samotrzeć (rzeźby Wita Stwosza)|św. Anny Samotrzeci]] z poł. XVIII w. Na ścianach bocznych nawy stacje [[droga krzyżowa|Drogi Krzyżowej]],obrazy namalowane na szkle w latach 30.[[XX wiek]]u przez Herberta Blaschke. W kościele jest jeszcze kilka ludowych rzeźb. Całość wystroju wnętrza tworzy ciekawy układ plastyczny.

 

Kościół został wzniesiony w 1710 przez mieszkańców Kamieńczyka wyznania ewangelickiego, za zgodą [[konsystorz]]a ewangelickiego, jako kościół przedpogrzebowy na starym istniejącym wówczas cmentarzu. Prawdopodobnie kościół zbudowano na miejscu małej kaplicy cmentarnej. W 1740 kościół wyposażono późnobarokowy ołtarz główny, zakupiony ze starego kościoła w Lichkovie w Czechach. W 1731 wykonano [[empora|empory]] chór, które w 1743 czeski malarz Antoni Ferdynand Vei pokrył barokową polichromią, a w 1754 w kościele ustawiono [[ambona (architektura)|ambonę]]. W 1793 roku na bocznych wewnętrznych ścianach umieszczono stacje Drogi Krzyżowej. W latach 1934-35 przeprowadzono remont kościoła, wymieniono zniszczone belki zrębu oraz pokrycie zewnętrznych ścian i dachu, a pod konstrukcją założono nowy fundament z kamienia oraz poszerzono zakrystię. W okresie tym wnętrze świątyni otrzymało nową polichromię o motywach roślinnych oraz nowe stacje drogi krzyżowej - obrazy namalowane na szkle przez Herberta Blaschke. Na początku XX wieku został odnowiony ołtarz przez Leona Richtera z [[Lądek-Zdrój|Lądka-Zdroju]]. W latach 1995-2001 wykonano wiele prac remontowych i konserwacyjnych.

* Kościół filialny pw. Św. Michała Archanioła w Kamieńczyku, wpisany jest do [[rejestr zabytków|rejestru zabytków]] pod poz.471 z dn. 26.07.1958

* Barokowa polichromia empor i chóru z 1743 roku malowana przez czeskiego malarza Antoniego Ferdynanda Veita, została latach 1935–36 przemalowana i ozdobiona bogatymi ornamentami roślinnymi.

* Po północnej stronie kościoła znajduje się stary cmentarz, z ciekawymi porcelanowymi tablicami i różnokolorowymi [[inskrypcja]]mi na grobach sprzed 1945. Cmentarz od 1950 nie jest użytkowany.

 

* Kamienny krzyż z barokową figurą [[Jezus|Jezusa ukrzyżowanego]] z 1733 stojący po południowej stronie kościoła, pochodzi z kościoła w [[Czerwony Strumień|Czerwonym Strumieniu]], gdzie przez wiele lat leżała przed ruinami tamtejszego kościoła.

* Na zewnętrznej ścianie kościoła od strony cmentarza wisi kilka drewnianych ozdobnych krzyży nagrobnych z opisami.

* Na miejscowym cmentarzu w pobliżu kostnicy został pochowany w 1945 żołnierz [[Schutzstaffel|SS]] niemieckiej jednostki, która pod koniec [[II wojna światowa|II wojny światowej]] wycofywała się przez Kamieńczyk. Do 1948 na grobie umieszczona była skromna tabliczka z opisem w języku niemieckim.

{{Przypisy}}

# ''Słownik geografii turystycznej Sudetów. T.14. Góry Bystrzyckie, Góry Orlickie'', red. M. Staffa, Wyd. PTTK "Kraj", Warszawa-Kraków.ISBN 83-7005-340-8

# M. Gałowski, ''Przewodnik turystyczny. Góry Bystrzyckie i Orlickie'', Ofic. Wydawnicza "Brama", Kłodzko 2007 ISBN 978-83-60549-04-9